Categories

Προσαρμογή στα ελληνικά: Θεόδωρος Μπένος Πάλμερ (2025), από κείμενο της Susan Gilchrist

Τα μικρά παιδιά ενδιαφέρονται για τα ζώα. Πολλές δραστηριότητες και ιστορίες για μικρά παιδιά περιστρέφονται γύρω από αυτά. Τι λέμε όμως στα Λυκόπουλα; Ότι το λιοντάρι είναι ο βασιλιάς της ζούγκλας; Ότι οι θηρευτές είναι κακοί επειδή τρώνε άλλα ζώα; Ότι οι λύκοι φορούν παντελόνια; Δεν είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε πολλές συγκεκριμένες πληροφορίες για μεμονωμένα είδη ζώων για να δημιουργήσουμε μια εκτίμηση της άγριας ζωής και μια κατανόηση ορισμένων βασικών λειτουργιών του φυσικού κόσμου. Ακολουθούν μερικές ιδέες για τη ενσωμάτωση στο πρόγραμμα της Αγέλης και για την κατανόηση και από εσάς, σχετικά με την άγρια ζωή. Μπορείτε να ενσωματώσετε έννοιες για την άγρια ζωή στις δραστηριότητες των συγκεντρώσεων, των εκδρομών ή της κατασκήνωσης, μέσω του τρόπου που μιλάτε για τα άγρια ζώα. Δεν είναι απαραίτητο να εστιάσετε μια ολόκληρη ενότητα στην άγρια ζωή, εκτός αν το επιλέξετε και ακολουθήσετε κάποιο EarthTribe Challenge. Μέρος της εκτίμησης των άγριων ζώων είναι να τα παρατηρούμε εκεί που ζουν, παντού γύρω μας. μέρος είναι να αναγνωρίζουμε ότι κάθε ζώο έχει έναν ρόλο να διαδραματίσει στη μεγαλύτερη ισορροπία των πραγμάτων. μέρος είναι να δεχόμαστε ότι η ισορροπία της φύσης δεν είναι στατική, αλλά συνεχώς μεταβάλλεται.

Ευαισθητοποίηση και Εκτίμηση

Υπάρχουν βασικά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να αυξήσετε την ευαισθητοποίηση σχετικά με την άγρια ζωή και να αρχίσετε να χτίζετε εκτίμηση. Ακόμη και σε μια πόλη, υπάρχουν πολλά άγρια ζώα. Μιλήστε για τα σημάδια της άγριας ζωής: ίχνη στο χιόνι ή τη λάσπη, ένα φτερό, κουτσουλιές, φαγωμένα φύλλα, έναν ιστό αράχνης, σημάδια στον φλοιό των δέντρων, φωλιές σε δέντρα, τρύπες στο έδαφος ή άλλες φωλιές ζώων (https://oiko-genia.blogspot.com/p/detective.html). Αναζητήστε σημάδια άγριας ζωής στο υπόγειο, στην πίσω αυλή, σε ένα κοντινό πάρκο ή σε έναν περίπατο γύρω από το τετράγωνο.  Μιλήστε για τα ευρήματά σας.

Αναποδογυρίστε μια πέτρα, έναν κορμό ή ακόμα και ένα σωρό φύλλα έξω και αναζητήστε εκεί έντομα. Αν βρείτε ένα κουκούλι, κρατήστε το σε ένα μέρος όπου θα υπάρχει άφθονος χώρος για την πεταλούδα ή τον σκόρο να ανοίξει διάπλατα τα φτερά του όταν εκκολαφθεί. Κάντε διάφορες δραστηριότητες με ίχνη στο χιόνι: παίξτε «Κρυφτό» ή «Ακολουθήστε τον αρχηγό» ακολουθώντας πατημασιές. Παρατηρήστε προσεκτικά τα ίχνη πουλιών, σκύλων, γατών, ανθρώπων και μιλήστε για τα διαφορετικά είδη ποδιών τους (https://oiko-genia.blogspot.com/p/blog-page_27.html). Πώς διαφέρουν τα ίχνη της πάπιας από τα ίχνη του περιστεριού; Κάντε καλλιτεχνικές δραστηριότητες με ίχνη. Σχεδιάστε γύρω από τα πόδια των παιδιών ή βάλτε τα να κάνουν ίχνη περπατώντας σε μπογιά και μετά σε χαρτί. Εάν έχετε μια σφραγίδα με ίχνη άγριων ζώων, τα παιδιά μπορούν να αποτυπώσουν το μονοπάτι που έχει ακολουθήσει ένα ζώο σε μια εικόνα ενός τόπου όπου θα μπορούσαν να ζήσουν άγρια ζώα.

