Προσαρμογή στα ελληνικά: Θεόδωρος Μπένος Πάλμερ (2025), από κείμενο της Susan Gilchrist

Τα μικρά παιδιά ενδιαφέρονται για τα ζώα. Πολλές δραστηριότητες και ιστορίες για μικρά παιδιά περιστρέφονται γύρω από αυτά. Τι λέμε όμως στα Λυκόπουλα; Ότι το λιοντάρι είναι ο βασιλιάς της ζούγκλας; Ότι οι θηρευτές είναι κακοί επειδή τρώνε άλλα ζώα; Ότι οι λύκοι φορούν παντελόνια; Δεν είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε πολλές συγκεκριμένες πληροφορίες για μεμονωμένα είδη ζώων για να δημιουργήσουμε μια εκτίμηση της άγριας ζωής και μια κατανόηση ορισμένων βασικών λειτουργιών του φυσικού κόσμου. Ακολουθούν μερικές ιδέες για τη ενσωμάτωση στο πρόγραμμα της Αγέλης και για την κατανόηση και από εσάς, σχετικά με την άγρια ζωή. Μπορείτε να ενσωματώσετε έννοιες για την άγρια ζωή στις δραστηριότητες των συγκεντρώσεων, των εκδρομών ή της κατασκήνωσης, μέσω του τρόπου που μιλάτε για τα άγρια ζώα. Δεν είναι απαραίτητο να εστιάσετε μια ολόκληρη ενότητα στην άγρια ζωή, εκτός αν το επιλέξετε και ακολουθήσετε κάποιο EarthTribe Challenge. Μέρος της εκτίμησης των άγριων ζώων είναι να τα παρατηρούμε εκεί που ζουν, παντού γύρω μας. μέρος είναι να αναγνωρίζουμε ότι κάθε ζώο έχει έναν ρόλο να διαδραματίσει στη μεγαλύτερη ισορροπία των πραγμάτων. μέρος είναι να δεχόμαστε ότι η ισορροπία της φύσης δεν είναι στατική, αλλά συνεχώς μεταβάλλεται.

Ευαισθητοποίηση και Εκτίμηση

Υπάρχουν βασικά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να αυξήσετε την ευαισθητοποίηση σχετικά με την άγρια ζωή και να αρχίσετε να χτίζετε εκτίμηση. Ακόμη και σε μια πόλη, υπάρχουν πολλά άγρια ζώα. Μιλήστε για τα σημάδια της άγριας ζωής: ίχνη στο χιόνι ή τη λάσπη, ένα φτερό, κουτσουλιές, φαγωμένα φύλλα, έναν ιστό αράχνης, σημάδια στον φλοιό των δέντρων, φωλιές σε δέντρα, τρύπες στο έδαφος ή άλλες φωλιές ζώων (https://oiko-genia.blogspot.com/p/detective.html). Αναζητήστε σημάδια άγριας ζωής στο υπόγειο, στην πίσω αυλή, σε ένα κοντινό πάρκο ή σε έναν περίπατο γύρω από το τετράγωνο.  Μιλήστε για τα ευρήματά σας.

Αναποδογυρίστε μια πέτρα, έναν κορμό ή ακόμα και ένα σωρό φύλλα έξω και αναζητήστε εκεί έντομα. Αν βρείτε ένα κουκούλι, κρατήστε το σε ένα μέρος όπου θα υπάρχει άφθονος χώρος για την πεταλούδα ή τον σκόρο να ανοίξει διάπλατα τα φτερά του όταν εκκολαφθεί. Κάντε διάφορες δραστηριότητες με ίχνη στο χιόνι: παίξτε «Κρυφτό» ή «Ακολουθήστε τον αρχηγό» ακολουθώντας πατημασιές. Παρατηρήστε προσεκτικά τα ίχνη πουλιών, σκύλων, γατών, ανθρώπων και μιλήστε για τα διαφορετικά είδη ποδιών τους (https://oiko-genia.blogspot.com/p/blog-page_27.html). Πώς διαφέρουν τα ίχνη της πάπιας από τα ίχνη του περιστεριού; Κάντε καλλιτεχνικές δραστηριότητες με ίχνη. Σχεδιάστε γύρω από τα πόδια των παιδιών ή βάλτε τα να κάνουν ίχνη περπατώντας σε μπογιά και μετά σε χαρτί. Εάν έχετε μια σφραγίδα με ίχνη άγριων ζώων, τα παιδιά μπορούν να αποτυπώσουν το μονοπάτι που έχει ακολουθήσει ένα ζώο σε μια εικόνα ενός τόπου όπου θα μπορούσαν να ζήσουν άγρια ζώα.

