Ο Ιούνιος 2025 αποδείχθηκε ένας ιδιαίτερα απαιτητικός μήνας για τους εθελοντές της Προσκοπικής Ομάδας Διάσωσης Άγριας Ζωής (Π.Ο.Δ.Α.Ζ.) του6ου Συστήματος Αεροπροσκόπων Βόλου, καθώς η περίοδος αυτή αποτελεί την κορύφωση της αναπαραγωγικής σεζόν των περισσότερων ειδών πτηνών. Η εντατικοποίηση των δραστηριοτήτων αυτή την εποχή είναι ένα γνωστό φαινόμενο στους ειδικούς της άγριας ζωής, καθώς ασχολούνται με την περισυλλογή και διάσωση τραυματισμένων, ορφανών και εγκαταλελειμμένων ζώων, αποτελώντας ένα σημαντικό συντελεστή στην προστασία της Άγριας Ζωής.
Η κρίσιμη περίοδος των πρώτων πτήσεων
Ο μήνας Ιούνιος χαρακτηρίζεται από μια φυσική αλλά ριψοκίνδυνη διαδικασία: οι νεοσσοί, που έχουν πλέον αναπτύξει τα φτερά τους, κάνουν τα πρώτα τους φτερουγίσματα και τις πρώτες δοκιμαστικές πτήσεις. Αυτή η μεταβατική φάση από τη φωλιά στην αυτονομία αποτελεί μία από τις πιο επικίνδυνες περιόδους στη ζωή των πτηνών. Οι γονείς, παρά την επιμελή παρακολούθηση των απογόνων τους, δεν μπορούν πάντα να τα προστατεύσουν από τους κινδύνους του αστικού περιβάλλοντος.
Δυστυχώς, δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις όπου τα νεαρά πουλιά αποτυγχάνουν στις πρώτες τους πτητικές προσπάθειες, καταλήγοντας στο έδαφος εκτεθειμένα σε πολλαπλούς κινδύνους: οχήματα, κατοικίδια ζώα, ανθρώπινες δραστηριότητες και διάφορα εμπόδια του αστικού τοπίου.
Ένα δίκτυο ευαισθητοποιημένων πολιτών
Ευτυχώς, η τοπική κοινότητα του Βόλου και των γύρω περιοχών έχει επιδείξει αξιοθαύμαστη περιβαλλοντική συνείδηση. Οι ευαισθητοποιημένοι πολίτες δεν δίστασαν να αναλάβουν δράση όταν αντιλήφθηκαν τα αδύναμα πουλιά σε κίνδυνο. Η άμεση ανταπόκριση των εθελοντών της Ένωσης Παλαιών Προσκόπων του 6ουΣυστήματος Αεροπροσκόπων Βόλου αποδεικνύει την αποτελεσματικότητα ενός καλά οργανωμένου δικτύου διάσωσης.
Στατιστικά διάσωσης: Μια εικόνα της βιοποικιλότητας
Από την 1η Ιουνίου έως τις 27 Ιουνίου 2025, οι εθελοντές κατέγραψαν έναν εντυπωσιακό αριθμό διασώσεων που αντικατοπτρίζει την πλούσια ορνιθοπανίδα της περιοχής:
- 11 γλάροι - το μεγαλύτερο ποσοστό των διασώσεων
- 9 σταχτάρες - μοιάζει με χελιδόνι, μεταναστευτικό
- 4 κιρκινέζια - μικρά αρπακτικά πουλιά
- 3 σπουργίτια - από τα πιο κοινά αστικά πτηνά
- 3 δεκαοχτούρες - είδος της οικογένειας των περιστεροειδών
- 2 κοράκια - μεγάλα και έξυπνα πτηνά
- 2 καρακάξες - από την οικογένεια των κορακοειδών
- 1 χελιδόνι - μεταναστευτικό είδος
- 1 νεκρή χελώνα Caretta - για την οποία ειδοποιήθηκαν ΑΡΧΕΛΩΝ και οι αρμόδιοι φορείς
Συνολικά, διασώθηκαν 35 πτηνά μέσα σε λιγότερο από έναν μήνα, ένας αριθμός που καταδεικνύει τόσο την έκταση του προβλήματος όσο και την αποτελεσματικότητα της οργανωμένης προσπάθειας διάσωσης.
