Εισαγωγή

Η διάσωση άγριων ζώων και πτηνών είναι μια ευγενής πράξη που απαιτεί προσοχή, γνώση και σεβασμό. Όταν βρίσκεστε μπροστά σε ένα τραυματισμένο ή εγκλωβισμένο άγριο ζώο, οι επιλογές και οι ενέργειές σας δεν επηρεάζουν μόνο το ζώο που διασώζετε, αλλά και τη δική σας ασφάλεια, καθώς και την ασφάλεια της οικογένειάς σας και των κατοικίδιων ζώων σας.

Βασικές Αρχές Ασφάλειας

Πρώτα η Ασφάλεια

• Η δική σας ασφάλεια έχει πρώτη προτεραιότητα
• Κάθε είδος είναι διαφορετικό και κάθε περίπτωση έχει τα δικά της προβλήματα
• Χρειάζεται εμπειρία για να τελειοποιηθούν οι τεχνικές σύλληψης
• Ακόμη και με εμπειρία, υπάρχει πάντα κίνδυνος τραυματισμού

Προστατευτικός Εξοπλισμός

• Γάντια: Δερμάτινα γάντια συγκόλλησης για τα περισσότερα ζώα
• Πετσέτα σύλληψης: Μεγάλη πετσέτα που θα σκεπάσει και θα περιορίσει το ζώο-πτηνό.
• Προστασία ματιών: Πλήρης προστασία που καλύπτει όλα τα μάτια, συμπεριλαμβανομένων των πλευρών
• Κατάλληλα ρούχα: Προστατευτικά ρούχα για αποφυγή γρατζουνιών

Η Μέθοδος "Κάλυψη με Κουτί" (BOX OVER)

Γιατί Είναι η Καλύτερη Μέθοδος

Ο καλύτερος τρόπος για να προστατέψετε τον εαυτό σας είναι να μην αγγίξετε ποτέ το ζώο εξαρχής. Με αυτή τη μέθοδο, μπορείτε να συλλάβετε τα περισσότερα ζώα με ασφάλεια χωρίς να αγγίξετε το ζώο, και το ζώο δεν θα έρθει σε επαφή με εσάς ποτέ.

Απαραίτητα Υλικά

1. Δοχείο σύλληψης: Χαρτόκουτο (πτηνά) ή πλαστικός (Σκατζόχοιρος) - μεταλλικός κάδος (Αλεπού, Ασβός), ανάλογα με το μέγεθος του ζώου
2. Άκαμπτο φύλλο: Χαρτόνι, μέταλλο, πλαστικό ή ξύλο μεγαλύτερο από το άνοιγμα του δοχείου
3. Ταινία: Αυτοκόλλητη ταινία (duct tape) ή ισχυρή ταινία συσκευασίας
4. Σχοινί ασφάλισης: Σχοινάκι ή χοντρό σπάγκο για ασφάλιση του κουτιού
5. Εξαερισμός: Μικρές τρύπες κοντά στην κορυφή για αεροστεγή δοχεία

Βήμα προς Βήμα Διαδικασία

1. Προετοιμασία: Συγκεντρώστε όλα τα υλικά πριν πλησιάσετε το ζώο
2. Πλησίασμα: Κινηθείτε αργά προς το ζώο
3. Αποκοπή διαφυγής: Για κινητικά ζώα, χρειάζονται περισσότερα άτομα
4. Τοποθέτηση κουτιού: Τοποθετήστε γρήγορα το κουτί πάνω από το ζώο
5. Σταθεροποίηση: Κρατήστε το κουτί σταθερά μέχρι το ζώο να ηρεμήσει
6. Εισαγωγή φύλλου: Σπρώξτε το άκαμπτο φύλλο κάτω από το κουτί
7. Ασφάλιση: Στερεώστε το φύλλο με ταινία ή κλείστε προσεκτικά και γρήγορα τα φύλλα της πάνω πλευράς.