Μιλήστε για τους φόβους που έχουν μερικοί άνθρωποι για ορισμένα ζώα, αυτά που δεν είναι για αγκαλιά (π.χ. έντομα, αράχνες, νυχτερίδες, φίδια, βατράχια, καρχαρίες, λύκοι κ.λπ.). Οι νυχτερίδες δεν επιτίθενται πραγματικά σε ανθρώπους για να πιούν το αίμα τους, αλλά τρώνε έναν τεράστιο αριθμό εντόμων που θεωρούμε παράσιτα. Τα φίδια είναι φίλοι των αγροτών επειδή τρώνε τα ποντίκια και άλλα τρωκτικά που τρώνε τα σιτηρά των αγροτών. Τα κουνούπια είναι αρκετά ενοχλητικά για τους ανθρώπους, αλλά παίζουν σημαντικό ρόλο στην τροφική αλυσίδα για πουλιά, ερπετά, αμφίβια, ψάρια και άλλα έντομα. Κάθε ζώο έχει τη δική του θέση, τον δικό του ρόλο στον κόσμο. Αυτά τα πλάσματα γενικά δεν προσπαθούν να επιτεθούν σε ανθρώπους. Τα περισσότερα φοβούνται εμάς!  Επισημάνετε τη διαφορά μεταξύ του να τρομάξει κανείς από μια αράχνη που τρέχει πάνω στα δάχτυλά του και του να τρομοκρατηθεί από όλα τα αραχνοειδή πλάσματα.  Σχεδιάστε ένα ζώο που σας τρομάζει. Φαίνεται τρομακτικό στην εικόνα; Τι το κάνει να φαίνεται τρομακτικό, αν το κάνει;

Κάντε μια βόλτα για να αναζητήσετε σκουλήκια ή τρύπες σκουληκιών, ένα σημάδι ότι έχουν επεξεργαστεί το χώμα εκεί. Μετά από μια βροχή, σώστε μερικούς γεοσκώληκες (που αρχικά έφυγαν από το χώμα για να αποφύγουν το πνιγμό) από το να στεγνώσουν στο πεζοδρόμιο, επιστρέφοντάς τα στη γη.

Μαζέψτε μερικούς γαιοσκώληκες σε ένα διαφανές πλαστικό δοχείο με λίγο χώμα, μερικές σταγόνες νερό και λίγη τροφή για να φτιάξετε μια φάρμα σκουληκιών. Τι θα φάνε πρώτα τα σκουλήκια: ένα κομμάτι μήλο, ένα κομμάτι μαρούλι ή ψίχουλα ψωμιού; Τα σκουλήκια κάνουν σημαντική δουλειά αερίζοντας το έδαφος (https://oiko-genia.blogspot.com/p/blog-page_58.html).

Βάλτε ταΐστρες πουλιών, και μετά παρατηρήστε τα πουλιά να έρχονται να φάνε. Παρατηρήστε τα διαφορετικά χρώματα και είδη πουλιών και τον τρόπο που συμπεριφέρονται. Διαφορετικά είδη τροφών για πουλιά προσελκύουν διαφορετικά είδη πουλιών. Για παράδειγμα, οι δρυοκολάπτες τους αρέσει το λίπος, οι σπίνοι τρώνε σπόρους γαϊδουράγκαθου. Υπάρχουν πολλά εύκολα στην κατασκευή ταΐστρες πουλιών (https://oiko-genia.blogspot.com/p/blog-page_8.html). Τα παιδιά μπορούν να απλώσουν φυστικοβούτυρο σε κουκουνάρια, να κρεμάσουν κομμένα μήλα, να κρεμάσουν κομμάτια λίπους (ενδεχομένως να βρείτε σε κρεοπωλεία)σε διχτυωτές σακούλες ή σακούλες κρεμμυδιών, να κόψουν άδειες χάρτινες συσκευασίες γάλακτος, πλαστικά δοχεία ή πλαστικά μπουκάλια αναψυκτικών για να τα κάνουν ταΐστρες, ή να βοηθήσουν στην κατασκευή ενός ξύλινου δίσκου.

Γεμίστε εν μέρει τις ταΐστρες με σπόρους, ηλιόσπορους, κεχρί, φιστίκια (ανάλατα), κομμένα μήλα, σπόρους κολοκύθας, σταφίδες, φραγκοστάφυλα ή ψίχουλα ψωμιού. Φροντίστε να καθαρίζετε τακτικά τα υπολείμματα από τις ταΐστρες πουλιών, για να αποτρέψετε την εξάπλωση ασθενειών μεταξύ των πουλιών. Για τη χειμερινή σίτιση πουλιών, ξεκινήστε στα μέσα Σεπτεμβρίου και συνεχίστε μέχρι τα μέσα Απριλίου (https://oiko-genia.blogspot.com/p/2.html).

