ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Η ανάγκη για την διάσωση της Άγριας Ζωής
24/02/2021

Σε οποιαδήποτε δεδομένη ημέρα στη χώρα μας, μπορεί να εκτιμηθεί ότι δεκάδες άγρια πτηνά και θηλαστικά υφίστανται τραυματισμούς άμεσα αποδοτέους στον άνθρωπο. Αιτίες τέτοιων ανθρωπογενών τραυματισμών περιλαμβάνουν τα μηχανοκίνητα οχήματα, τις γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, τα κατοικίδια σκυλιά και τις γάτες, τη χρήση φυτοφαρμάκων, τη ρύπανση και τις πετρελαιοκηλίδες, τα παρατημένα αλιευτικά εργαλεία και τις εσκεμμένες πράξεις σκληρότητας.


(ζώα σε περίθαλψη, από το φωτ. αρχείο του ΚΕ.Π.Π.Α.Ζ.)

Κατά τους ανοιξιάτικους και τους καλοκαιρινούς μήνες, όταν ο καθαρισμός των δέντρων και των κήπων καθώς και οι καθαρισμοί με μηχανήματα είναι ανεξέλεγκτοι, ο αριθμός των άγριων ζώων που εκτοπίζονται ή τραυματίζονται μπορεί να τριπλασιαστεί. Ολόκληροι οι πληθυσμοί μπορούν να επηρεαστούν από την απώλεια οικοτόπων και από φυσικές καταστροφές, αυξάνοντας τον αριθμό των πιθανών θυμάτων άγριας πανίδας σε ακόμη μεγαλύτερη ποσότητα.

Ο εκτιμώμενος αριθμός θυμάτων άγριας ζωής βασίζεται σε αρχεία που άγρια ζώα έχουν αναφερθεί ή διασωθεί – μια διαδρομή που αρχίζει όταν ένα ζώο παρατηρείται για πρώτη φορά από κάποιον που είναι πρόθυμος να παρέχει βοήθεια. Με τύχη, η αναζήτηση αυτού που το βρήκε μπορεί να τον οδηγήσει σε έναν ειδικά εκπαιδευμένο διασώστη άγριας ζωής.

Η διάσωση άγριων ζώων απαιτεί ένα μοναδικό σύνολο δεξιοτήτων, πολύ διαφορετικό από εκείνο που χρησιμοποιείται για το χειρισμό κατοικίδιων ζώων. Όχι μόνο τα άγρια ζώα συμπεριφέρονται διαφορετικά, αλλά η σύλληψη και ο χειρισμός τους μπορεί να είναι επικίνδυνα, ειδικά για το ζώο. Τα άγρια ζώα αντιλαμβάνονται την προσέγγιση και το χειρισμό από τον άνθρωπο ως απειλή, τα περισσότερα  θα προσπαθήσουν να φύγουν ή θα αγωνιστούν για τη ζωή τους, ακόμη και αν αυτό τα σκοτώσει! Ο τρόπος που χειριζόμαστε το ζώο και η ποιότητα της φροντίδας που προσφέρουμε μπορεί να σημαίνει ζωή ή θάνατο γι’ αυτό. Ακόμα κι αν το ζώο δεν είναι σοβαρά τραυματισμένο, η ανεπαρκής προφύλαξη , η άχαρη μεταχείριση και η ακατάλληλη τροφή μπορεί να είναι θανατηφόρα. Επομένως, είναι επιτακτική ανάγκη να παρέχεται σ’ αυτούς που σπεύδουν πρώτοι για την διάσωση, τους διασώστες, ειδική κατάρτιση σχετικά με τις σωστές μεθόδους διαχείρισης  άγριων ζώων.


Πρώτα απ 'όλα, πρέπει να έχουν αρκετές γνώσεις για το είδος που πρόκειται να συναντήσουν. Αυτό θα τους βοηθήσει να εντοπίσουν τα ζώα που βρίσκονται σε κίνδυνο και να τους βοηθήσει να καθορίσουν εάν ένα ζώο συμπεριφέρεται κανονικά ή χρειάζεται να διασωθεί. Η εξοικείωση με τα είδη θα βοηθήσει επίσης τους διασώστες να σχεδιάσουν ασφαλείς και επιτυχημένες στρατηγικές σύλληψης. Οι διασώστες πρέπει επίσης να είναι εκπαιδευμένοι και εξοπλισμένοι για να χειρίζονται και να περιορίζουν τα άγρια ζώα χωρίς να προκαλούν πρόσθετες βλάβες σε αυτά. Εάν ένα ζώο απαιτεί άμεση βοήθεια, οι διασώστες πρέπει να είναι σε θέση να παρέχουν βασική φροντίδα έκτακτης ανάγκης για τη σωτηρία - παρόμοια με εκείνη του ανθρώπινου προσωπικού έρευνας και διάσωσης και των νοσηλευτών. Στην χώρα μας δεν υφίστανται, αλλά στο εξωτερικό συναντάμε εξειδικεύσεις όπως: τεχνικός αναζήτησης και διάσωσης άγριων ζώων (WSART), νοσηλευτής άγριας ζωής, ειδικός τραυμάτων άγριας πανίδας, κλπ.  Είναι  σχετικά νέοι όροι που χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν ένα εξειδικευμένο τμήμα διάσωσης άγριων ζώων. Δυστυχώς, όμως αυτές οι μοναδικές και πολύτιμες ειδικότητες δεν υπάρχουν αυτή την στιγμή στην χώρα μας.