Η κυριαρχία των γλάρων και τα προβλήματα του αστικού περιβάλλοντος
Οι γλάροι κατέλαβαν την πρώτη θέση στις διασώσεις, γεγονός που δεν είναι τυχαίο. Αυτά τα μεγαλόσωμα πτηνά, παρά το ότι έχουν φτάσει σε πλήρη σωματική ανάπτυξη, συχνά δεν διαθέτουν ακόμη την απαραίτητη μυϊκή δύναμη για να σηκώσουν το βάρος του σώματός τους κατά την απογείωση. Αυτό τα καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτα στο αστικό περιβάλλον.
Το φαινόμενο επιδεινώνεται από την αρχιτεκτονική των σύγχρονων πόλεων: πολλοί γλάροι βρέθηκαν εγκλωβισμένοι σε ακάλυπτους χώρους και πυλωτές πολυκατοικιών, όπου η περιορισμένη διαθέσιμη επιφάνεια δεν επέτρεπε την απαραίτητη διαδρομή προς απογείωση. Αυτές οι "αστικές παγίδες" αποτελούν ένα σύγχρονο πρόβλημα που απαιτεί τόσο άμεσες διασώσεις όσο και μακροπρόθεσμες λύσεις αστικού σχεδιασμού.
Συνεργασία με εθνικούς φορείς
Η διαχείριση της νεκρής χελώνας Caretta caretta αναδεικνύει τη σημασία της διατομεακής συνεργασίας στην προστασία της άγριας ζωής. Το Κέντρο Διάσωσης του ΑΡΧΕΛΩΝ στη Γλυφάδα ανοίγει τις πόρτες του για να υποδεχτεί μικρούς και μεγάλους φίλους των θαλάσσιων χελωνών, ενώ ο ΑΡΧΕΛΩΝ - Σύλλογος για την Προστασία της Θαλάσσιας Χελώνας αποτελεί έναν από τους κορυφαίους περιβαλλοντικούς οργανισμούς της χώρας. Η ειδοποίηση του Λιμεναρχείου και του Δήμου Βόλου δείχνει την τήρηση των προβλεπόμενων διαδικασιών για την προστασία των προστατευόμενων ειδών.
Το δίκτυο φροντίδας: Από τον Βόλο στην Αθήνα
Ο Σύλλογος Προστασίας και Περίθαλψης Άγριας Ζωής (ΑΝΙΜΑ)στην Αθήνα διαδραμάτισε κεντρικό ρόλο στην αλυσίδα φροντίδας, παραμένοντας σε επιφυλακή καθημερινά για να παραλάβει τους νεοσσούς που χρειάζονταν εξειδικευμένη περίθαλψη. Αυτή η συνεργασία αναδεικνύει τη σημασία των εθνικών δικτύων διάσωσης άγριας ζωής, όπου τοπικές ομάδες συνδέονται με εξειδικευμένα κέντρα αποκατάστασης.
Η διάκριση μεταξύ υγιών και τραυματισμένων ζώων αποτελεί κρίσιμο σημείο στη διαδικασία διάσωσης. Ενώ τα τραυματισμένα πτηνά ταξίδεψαν με το ΚΤΕΛ Μαγνησίας προς την Αθήνα για εξειδικευμένη θεραπεία, τα 5 υγιή γλαράκια μεταφέρθηκαν στην περιοχή "Πευκάκια", όπου και αφέθηκαν ελεύθερα στο φυσικό τους περιβάλλον. Αυτή η προσέγγιση - η επαναφορά στη φύση των υγιών ζώων στον κατάλληλο βιότοπο - αποτελεί το ιδανικό αποτέλεσμα κάθε προσπάθειας διάσωσης.