Αισθητηριακή Εκτίμηση

Πολλά ζώα διαθέτουν οξείες αισθητηριακές ικανότητες. Ο αετός μπορεί να δει σε μεγάλες αποστάσεις. οι νυχτερίδες ακούν ήχους που εμείς χάνουμε εντελώς. οι λύκοι έχουν έντονη όσφρηση. Τα Λυκόπουλα μπορούν να αρχίσουν να μαθαίνουν μέσω των αισθήσεών τους. Αυτό ακούγεται σαν μια φυσική σύνδεση θέματος και μεθόδου με το αναπτυξιακό επίπεδο του παιδιού.

Χωρίστε τα παιδιά σε δύο ομάδες. Προετοιμάστε μικρά βαζάκια(μικρά βάζα μαρμελάδας με τρύπες στα καπάκια τους και χαρτί εσωτερικά, είναι εξαιρετικά) με πράγματα που έχουν έντονες, αν και όχι απαραίτητα δυσάρεστες, μυρωδιές μέσα τους. Παραδείγματα περιλαμβάνουν: ένα κομμάτι πορτοκαλιού, ένα ξυλάκι κανέλας, ένα κομμάτι πεύκου, εκχύλισμα αμυγδάλου ή άλλο εκχύλισμα σε ένα βαμβάκι, αποξηραμένα φύλλα δυόσμου, μάραθο ή γλυκάνισο, άρωμα, λουλούδια, κόκκους καφέ, τσάι ή βότανα. Μοιράστε ζευγάρια φιαλιδίων με αντίστοιχες μυρωδιές. Κάθε ομάδα να προσπαθήσει να βρει το φιαλίδιο με την αντίστοιχη μυρωδιά στην άλλη ομάδα.

Συζητήστε τον τρόπο με τον οποίο τα ζώα συχνά αναγνωρίζουν το ένα το άλλο από τη μυρωδιά.

Παίξτε ένα παρόμοιο παιχνίδι με ήχους. Βάλτε τα παιδιά να αναγνωρίσουν τον παρτενέρ τους στην άλλη ομάδα από τον ήχο που κάνει. Θα μπορούσατε να αναθέσετε ήχους όπως ουρλιαχτά λύκου, γρυλίσματα αρκούδας, κακαρίσματα κοράκων, τσιριχτάκια σκίουρου, ρόγχοι βίσωνα, βρυχηθμοί λιονταριού, κροταλίσματα δοντιών σκαντζόχοιρου, σφυρίγματα πουλιών κ.λπ. Καθώς οι δύο ομάδες αναμειγνύονται, επαναλαμβάνουν τους ήχους τους μέχρι να βρουν τον παρτενέρ τους.

Κάντε ένα κυνήγι χρωμάτων. Δώστε στα παιδιά χρωματιστά δείγματα βαφής ή τετράγωνα χρωματιστού χαρτιού και στείλτε τα έξω να βρουν πράγματα που ταιριάζουν με τα χρώματα των τετράγωνων του χαρτιού τους. Δεν χρειάζεται να φέρουν τίποτα πίσω· μπορούν απλά να σας πουν για τα ευρήματά τους.

Παίξτε ηχογραφήσεις από ουρλιαχτά λύκων, καλέσματα από νυχτοπούλια, ή τραγούδια βατράχων ή πουλιών. Επισημάνετε την ομορφιά αυτών των φυσικών τραγουδιών. Δώστε στα παιδιά την ευκαιρία να τα μιμηθούν. Ακούστε ένα πουλί έξω από το παράθυρο. Μιλήστε για τις επικοινωνίες των ζώων. Πολλά ζώα χρησιμοποιούν τις φωνές τους για να επικοινωνήσουν προειδοποίηση, να απειλήσουν, να ανακοινώσουν την παρουσία τους, να καλέσουν παρέα, να αποκαλύψουν την τοποθεσία τροφής ή να διακηρύξουν την επικράτειά τους.