Ειδικές Τεχνικές για Συγκεκριμένα Ζώα

Πάπιες και Υδρόβια Πτηνά

Προκλήσεις

• Μπορούν να τρέξουν και να κολυμπήσουν ακόμη και τραυματισμένες
• Θα μπουν στο νερό για προστασία
• Αποφεύγουν τα δίχτυα και τα ασυνήθιστα αντικείμενα

Σύλληψη με τα Χέρια (στην Ξηρά)

• Προσελκύστε με τροφή (σπόρους ή ψωμί)
• Καθίστε στο έδαφος για να μη φαίνεστε απειλητικός
• Η υπομονή είναι το κλειδί
• Μην αρπάζετε λαιμό, φτερά ή πόδια
• Τοποθετήστε τα χέρια πάνω από τα φτερά και σπρώξτε απαλά προς το έδαφος

Σύλληψη στο Νερό

• Χρειάζονται τουλάχιστον 2-4 άτομα
• Χρησιμοποιήστε πλωτά σχοινιά σε σχήμα "X" πάνω από το νερό
• Για μεγάλες λίμνες: μηχανοκίνητες βάρκες ή τηλεκατευθυνόμενα παιχνίδια
• Στόχος: να οδηγήσετε το πουλί στη στεριά

ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ:  Όταν εργάζεστε κοντά σε νερό, προσέξτε το μαλακό έδαφος και τη λάσπη. Μπορεί να βυθιστείτε και να παγιδευτείτε, απαιτώντας έτσι και εσείς διάσωση.  Να εργάζεστε πάντα σε ομάδες όταν διασώζετε σε υγροτοπική περιοχή. Ποτέ μόνοι σας!

Χήνες

Ιδιαίτερα Χαρακτηριστικά

• Μεγαλύτερες και πιο επικίνδυνες από τις πάπιες
• Έχουν αλούλα: αιχμηρό οστό στην περιοχή του καρπού της πτέρυγας
• Μπορούν να προκαλέσουν κοψίματα και μώλωπες
• Ένα χτύπημα στο κεφάλι μπορεί να προκαλέσει αναισθησία ή διάσειση

Μέθοδος Σύλληψης

• Μόνο με δύο άτομα
• Ρίξτε κουβέρτα πάνω από το πουλί
• Τοποθετήστε κουτί πάνω από την κουβέρτα
• Χρησιμοποιήστε τη μέθοδο "κουτί από πάνω"

Ερωδιοί, Λευκοτσικνιάδες και Παρυδάτια Πτηνά

Κίνδυνοι

• Εξαιρετικά επικίνδυνα λόγω των μυτερών ραμφών
• Έχουν θανάσιμη στόχευση
• Μπορούν να επεκτείνουν την εμβέλειά τους πέρα από το αναμενόμενο
• Υψηλός κίνδυνος τραυματισμού ματιών

Απαραίτητα Μέτρα Προστασίας

• Πλήρης προστασία ματιών (όχι απλά γυαλιά οράσεως)
• Γάντια
• Πλησίασμα από μπροστά με το κουτί μπροστά σας
• Μέθοδος "κουτί από πάνω"

Εναλλακτική Μέθοδος με μεγάλη Πετσέτα ή Κουβέρτα

• Δύο άτομα με πλήρη προστασία
• Απλώστε πετσέτα - κουβέρτα πάνω από το πουλί
• Ψηλαφίστε και κρατήστε το ράμφος
• ΜΗΝ ΑΦΗΣΕΤΕ ΤΟ ΡΑΜΦΟΣ μέχρι να ασφαλίσει το κουτί

Βουτηχτάρια

Μοναδικά Χαρακτηριστικά

• Δεν μπορούν να περπατήσουν
• Τα πόδια τους είναι προσαρμοσμένα για κολύμπι
• Συχνά εγκλωβίζονται σε βρεγμένους δρόμους που μοιάζουν με νερό
• Έχουν την ίδια επικινδυνότητα με τους ερωδιούς (μακρύ λαιμό, μυτερό ράμφος)

Προσοχή

• Μην εκλάβετε την αδυναμία κίνησης ως ανικανότητα
• Θα επιτεθούν στα μάτια με την ίδια ακρίβεια
• Απαραίτητη η πλήρης προστασία ματιών