Μιλήστε για τους φόβους που έχουν μερικοί άνθρωποι για ορισμένα ζώα, αυτά που δεν είναι για αγκαλιά (π.χ. έντομα, αράχνες, νυχτερίδες, φίδια, βατράχια, καρχαρίες, λύκοι κ.λπ.). Οι νυχτερίδες δεν επιτίθενται πραγματικά σε ανθρώπους για να πιούν το αίμα τους, αλλά τρώνε έναν τεράστιο αριθμό εντόμων που θεωρούμε παράσιτα. Τα φίδια είναι φίλοι των αγροτών επειδή τρώνε τα ποντίκια και άλλα τρωκτικά που τρώνε τα σιτηρά των αγροτών. Τα κουνούπια είναι αρκετά ενοχλητικά για τους ανθρώπους, αλλά παίζουν σημαντικό ρόλο στην τροφική αλυσίδα για πουλιά, ερπετά, αμφίβια, ψάρια και άλλα έντομα. Κάθε ζώο έχει τη δική του θέση, τον δικό του ρόλο στον κόσμο. Αυτά τα πλάσματα γενικά δεν προσπαθούν να επιτεθούν σε ανθρώπους. Τα περισσότερα φοβούνται εμάς!  Επισημάνετε τη διαφορά μεταξύ του να τρομάξει κανείς από μια αράχνη που τρέχει πάνω στα δάχτυλά του και του να τρομοκρατηθεί από όλα τα αραχνοειδή πλάσματα.  Σχεδιάστε ένα ζώο που σας τρομάζει. Φαίνεται τρομακτικό στην εικόνα; Τι το κάνει να φαίνεται τρομακτικό, αν το κάνει;

Κάντε μια βόλτα για να αναζητήσετε σκουλήκια ή τρύπες σκουληκιών, ένα σημάδι ότι έχουν επεξεργαστεί το χώμα εκεί. Μετά από μια βροχή, σώστε μερικούς γεοσκώληκες (που αρχικά έφυγαν από το χώμα για να αποφύγουν το πνιγμό) από το να στεγνώσουν στο πεζοδρόμιο, επιστρέφοντάς τα στη γη.

Μαζέψτε μερικούς γαιοσκώληκες σε ένα διαφανές πλαστικό δοχείο με λίγο χώμα, μερικές σταγόνες νερό και λίγη τροφή για να φτιάξετε μια φάρμα σκουληκιών. Τι θα φάνε πρώτα τα σκουλήκια: ένα κομμάτι μήλο, ένα κομμάτι μαρούλι ή ψίχουλα ψωμιού; Τα σκουλήκια κάνουν σημαντική δουλειά αερίζοντας το έδαφος (https://oiko-genia.blogspot.com/p/blog-page_58.html).

Βάλτε ταΐστρες πουλιών, και μετά παρατηρήστε τα πουλιά να έρχονται να φάνε. Παρατηρήστε τα διαφορετικά χρώματα και είδη πουλιών και τον τρόπο που συμπεριφέρονται. Διαφορετικά είδη τροφών για πουλιά προσελκύουν διαφορετικά είδη πουλιών. Για παράδειγμα, οι δρυοκολάπτες τους αρέσει το λίπος, οι σπίνοι τρώνε σπόρους γαϊδουράγκαθου. Υπάρχουν πολλά εύκολα στην κατασκευή ταΐστρες πουλιών (https://oiko-genia.blogspot.com/p/blog-page_8.html). Τα παιδιά μπορούν να απλώσουν φυστικοβούτυρο σε κουκουνάρια, να κρεμάσουν κομμένα μήλα, να κρεμάσουν κομμάτια λίπους (ενδεχομένως να βρείτε σε κρεοπωλεία)σε διχτυωτές σακούλες ή σακούλες κρεμμυδιών, να κόψουν άδειες χάρτινες συσκευασίες γάλακτος, πλαστικά δοχεία ή πλαστικά μπουκάλια αναψυκτικών για να τα κάνουν ταΐστρες, ή να βοηθήσουν στην κατασκευή ενός ξύλινου δίσκου.