Ορισμένα ζώα επικοινωνούν με τρόπους που μπορεί να μην κατανοούμε αμέσως. Οι μέλισσες επικοινωνούν μέσω χορού. Πολλά ζώα επικοινωνούν μέσω της όσφρησης. Τα ελάφια προσελκύουν σύντροφο μέσω της όσφρησης. τα μυρμήγκια επικοινωνούν την τοποθεσία της τροφής μέσω της όσφρησης. και οι ασβοί προειδοποιούν μέσω της απελευθέρωσης οσμής. Ένας κάστορας χτυπάει την ουρά του στο νερό για να προειδοποιήσει για κίνδυνο. Ζητήστε από τα παιδιά να μιλήσουν για το πώς επικοινωνούν τον φόβο ή την επιθετικότητα με τη γλώσσα του σώματος και με λέξεις.

Τα έργα τέχνης είναι υπέροχοι, απτικοί τρόποι για να εκτιμήσετε την άγρια ζωή. Μιλήστε για την ποικιλία των όμορφων χρωμάτων και των ειδικών μοτίβων που καλύπτουν διαφορετικά ζώα. Μιλήστε για τα χρώματα και τα μοτίβα ως προσαρμογές για επιβίωση, όπως το στικτό ελάφι που εξαφανίζεται στην άκρη του δάσους, το φωτεινό χρωματιστό πτέρωμα που προσελκύει έναν σύντροφο σε ένα αρσενικό πουλί, ή το κόκκινο δέρμα στην κορώνα του γερανού που μπορεί να αποτρέψει άλλους εισβολείς γερανούς. Κάντε μια ψηφιδωτή εικόνα ενός πουλιού ή θηλαστικού κολλώντας διαφορετικά χρωματιστά φύλλα στο κατάλληλο σχήμα σε χαρτί.  Χρωματίστε σπασμένα κελύφη αυγών και κολλήστε κομμάτια κελύφους σε χαρτί σε σχήμα χελώνας ή κελύφους σαλιγκαριού. Κολλήστε πέτρες μαζί για να φτιάξετε χελώνες, αρκούδες ή οτιδήποτε ταιριάζει στον καλλιτέχνη μέσα σας. Ζωγραφίστε τα μάτια και οποιαδήποτε άλλα σημαντικά χαρακτηριστικά. Σχεδιάστε περιγράμματα ζώων στην άμμο ή το χιόνι με ένα ξυλάκι.

Άγρια και Κατοικίδια

Ενώ ενισχύετε την ευαισθητοποίηση και την εκτίμηση για την άγρια ζωή, μπορείτε επίσης να διδάξετε μερικές βασικές έννοιες, λεξιλόγιο και αρχές. Μιλήστε για τη διαφορά μεταξύ άγριων (ζώα που ζουν μόνα τους ανεξάρτητα από την ανθρώπινη βοήθεια) και κατοικίδιων (κατοικίδια ή ζώα φάρμας· ζώα που εξαρτώνται από τους ανθρώπους για τροφή και καταφύγιο) ζώων. Δείξτε εικόνες ζώων από περιοδικά (ή χρησιμοποιήστε πλαστικά ζώα) και ρωτήστε αν κάθε εικονιζόμενο ζώο είναι άγριο ή κατοικίδιο. Θυμηθείτε ότι τα άγρια ζώα δεν είναι απαραίτητα άγρια: σκεφτείτε τον σκίουρο, την χελώνα, την αγριόπαπια. Στο άλλο άκρο της κλίμακας, υπάρχουν ορισμένα κατοικίδια ζώα, όπως οι γάτες, που έχουν αγριέψει. Αυτά τα ζώα είναι αδέσποτα.

Τροφικές Αλυσίδες

Όταν τρώτε το μεσημεριανό σας, στην εκδρομή ή την κατασκήνωση, μιλήστε για τις τροφικές αλυσίδες. Η αγελάδα έφαγε χόρτο και εμείς τρώμε μπιφτέκι. Το κοτόπουλο έφαγε σιτηρά και εμείς τρώμε το κοτόπουλο. Η αλεπού έφαγε το κουνέλι που έφαγε τα φύλλα του πικραλίδας. Το γεράκι έφαγε το φίδι που έφαγε τον βάτραχο που έφαγε τη μύγα που έφαγε τα ψίχουλα από το μπισκότο σας (που φτιάχτηκε από αλεύρι από σιτάρι, ζάχαρη από ζαχαροκάλαμο, βούτυρο από την κρέμα αγελάδων που αναπτύχθηκε από το χορτάρι που έφαγε η αγελάδα). Αργά ή γρήγορα, κάθε τροφική αλυσίδα επιστρέφει στα φυτά.  Τόσο οι θηρευτές όσο και τα θήραμα είναι μέρος των τροφικών αλυσίδων..