Οι ήρωες πίσω από τις διασώσεις
Η επιτυχία αυτής της εκτεταμένης προσπάθειας οφείλεται σε έναν εντυπωσιακό αριθμό εθελοντών και υποστηρικτών. Οι εθελοντές της Π.Ο.Δ.Α.Ζ. του 6ου Συστήματος Αεροπροσκόπων Βόλου εξέφρασαν τις θερμές τους ευχαριστίες σε έναν εκτενή κατάλογο ατόμων που συνείσφεραν στις διασώσεις.
Ιδιαίτερα αξιοσημείωτη είναι η συμμετοχή του εκπαιδευτικού περιβάλλοντος: οι δάσκαλοι Ταξιάρχης Μεργιάς και Νέστορας Ζήγραςτου 32ου Δημοτικού Σχολείου Βόλου, μαζί με την Έρη Μαλαχιά από το βοηθητικό προσωπικό και τους μαθητές του σχολείου, έδειξαν πώς η περιβαλλοντική εκπαίδευση μπορεί να μετατραπεί σε πράξη. Αυτή η εμπλοκή της εκπαιδευτικής κοινότητας αποτελεί πολύτιμο παράδειγμα για τη διαμόρφωση περιβαλλοντικήςσυνείδησης στις νεότερες γενιές.
Η συμμετοχή προσκόπων, όπως του Δημήτρη Λουλούδη από το 6ο Σύστημα Αεροπροσκόπων Βόλου και της μητέρας του, δείχνει πώς η προσκοπική φιλοσοφία της υπηρεσίας προς την κοινότητα και τη φύση εφαρμόζεται στην πράξη.
Εξίσου σημαντική είναι η εμπλοκή επαγγελματιών από διάφορους τομείς: η Στέλλα Παπαχρήστου από το μικροβιολογικό εργαστήριο της κας Γώγου αναδεικνύει τη συμβολή του επιστημονικού κλάδου, ενώ πολίτες από την Σκιάθο, όπως η Ράνια Δαλαβάγκα, επεκτείνουν το δίκτυο διάσωσης και στα νησιά.
Υποδομές μεταφοράς και διεθνής συνεργασία
Η επιτυχής διαχείριση των διασώσεων δεν θα ήταν δυνατή χωρίς τη σημαντική συμβολή των φορέων μεταφοράς. Ο κύριος Κολυνδρίνης, πρόεδρος του Υπεραστικού ΚΤΕΛ Μαγνησίας, παρείχε καθημερινά υποστήριξη για τη μεταφορά των νεοσσών προς την Αθήνα, επιδεικνύοντας εταιρική κοινωνική ευθύνη στην πράξη.
Ιδιαίτερα εντυπωσιακή είναι η συμβολή του καπετάνιου και του πληρώματος του ιπτάμενου δελφινιού «Ερατώ» της ακτοπλοϊκής εταιρείας AegeanFlying Dolphins, που διευκόλυναν τη μεταφορά μιας σταχτάρας από τη Σκιάθο. Αυτή η πράξη αλληλεγγύης αναδεικνύει πώς η προστασία της άγριας ζωής μπορεί να ενώσει διαφορετικούς κλάδους και γεωγραφικές περιοχές.
Κοινωνική κινητοποίηση και περιβαλλοντική συνείδηση
Ο κατάλογος των συνεισφερόντων - που περιλαμβάνει πάνω από30 ονόματα (Κοπτσιαλή Σπυρίδωνα, Zak Bllikli, Χριστίνα Κοτάνωφ, Κατερίναπαυλοπούλου, Ηλία Κουτσιερή, Σαββίνα Κυριαζάκου, Παπανικολάου Ν., ΕυτυχίαΠαπαθανασίου, Ελεονώρα Στεργιοπούλου, Ανδρομάχη Ιωνά, Μαρία Καρατζίδου,Ευαγγελία Χριστοδούλου, Καρανικολάου, Παναγιώτη Καραΐσκο, Αικατερίνη Γαλάνη,Ιδιγένεια Σταματίου, Μπακοπούλου, Σταθάκη, Κολέτσου Έλενα, Μαρία Σγαντζή,Φωτεινή Βουλγαράκη, Κωνσταντίνα Ιωακειμίδη, Νικόλαο Μπούρα, Βάσω Στεργιοπούλου,Δώρα Ρήγα, Στέφανο Φανάκη, Ευμορφία Σαμαρά, Κερασία Κουκουβίνου, ΙφιγένειαΚούκα) - αποτελεί μαρτυρία μιας ευρείας κοινωνικής κινητοποίησης. Αυτή ηποικιλομορφία ονομάτων και καταγωγών δείχνει πώς η προστασία της άγριας ζωής μπορεί να γίνει ένας συνδετικός κρίκος σε μια πολυπολιτισμική κοινότητα.