Γεμίστε εν μέρει τις ταΐστρες με σπόρους, ηλιόσπορους, κεχρί, φιστίκια (ανάλατα), κομμένα μήλα, σπόρους κολοκύθας, σταφίδες, φραγκοστάφυλα ή ψίχουλα ψωμιού. Φροντίστε να καθαρίζετε τακτικά τα υπολείμματα από τις ταΐστρες πουλιών, για να αποτρέψετε την εξάπλωση ασθενειών μεταξύ των πουλιών. Για τη χειμερινή σίτιση πουλιών, ξεκινήστε στα μέσα Σεπτεμβρίου και συνεχίστε μέχρι τα μέσα Απριλίου (https://oiko-genia.blogspot.com/p/2.html).

Αισθητηριακή Εκτίμηση

Πολλά ζώα διαθέτουν οξείες αισθητηριακές ικανότητες. Ο αετός μπορεί να δει σε μεγάλες αποστάσεις. οι νυχτερίδες ακούν ήχους που εμείς χάνουμε εντελώς. οι λύκοι έχουν έντονη όσφρηση. Τα Λυκόπουλα μπορούν να αρχίσουν να μαθαίνουν μέσω των αισθήσεών τους. Αυτό ακούγεται σαν μια φυσική σύνδεση θέματος και μεθόδου με το αναπτυξιακό επίπεδο του παιδιού.

Χωρίστε τα παιδιά σε δύο ομάδες. Προετοιμάστε μικρά βαζάκια(μικρά βάζα μαρμελάδας με τρύπες στα καπάκια τους και χαρτί εσωτερικά, είναι εξαιρετικά) με πράγματα που έχουν έντονες, αν και όχι απαραίτητα δυσάρεστες, μυρωδιές μέσα τους. Παραδείγματα περιλαμβάνουν: ένα κομμάτι πορτοκαλιού, ένα ξυλάκι κανέλας, ένα κομμάτι πεύκου, εκχύλισμα αμυγδάλου ή άλλο εκχύλισμα σε ένα βαμβάκι, αποξηραμένα φύλλα δυόσμου, μάραθο ή γλυκάνισο, άρωμα, λουλούδια, κόκκους καφέ, τσάι ή βότανα. Μοιράστε ζευγάρια φιαλιδίων με αντίστοιχες μυρωδιές. Κάθε ομάδα να προσπαθήσει να βρει το φιαλίδιο με την αντίστοιχη μυρωδιά στην άλλη ομάδα.

Συζητήστε τον τρόπο με τον οποίο τα ζώα συχνά αναγνωρίζουν το ένα το άλλο από τη μυρωδιά.

Παίξτε ένα παρόμοιο παιχνίδι με ήχους. Βάλτε τα παιδιά να αναγνωρίσουν τον παρτενέρ τους στην άλλη ομάδα από τον ήχο που κάνει. Θα μπορούσατε να αναθέσετε ήχους όπως ουρλιαχτά λύκου, γρυλίσματα αρκούδας, κακαρίσματα κοράκων, τσιριχτάκια σκίουρου, ρόγχοι βίσωνα, βρυχηθμοί λιονταριού, κροταλίσματα δοντιών σκαντζόχοιρου, σφυρίγματα πουλιών κ.λπ. Καθώς οι δύο ομάδες αναμειγνύονται, επαναλαμβάνουν τους ήχους τους μέχρι να βρουν τον παρτενέρ τους.