Οι θηρευτές κυνηγούν και τρώνε άλλα ζώα (θήραμα). Πολλά ζώα είναι τόσο θηρευτές όσο και θήραμα. Κάντε τη δραστηριότητα «Παγωμένα Ζωάκια».  Επισημάνετε ότι δεν είναι τόσο εύκολο να είσαι θηρευτής: είναι δύσκολο να βρεις και να πιάσεις το δείπνο σου. Για να αποφύγετε τη δημιουργία προκατάληψης κατά των θηρευτών, μιλήστε γι' αυτούς ως πεινασμένα πλάσματα, όχι κακά. Ο Τυραννόσαυρος Ρεξ ήταν απλά ένα πεινασμένο πλάσμα, αν το καλοσκεφτείτε. Πολλοί άνθρωποι τρώνε κρέας και επομένως είναι επίσης θηρευτές!

Φέρουσα Ικανότητα

Ρωτήστε τι θα συνέβαινε αν 10 ακόμη άτομα έφταναν απροσδόκητα για μεσημεριανό γεύμα. Θα υπήρχε χώρος για αυτούς γύρω από το τραπέζι; Θα υπήρχε αρκετό φαγητό για αυτούς; Θα έπρεπε όλοι να προσαρμοστούν ή να αλλάξουν λίγο για να ενσωματώσουν τους νεοφερμένους; Πώς θα ένιωθαν τα παιδιά αν ήταν πολύ στριμωγμένα γύρω από το τραπέζι του μεσημεριανού γεύματος;  Τι συμβαίνει σε ένα χωράφι ή ένα δάσος όταν υπάρχουν πάρα πολλά ζώα; Ορισμένα θα μετακινηθούν ή θα λιμοκτονήσουν. Μιλήστε για τη φέρουσα ικανότητα(περιορισμένος αριθμός ζώων ενός είδους που μπορεί να υποστηρίξει οποιοδήποτε μέρος). Όπως μια πίτσα μπορεί να ταΐσει μόνο τόσους πολλούς ανθρώπους, ένα χωράφι μπορεί να ταΐσει μόνο τόσα πολλά ελάφια. Δεν είναι σημαντικό τα παιδιά να κατανοήσουν τη φράση, αλλά την έννοια.

Ανθρώπινη Επίδραση

Πώς επηρεάζει τα άγρια ζώα όταν οι άνθρωποι εγκαθίστανται στην περιοχή τους; Τι συνέβη στον λύκο, τον λύγκα, την αρκούδα και το ελάφι πουκάποτε ήταν κοινά στην ελληνική ύπαιθρο; Τι συμβαίνει όταν οι άνθρωποι χτίζουν σπίτια ή δρόμους σε μέρη όπου ζουν άγρια ζώα; Τι θα συνέβαινε σε ένα σκίουρο ή έναν χουχουριστή αν κάποιος έκοβε το δέντρο όπου ζούσε;

Μιλήστε για την ανθρώπινη επίδραση (ό,τι κάνουν οι άνθρωποι στον κόσμο γύρω μας έχει κάποια επίδραση και στην άγρια ζωή) και την αλληλεξάρτηση(οι άνθρωποι και τα ζώα υπάρχουν σε ένα πλέγμα αλληλεξάρτησης, οπότε οτιδήποτε επηρεάζει το ένα, επηρεάζει όλα). Σε μια εκδρομή επισκεφτείτε έναν οικισμό σε δάσος και συζητήστε τι υπήρχε εκεί πριν ξεκινήσουν οι κατασκευές και πώς η οικοδόμηση επηρεάζει την άγρια ζωή.

Συνδυάστε το θεατρικό παιχνίδι με καλλιτεχνικές δραστηριότητες. Μια κρύα μέρα, φτιάξτε μια σπηλιά με κουβέρτες και ένα τραπέζι παιχνιδιού ή έναν καναπέ, και μετά φτιάξτε σπηλαιογραφίες ζώων με κιμωλία σε μαύρο χαρτί. Μιλήστε για τους τρόπους με τους οποίους τα άγρια ζώα ήταν σημαντικά για τους προγόνους μας για τροφή, ένδυση και καταφύγιο. Πώς επηρεάστηκαν οι τρόποι ζωής των ανθρώπων από τα ζώα; Συζητήστε πώς τα ζωικά προϊόντα μας κράτησαν ζεστούς (π.χ. γούνα, δέρμα, μαλλί, τρίχα καμήλας, τσόχα κάστορα, πουπουλένια μπουφάν, παπλώματα).