Αρπακτικά

Όπλα και Επικινδυνότητα

• Ράμφη: Κυρτά και κοφτερά, για σχίσιμο σάρκας
• Νύχια: Μέχρι 2,5 εκατοστά σε μεγάλες κουκουβάγιες
• Δύναμη λαβής: 90-250 κιλά ανά τετραγωνικό εκατοστό
• Συμπεριφορά: Φουσκώνουν φτερά, βγάζουν ήχους, κυλούν πίσω

Μέθοδοι Σύλληψης

1. Προτιμώμενη: Μέθοδος "κουτί από πάνω"
2. Πετσέτα-Κουβέρτα: Το σκοτάδι τα ηρεμεί γρήγορα
3. Χειρισμός σοβαρά τραυματισμένων:
• Πουλί μπρούμυτα
• Χέρια στη μέση της πλάτης
• Έλεγχος φτερών και ποδιών
• Μεταφορά με πόδια προς την ουρά

Γενικές Συμβουλές Μεταφοράς

Επιλογή Δοχείου

• Αποφύγετε συρμάτινα κλουβιά (καταστρέφουν τα φτερά) και διατηρούν πολύ υψηλό άγχος στα ζώα.
• Μέγεθος: Αρκετά μεγάλο για να μη βλάπτει τα φτερά, αρκετά μικρό για να αποτρέπει υπερβολική κίνηση
• Τα άγρια ζώα αισθάνονται πιο ασφαλή όταν δεν βλέπουν έξω

Διαμόρφωση Εσωτερικού

• Υπόστρωμα: Ψιλοκομμένο χαρτί εφημερίδας (γεμίζει το μισό κουτί)
• Για πουλιά: Κάτι να κρατηθούν (βρεφική κουβέρτα, φούτερ)
• Αποφύγετε: Φθαρμένες πετσέτες που ξεφτίζουν

Τοποθέτηση Ζώου

• Μικρά ζώα: Μαζί για να μοιράζονται θερμότητα
• Αναίσθητα ζώα: Μπρούμυτα, ελαφρώς στο πλάι (όχι στην πλάτη)
• Επένδυση: Κουβέρτες στα πλάγια για υποστήριξη

Ασφάλεια Μεταφοράς

• Εξαερισμός: Επαρκής ανταλλαγή αέρα
• Διαφυγή: Προσέξτε ιδιαίτερα για θηλαστικά (π.χ. Σκατζόχοιρος) που μπορούν να μασήσουν το κουτί για να δραπετεύσουν.
• Παρακολούθηση: Συχνός έλεγχος κατά τη μεταφορά

Συμπέρασμα

Η διάσωση άγριων ζώων είναι μια πολύπλοκη διαδικασία που απαιτεί γνώση, προετοιμασία και σεβασμό στο ζώο. Η μέθοδος "κάλυψη με κουτί"(BOX OVER) παρέχει την ασφαλέστερη λύση για τις περισσότερες περιπτώσεις, ενώ οι ειδικές τεχνικές για κάθε είδος εξασφαλίζουν αποτελεσματική και ασφαλή σύλληψη.

Θυμηθείτε πάντα: Η ασφάλειά σας έχει πρώτη προτεραιότητα. Εάν δεν αισθάνεστε ασφαλείς ή δεν έχετε τον κατάλληλο εξοπλισμό, καλέστε επαγγελματίες διασώστες άγριας ζωής.

Κάθε ζώο που διασώζετε έχει την ευκαιρία να επιστρέψει στο φυσικό του περιβάλλον, χάρη στη φροντίδα και τη σωστή τεχνική που εφαρμόζετε κατά τη διάσωσή του.

Το κείμενο επιμελήθηκε ο Θεόδωρος Μπένος-Πάλμερ τον Ιούλιο 2025 και είναι βασισμένο στο βιβλίο Rescuing Wildlife της Peggy Sue Hentz, 2017, Red Creek Wildlife Center.