Κάντε ένα κυνήγι χρωμάτων. Δώστε στα παιδιά χρωματιστά δείγματα βαφής ή τετράγωνα χρωματιστού χαρτιού και στείλτε τα έξω να βρουν πράγματα που ταιριάζουν με τα χρώματα των τετράγωνων του χαρτιού τους. Δεν χρειάζεται να φέρουν τίποτα πίσω· μπορούν απλά να σας πουν για τα ευρήματά τους.

Παίξτε ηχογραφήσεις από ουρλιαχτά λύκων, καλέσματα από νυχτοπούλια, ή τραγούδια βατράχων ή πουλιών. Επισημάνετε την ομορφιά αυτών των φυσικών τραγουδιών. Δώστε στα παιδιά την ευκαιρία να τα μιμηθούν. Ακούστε ένα πουλί έξω από το παράθυρο. Μιλήστε για τις επικοινωνίες των ζώων. Πολλά ζώα χρησιμοποιούν τις φωνές τους για να επικοινωνήσουν προειδοποίηση, να απειλήσουν, να ανακοινώσουν την παρουσία τους, να καλέσουν παρέα, να αποκαλύψουν την τοποθεσία τροφής ή να διακηρύξουν την επικράτειά τους.

Ορισμένα ζώα επικοινωνούν με τρόπους που μπορεί να μην κατανοούμε αμέσως. Οι μέλισσες επικοινωνούν μέσω χορού. Πολλά ζώα επικοινωνούν μέσω της όσφρησης. Τα ελάφια προσελκύουν σύντροφο μέσω της όσφρησης. τα μυρμήγκια επικοινωνούν την τοποθεσία της τροφής μέσω της όσφρησης. και οι ασβοί προειδοποιούν μέσω της απελευθέρωσης οσμής. Ένας κάστορας χτυπάει την ουρά του στο νερό για να προειδοποιήσει για κίνδυνο. Ζητήστε από τα παιδιά να μιλήσουν για το πώς επικοινωνούν τον φόβο ή την επιθετικότητα με τη γλώσσα του σώματος και με λέξεις.

Τα έργα τέχνης είναι υπέροχοι, απτικοί τρόποι για να εκτιμήσετε την άγρια ζωή. Μιλήστε για την ποικιλία των όμορφων χρωμάτων και των ειδικών μοτίβων που καλύπτουν διαφορετικά ζώα. Μιλήστε για τα χρώματα και τα μοτίβα ως προσαρμογές για επιβίωση, όπως το στικτό ελάφι που εξαφανίζεται στην άκρη του δάσους, το φωτεινό χρωματιστό πτέρωμα που προσελκύει έναν σύντροφο σε ένα αρσενικό πουλί, ή το κόκκινο δέρμα στην κορώνα του γερανού που μπορεί να αποτρέψει άλλους εισβολείς γερανούς. Κάντε μια ψηφιδωτή εικόνα ενός πουλιού ή θηλαστικού κολλώντας διαφορετικά χρωματιστά φύλλα στο κατάλληλο σχήμα σε χαρτί.  Χρωματίστε σπασμένα κελύφη αυγών και κολλήστε κομμάτια κελύφους σε χαρτί σε σχήμα χελώνας ή κελύφους σαλιγκαριού. Κολλήστε πέτρες μαζί για να φτιάξετε χελώνες, αρκούδες ή οτιδήποτε ταιριάζει στον καλλιτέχνη μέσα σας. Ζωγραφίστε τα μάτια και οποιαδήποτε άλλα σημαντικά χαρακτηριστικά. Σχεδιάστε περιγράμματα ζώων στην άμμο ή το χιόνι με ένα ξυλάκι.