Στην Ελλάδα, πολύ λίγες οργανώσεις προστασίας άγριων ζώων διαθέτουν και κέντρα περίθαλψης και αποκατάστασης (ΑΡΧΕΛΩΝ, ΑΝΙΜΑ, ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ).Οι περισσότερες συνεργάζονται με οργανωμένα κέντρα περίθαλψης (ΑΛΚΥΟΝΗ, ΔΡΑΣΗ για την άγρια ζωή, ΚΕ.Π.Π.Α.Ζ.) και ακόμα λιγότερες παρέχουν οργανωμένες ομάδες διάσωσης στο πεδίο (ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ, ΑΡΧΕΛΩΝ). Συνήθως αντί να στέλνουν μια ομάδα εκπαιδευμένων διασωστών στο πεδίο, βασίζονται σε ζώα που φτάνουν στις πόρτες τους από ευαισθητοποιημένους πολίτες. Αυτό συχνά αφήνει την διάσωση ενός τραυματισμένου ή ασθενούς άγριου ζώου σε αυτούς που το εντόπισαν. Οι πολίτες που το βρήκαν αλλά αδυνατούν ή δεν επιθυμούν να εκτελέσουν οι ίδιοι τη διάσωση θα αναζητήσουν βοήθεια, κάτι που μπορεί να είναι μια αποθαρρυντική εμπειρία αν δεν είναι καλά πληροφορημένοι για τις οργανωμένες δομές που υπάρχουν.

Σε ορισμένες περιοχές, οι θυροφύλακες θα βοηθήσουν με κλήσεις σχετικά με άγρια ζώα που βρίσκονται σε δύσκολη θέση. Σε αστικά περιβάλλοντα, το καθήκον της ανταπόκρισης σε κλήσεις που άγρια ζώα κινδυνεύουν ή είναι ανύμπορα, συχνά αναλαμβάνεται από δημοτικές υπηρεσίες (μπόγιας, κλπ) ή από την πυροσβεστική . Και στις δύο περιπτώσεις, εκτός εάν οι εν λόγω υπάλληλοι είναι καλά εκπαιδευμένοι και εξοπλισμένοι ειδικά για ζώα της άγριας φύσης, μπορούν να κάνουν περισσότερο κακό παρά καλό.

Χωρίς να υπάρχει κάποιος με τις δεξιότητες για να βρει, να εντοπίσει, να αξιολογήσει και να παράσχει άμεση βοήθεια σε άγρια ζώα που βρίσκονται σε κίνδυνο, χάνονται πολλές ζωές. Το ότι δεν υπάρχει εκπαιδευμένος διασώστης  είναι συχνά ένα υποτιμημένο πρόβλημα αλλά μπορεί  να είναι το μεγαλύτερο δίλημμα που αντιμετωπίζουν τα θύματα άγριας πανίδας και τα άτομα που τα βρίσκουν. Η Προσκοπική Ομάδα Διάσωσης Άγριας Ζωής προσπαθεί να εκπαιδεύσει Ενήλικα Μέλη και Στελέχη του Ελληνικού Προσκοπισμού με σκοπό να μπορούν να ανταποκρίνονται στοιχειωδώς σε αυτές της προ(σ)κλήσεις διάσωσης της άγριας ζωής του τόπου μας.

Στο YouTube μπορείτε να δείτε και την παρουσίαση σε video: https://www.youtube.com/watch?v=hw7aIM5LZ7A&feature=youtu.be


(στο video χρησιμοποιήθηκαν και φωτογραφίες από τις ελληνικές οργανώσεις περίθαλψης: ΚΕ.Π.Π.Α.Ζ., ΑΝΙΜΑ, ΑΡΧΕΛΩΝ)

ΘΜΠ