Κοιτάξτε τον αντίκτυπο που έχει ο τρόπος ζωής μας στον κόσμο και στα ζώα που ζουν σε αυτόν. Συζητήστε για τα σκουπίδια. Όταν κάνετε μια βόλτα γύρω από το τετράγωνο, επισημάνετε (και μαζέψτε όταν είναι ασφαλές) τυχόν σκουπίδια που βλέπετε. Συζητήστε τους κινδύνους που ενέχουν τα σκουπίδια για την άγρια ζωή. Ένα μικρό ζώο θα μπορούσε να κολλήσει το κεφάλι του μέσα σε ένα μπουκάλι και να πεθάνει. Ένα ζώο θα μπορούσε να κοπεί στην αιχμηρή άκρη ενός κουτιού κονσέρβας. Δηλητήρια από διάφορα οικιακά δοχεία μπορούν να σκοτώσουν ζώα. Ορισμένα ζώα τρώνε κομμάτια σκουπιδιών και πεθαίνουν. Τα απελευθερωμένα μπαλόνια και οι πλαστικές σακούλες μπορεί να είναι ιδιαίτερα επικίνδυνα με αυτόν τον τρόπο. Διδάξτε στα παιδιά να μαζεύουν τα σκουπίδια που βλέπουν και να προσέχουν να μην ρίχνουν κανένα μόνα τους.

Κάντε μια επίσκεψη σε κέντρο ανακύκλωσης (π.χ. Πάρκο Ανακύκλωσης Περιστερίου, οδός Πελασγίας 90) και μάθετε ποια είδη υλικών μπορείτε να ανακυκλώσετε (να χρησιμοποιήσετε ξανά): πλαστικά δοχεία γάλακτος, εφημερίδες, γενικό χαρτί, αλουμίνιο, κονσέρβες, γυαλί και πολλά άλλα. Μιλήστε για το πώς η φύση ανακυκλώνει τα δικά της απορρίμματα: τα νεκρά φύλλα σαπίζουνσε χώμα, μανιτάρια φυτρώνουν σε σάπια δέντρα, τα ζώα-σαρωτές καθαρίζουν τα σώματα νεκρών ζώων κ.λπ. Το να ανακυκλώνεις σημαίνει να επαναχρησιμοποιείς. Πρέπει να μεταρρυθμίσουμε τον «πεταχτό» τρόπο ζωής μας. Ζητήστε από τα παιδιά να κουβαλήσουν μια πλαστική σακούλα γεμάτη με όλα τα σκουπίδια τους από μία μόνο μέρα για να δείξουν πόσο μεγάλος είναι ο όγκος. Τι συμβαίνει όταν κάθε άνθρωπος ρίχνει τόσα σκουπίδια στη γη ή στο νερό κάθε μέρα; Ο τρόπος ζωής μας εξαντλεί τους φυσικούς μας πόρους με γρήγορο ρυθμό, περιορίζοντας συχνά τα μέρη όπου μπορούν να ζήσουν άγρια ζώα. Διαβάστε την ιστορία του Dr. Seuss, «Ο ΛΟΡΑΞ» του πρωτοπόρου ακτιβιστή που αγωνίζεται για το περιβάλλον.

Εξαφάνιση

Όταν οι άνθρωποι επηρεάζουν τα ζώα, δεν αφήνουν χώρο σε ένα είδος ζώου να ζήσει, ή σκοτώνουν ζώα πιο γρήγορα από ό,τι μπορούν να αναπαραχθούν και να προσαρμοστούν, τότε αυτό το είδος ζώου πεθαίνει ή εξαφανίζεται.  Παίξτε το κινητικό παιχνίδι «βαρελάκια»: «Πέντε ήταν στο κρεβάτι και το μικρό είπε, “Γυρίστε! Γυρίστε!” Έτσι όλοι γύρισαν και ένα έπεσε κάτω. “Τέσσερα ήταν στο κρεβάτι και το μικρό είπε…”» Ένα δάσος (ή ένας βάλτος, ή μια πεδιάδα, ή μια λίμνη) είναι σαν αυτή την κατάσταση. Αν κάποιος συνεχίζει να καταλαμβάνει όλο και περισσότερο χώρο, σπρώχνοντας τους άλλους έξω, τελικά οι άλλοι παύουν να υπάρχουν. Αυτή την κατάσταση την ονομάζουμε εξαφάνιση.

Συχνά οι άνθρωποι είναι τα «μικρά» στο κρεβάτι, ζητώντας από άλλα ζώα να μετακινηθούν, αλλά οι φυσικές καταστροφές και οι μεγάλες περιβαλλοντικές αλλαγές μπορούν επίσης να προκαλέσουν εξαφανίσεις. Οι δεινόσαυροι εξαφανίστηκαν πριν καν εμφανιστούν οι άνθρωποι. Η εξαφάνιση είναι μια φυσική διαδικασία, αλλά οι ανθρώπινες δραστηριότητες έχουν επιταχύνει το ρυθμό των εξαφανίσεων.