Η συμμετοχή οικογενειών (όπως ο Δημήτρης Λουλούδης και η μητέρα του), επαγγελματιών υγείας, εκπαιδευτικών, και πολιτών από διάφορες κοινωνικές ομάδες αναδεικνύει έναν σημαντικό κοινωνικό μετασχηματισμό: την ανάδυση μιας περιβαλλοντικής συνείδησης που υπερβαίνει τα παραδοσιακά κοινωνικά και οικονομικά όρια.
Πρόκληση για το μέλλον: Κάλεσμα συμμετοχής
Η Π.Ο.Δ.Α.Ζ. του 6ου Συστήματος Αεροπροσκόπων Βόλου δεν περιορίζεται στην καταγραφή των επιτυχιών της, αλλά εκτείνει ένα ανοιχτό χέρι στην κοινότητα. Τα τηλέφωνα επικοινωνίας - Μαρία Λεονταρίτη (6974797882),Ιωάννης Σκοτεινιώτης (6989614286) και Έλενα Γιαννιά-Σχιζονίκα (6938093653) -παραμένουν διαθέσιμα 24 ώρες την ημέρα για κάθε περίπτωση που χρειάζεται άμεση βοήθεια.
Το κάλεσμα για νέους εθελοντές αποτελεί ίσως το σημαντικότερο μήνυμα αυτού του απολογισμού. Η πρόσκληση προς όσους επιθυμούν να "πλαισιώσουν την ομάδα διάσωσης αφιερώνοντας λίγο από τον ελεύθερο χρόνο τους" δεν είναι απλώς μια έκκληση για βοήθεια - είναι μια πρόσκληση συμμετοχής σε μια κίνηση που μετασχηματίζει τη σχέση μας με το φυσικό περιβάλλον.
Ένα μοντέλο βιώσιμης προστασίας
Η δράση της Π.Ο.Δ.Α.Ζ. τον Ιούνιο 2025 αποτελεί κάτι περισσότερο από μια απλή καταγραφή διασώσεων. Είναι η μαρτυρία ενός μοντέλου βιώσιμης προστασίας της άγριας ζωής που βασίζεται στη συλλογική δράση, την εθελοντική προσφορά και τη διατομεακή συνεργασία.
Σε μια εποχή όπου οι περιβαλλοντικές προκλήσεις φαίνεται να υπερβαίνουν τις δυνατότητες αντίδρασης των παραδοσιακών θεσμών, το παράδειγμα αυτής της τοπικής ομάδας προσφέρει έναν οδικό χάρτη: την οργάνωση της κοινότητας γύρω από συγκεκριμένους, εφικτούς στόχους, τη δημιουργία δικτύων συνεργασίας που υπερβαίνουν τα γεωγραφικά όρια, και την ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής προστασίας στο καθημερινό βίωμα των πολιτών.
Τα 35 διασωσμένα πτηνά του Ιουνίου 2025 είναι κάτι περισσότερο από στατιστικά στοιχεία - είναι τα σύμβολα μιας κοινότητας που αποφάσισε να μετατρέψει την περιβαλλοντική ευαισθησία σε καθημερινή πράξη, αποδεικνύοντας ότι η προστασία της άγριας ζωής δεν είναι προνόμιο των ειδικών, αλλά υπόθεση όλων μας.
Κείμενο: Ιωάννης Σκοτεινιώτης & Θεόδωρος Μπένος Πάλμερ