Άγρια και Κατοικίδια

Ενώ ενισχύετε την ευαισθητοποίηση και την εκτίμηση για την άγρια ζωή, μπορείτε επίσης να διδάξετε μερικές βασικές έννοιες, λεξιλόγιο και αρχές. Μιλήστε για τη διαφορά μεταξύ άγριων (ζώα που ζουν μόνα τους ανεξάρτητα από την ανθρώπινη βοήθεια) και κατοικίδιων (κατοικίδια ή ζώα φάρμας· ζώα που εξαρτώνται από τους ανθρώπους για τροφή και καταφύγιο) ζώων. Δείξτε εικόνες ζώων από περιοδικά (ή χρησιμοποιήστε πλαστικά ζώα) και ρωτήστε αν κάθε εικονιζόμενο ζώο είναι άγριο ή κατοικίδιο. Θυμηθείτε ότι τα άγρια ζώα δεν είναι απαραίτητα άγρια: σκεφτείτε τον σκίουρο, την χελώνα, την αγριόπαπια. Στο άλλο άκρο της κλίμακας, υπάρχουν ορισμένα κατοικίδια ζώα, όπως οι γάτες, που έχουν αγριέψει. Αυτά τα ζώα είναι αδέσποτα.

Τροφικές Αλυσίδες

Όταν τρώτε το μεσημεριανό σας, στην εκδρομή ή την κατασκήνωση, μιλήστε για τις τροφικές αλυσίδες. Η αγελάδα έφαγε χόρτο και εμείς τρώμε μπιφτέκι. Το κοτόπουλο έφαγε σιτηρά και εμείς τρώμε το κοτόπουλο. Η αλεπού έφαγε το κουνέλι που έφαγε τα φύλλα του πικραλίδας. Το γεράκι έφαγε το φίδι που έφαγε τον βάτραχο που έφαγε τη μύγα που έφαγε τα ψίχουλα από το μπισκότο σας (που φτιάχτηκε από αλεύρι από σιτάρι, ζάχαρη από ζαχαροκάλαμο, βούτυρο από την κρέμα αγελάδων που αναπτύχθηκε από το χορτάρι που έφαγε η αγελάδα). Αργά ή γρήγορα, κάθε τροφική αλυσίδα επιστρέφει στα φυτά.  Τόσο οι θηρευτές όσο και τα θήραμα είναι μέρος των τροφικών αλυσίδων..

Οι θηρευτές κυνηγούν και τρώνε άλλα ζώα (θήραμα). Πολλά ζώα είναι τόσο θηρευτές όσο και θήραμα. Κάντε τη δραστηριότητα «Παγωμένα Ζωάκια».  Επισημάνετε ότι δεν είναι τόσο εύκολο να είσαι θηρευτής: είναι δύσκολο να βρεις και να πιάσεις το δείπνο σου. Για να αποφύγετε τη δημιουργία προκατάληψης κατά των θηρευτών, μιλήστε γι' αυτούς ως πεινασμένα πλάσματα, όχι κακά. Ο Τυραννόσαυρος Ρεξ ήταν απλά ένα πεινασμένο πλάσμα, αν το καλοσκεφτείτε. Πολλοί άνθρωποι τρώνε κρέας και επομένως είναι επίσης θηρευτές!

Φέρουσα Ικανότητα

Ρωτήστε τι θα συνέβαινε αν 10 ακόμη άτομα έφταναν απροσδόκητα για μεσημεριανό γεύμα. Θα υπήρχε χώρος για αυτούς γύρω από το τραπέζι; Θα υπήρχε αρκετό φαγητό για αυτούς; Θα έπρεπε όλοι να προσαρμοστούν ή να αλλάξουν λίγο για να ενσωματώσουν τους νεοφερμένους; Πώς θα ένιωθαν τα παιδιά αν ήταν πολύ στριμωγμένα γύρω από το τραπέζι του μεσημεριανού γεύματος;  Τι συμβαίνει σε ένα χωράφι ή ένα δάσος όταν υπάρχουν πάρα πολλά ζώα; Ορισμένα θα μετακινηθούν ή θα λιμοκτονήσουν. Μιλήστε για τη φέρουσα ικανότητα(περιορισμένος αριθμός ζώων ενός είδους που μπορεί να υποστηρίξει οποιοδήποτε μέρος). Όπως μια πίτσα μπορεί να ταΐσει μόνο τόσους πολλούς ανθρώπους, ένα χωράφι μπορεί να ταΐσει μόνο τόσα πολλά ελάφια. Δεν είναι σημαντικό τα παιδιά να κατανοήσουν τη φράση, αλλά την έννοια.