Όταν ένα είδος ζώου κινδυνεύει με εξαφάνιση, το ονομάζουμε απειλούμενο.  Κάθε είδος που αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα και κινδυνεύει να γίνει απειλούμενο ονομάζεται υπό απειλή. Οι άνθρωποι μπορούν να καταβάλουν προσπάθειες για να αποτρέψουν αυτά τα απειλούμενα και υπό απειλή είδη από το να «πέσουν» από το κρεβάτι στον πάτωμα της εξαφάνισης.

Προσαρμογή

Όταν οι άνθρωποι καταλαμβάνουν μια περιοχή που κάποτε υποστήριζε άγρια ζωή, τα ζώα είτε προσαρμόζονται στην αλλαγή είτε πεθαίνουν.  Ορισμένα ζώα (π.χ. λαγοί, αλεπούδες) έχουν προσαρμοστεί να ζουν σε στενή επαφή με τους ανθρώπους για να επιβιώσουν.

Προσαρμογή σημαίνει τη διαδικασία πραγματοποίησης προσαρμογών στο περιβάλλον. Πολλές προσαρμογές στις οποίες βασίζονται τα ζώα για επιβίωση έχουν αναπτυχθεί μέσα από πολλές, πολλές γενιές. Για παράδειγμα, η πάπια, η χήνα και ο κύκνος έχουν ενωμένα δάχτυλα για κολύμπι. ο ερωδιός έχει μακριά πόδια για να περπατάει σε νερό. το γεράκι και ο αετός έχουν αιχμηρά νύχια και ράμφη για να πιάνουν και να τρώνε τη λεία τους. ο ασβός έχει μακριά νύχια για να σκάβει. ο κάστορας έχει τεράστια μπροστινά δόντια για να ροκανίζει, και ούτω καθεξής.

Ένα γνωστό είδος προσαρμογής είναι το καμουφλάζ, ή προστατευτικός χρωματισμός. Όταν οι κυνηγοί ή οι στρατιώτες επιλέγουν τον ρουχισμό τους, λαμβάνουν υπόψη το καμουφλάζ. Τα ζώα έχουν προσαρμόσει χρωματικά μοτίβα που τους βοηθούν να κρυφτούν από τους θηρευτές ή να πλησιάσουν απαρατήρητα τη λεία.

Το έντομο «βαδίζον ραβδί» μοιάζει ακριβώς με ένα κλαδί σε ένα θάμνο. Η αρκτική αλεπού αλλάζει χρώμα για να αναμειχθεί με τις εποχές. Ο χαμαιλέοντας αλλάζει χρώμα για να ταιριάζει με το περιβάλλον του. Η σουπιά αλλάζει χρωματισμούς, ώστε να μπορεί να κρυφτεί στο θαλάσσιο περιβάλλον της και να είναι δύσκολο για τους θηρευτές να το δουν από ψηλά.

Τοποθετήστε κομμάτια κλωστών διαφόρων χρωμάτων στην αυλή.  Είναι σημαντικό να χρησιμοποιήσετε ίσους αριθμούς κλωστών για κάθε χρώμα και να μετρήσετε πόσες τοποθετείτε. Πείτε στα παιδιά ότι είναι πουλιά που ψάχνουν για σκουλήκια. Ποια χρωματιστά σκουλήκια είναι τα πιο δύσκολα να βρεθούν; Δώστε στα παιδιά ένα ή δύο λεπτά για να μαζέψουν μερικά σκουλήκια. Στη συνέχεια, μετρήστε πόσα από κάθε χρώμα μάζεψαν πρώτα τα παιδιά. Στο γρασίδι, τα κόκκινα «σκουλήκια» είναι συνήθως ευκολότερα να βρεθούν από τα πράσινα ή τα μπεζ.  Συζητήστε γιατί ένα ζώο του ίδιου χρώματος με το περιβάλλον του είναι πιο δύσκολο να το δει κανείς. Αυτή είναι η αρχή του προστατευτικού χρωματισμού ή καμουφλάζ.

Προσκαλέστε τα παιδιά να ζωγραφίσουν ένα φανταστικό ζώο και να το χρωματίσουν. Πού θα ζούσε; Πώς είναι προσαρμοσμένο να επιβιώσει; Τι τρώει και πώς βρίσκει την τροφή του; Πώς θα καμουφλαριζόταν; Αναρτήστε τις ζωγραφιές στον τοίχο.

Βιότοπος

Εισαγάγετε την έννοια του βιότοπου σε μικρή ηλικία.  Τι χρειαζόμαστε για να επιβιώσουμε; Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε σπίτια όπου φυλάμε τρόφιμα στο ψυγείο και νερό στο πηγάδι. Τα ζώα, όπως και οι άνθρωποι, χρειάζονται τροφή, καταφύγιο, νερό και χώρο για να ζήσουν. Αυτό το ονομάζουμε βιότοπο.  Αν μολύνουμε το νερό, καταστρέφουμε τον βιότοπο για τα ψάρια, και αυτά θα πεθάνουν. Αν κόψουμε όλα τα δέντρα στο πάρκο, οι σκίουροι πρέπει να μετακινηθούν αλλού ή να πεθάνουν. Ορισμένα ζώα κινδυνεύουν να εξαφανιστούν επειδή τα σπίτια τους έχουν καταστραφεί: δεν έχουν αρκετή τροφή, νερό, καταφύγιο ή χώρο.

Τι είδους άγρια ζώα θα μπορούσαν να έχουν σπίτια στην πίσω αυλή σας ή στο κοντινό πάρκο; Κοιτάξτε έξω από τα παράθυρα και μιλήστε για τη διαθέσιμη τροφή, το νερό, το καταφύγιο και τον χώρο. Βάλτε τα παιδιά να ζωγραφίσουν ένα ζώο στον βιότοπό του. Μιλήστε για το πώς μπορούμε όλοι να βοηθήσουμε τα άγρια ζώα διασφαλίζοντας ότι έχουν πρόσβαση στον βιότοπο που χρειάζονται.

Παραδείγματα περιλαμβάνουν: Ταΐστε τα πουλιά και παρέχετε μια ποτίστρα-μπανάκι. Αφήστε ένα σωρό των κλαδιών ως καταφύγιο για μικρά ζώα.  Συγκεντρώστε χρήματα για να υιοθετήσετε μια θαλάσσια χελώνα που περιθάλπεται ή την φιλοξενία μιας μικρής ορφανής αρκούδας από μια περιβαλλοντική οργάνωση.  Καθαρίστε ένα ρέμα ή μια λίμνη για την άγρια ζωή. Βοηθήστε μια χελώνα να διασχίσει τον δρόμο προς έναν υγρότοπο.

Υπάρχουν πολλά διαφορετικά είδη βιοτόπων. Μπορεί να βρείτε διαφορετικά ζώα να ζουν σε διαφορετικά μέρη. Οι λύκοι και τα λιοντάρια δεν μπορούν να ζήσουν στην πόλη (εκτός από τον ζωολογικό κήπο), αλλά τα περιστέρια, οι αράχνες, τα ποντίκια και οι σκίουροι μπορούν. Γεράκια έχουν απελευθερωθεί σε αστικές περιοχές επειδή μπορούν να επιβιώσουν εκεί, παρακολουθώντας από ψηλά κτίρια για να επιτεθούν σε άλλα πουλιά όπως περιστέρια. Τα ψηλά κτίρια αντικαθιστούν τον αρχικό τους βιότοπο των βράχων κατά μήκος των ποταμών. Δεν είναι απαραίτητο να μελετάτε ζώα σε μακρινά μέρη. μπορείτε να εστιάσετε στον βιότοπο που σας περιβάλλει καθημερινά και στα ζώα που ζουν εκεί.

Ανθρωπομορφισμός

Τα μικρά παιδιά δεν χρειάζεται να γνωρίζουν τον όρο ανθρωπομορφισμός, αλλά αυτό σημαίνει την απόδοση ανθρώπινων χαρακτηριστικών σε ζώα ή άψυχα αντικείμενα. Τα κινούμενα σχέδια είναι γεμάτα ανθρωπομορφισμούς.

Όταν διαβάζετε στα Λυκόπουλα βιβλία με ζώα-χαρακτήρες, επισημάνετε τη διαφορά μεταξύ ανθρωπομορφισμένων ζώων που φορούν ρούχα ή τρώνε με μαχαιροπίρουνα και νατουραλιστικών ζώων. Μπορεί να είναι σημαντικό να σεβόμαστε τα συναισθήματα των ζώων και να αποφεύγουμε να τους προκαλούμε πόνο άσκοπα, αλλά είναι επίσης σημαντικό να κατανοήσουμε ότι τα άγρια ζώα δεν ανήκουν ως κατοικίδια στα σπίτια των ανθρώπων.