Ανθρώπινη Επίδραση

Πώς επηρεάζει τα άγρια ζώα όταν οι άνθρωποι εγκαθίστανται στην περιοχή τους; Τι συνέβη στον λύκο, τον λύγκα, την αρκούδα και το ελάφι πουκάποτε ήταν κοινά στην ελληνική ύπαιθρο; Τι συμβαίνει όταν οι άνθρωποι χτίζουν σπίτια ή δρόμους σε μέρη όπου ζουν άγρια ζώα; Τι θα συνέβαινε σε ένα σκίουρο ή έναν χουχουριστή αν κάποιος έκοβε το δέντρο όπου ζούσε;

Μιλήστε για την ανθρώπινη επίδραση (ό,τι κάνουν οι άνθρωποι στον κόσμο γύρω μας έχει κάποια επίδραση και στην άγρια ζωή) και την αλληλεξάρτηση(οι άνθρωποι και τα ζώα υπάρχουν σε ένα πλέγμα αλληλεξάρτησης, οπότε οτιδήποτε επηρεάζει το ένα, επηρεάζει όλα). Σε μια εκδρομή επισκεφτείτε έναν οικισμό σε δάσος και συζητήστε τι υπήρχε εκεί πριν ξεκινήσουν οι κατασκευές και πώς η οικοδόμηση επηρεάζει την άγρια ζωή.

Συνδυάστε το θεατρικό παιχνίδι με καλλιτεχνικές δραστηριότητες. Μια κρύα μέρα, φτιάξτε μια σπηλιά με κουβέρτες και ένα τραπέζι παιχνιδιού ή έναν καναπέ, και μετά φτιάξτε σπηλαιογραφίες ζώων με κιμωλία σε μαύρο χαρτί. Μιλήστε για τους τρόπους με τους οποίους τα άγρια ζώα ήταν σημαντικά για τους προγόνους μας για τροφή, ένδυση και καταφύγιο. Πώς επηρεάστηκαν οι τρόποι ζωής των ανθρώπων από τα ζώα; Συζητήστε πώς τα ζωικά προϊόντα μας κράτησαν ζεστούς (π.χ. γούνα, δέρμα, μαλλί, τρίχα καμήλας, τσόχα κάστορα, πουπουλένια μπουφάν, παπλώματα).

Κοιτάξτε τον αντίκτυπο που έχει ο τρόπος ζωής μας στον κόσμο και στα ζώα που ζουν σε αυτόν. Συζητήστε για τα σκουπίδια. Όταν κάνετε μια βόλτα γύρω από το τετράγωνο, επισημάνετε (και μαζέψτε όταν είναι ασφαλές) τυχόν σκουπίδια που βλέπετε. Συζητήστε τους κινδύνους που ενέχουν τα σκουπίδια για την άγρια ζωή. Ένα μικρό ζώο θα μπορούσε να κολλήσει το κεφάλι του μέσα σε ένα μπουκάλι και να πεθάνει. Ένα ζώο θα μπορούσε να κοπεί στην αιχμηρή άκρη ενός κουτιού κονσέρβας. Δηλητήρια από διάφορα οικιακά δοχεία μπορούν να σκοτώσουν ζώα. Ορισμένα ζώα τρώνε κομμάτια σκουπιδιών και πεθαίνουν. Τα απελευθερωμένα μπαλόνια και οι πλαστικές σακούλες μπορεί να είναι ιδιαίτερα επικίνδυνα με αυτόν τον τρόπο. Διδάξτε στα παιδιά να μαζεύουν τα σκουπίδια που βλέπουν και να προσέχουν να μην ρίχνουν κανένα μόνα τους.

Κάντε μια επίσκεψη σε κέντρο ανακύκλωσης (π.χ. Πάρκο Ανακύκλωσης Περιστερίου, οδός Πελασγίας 90) και μάθετε ποια είδη υλικών μπορείτε να ανακυκλώσετε (να χρησιμοποιήσετε ξανά): πλαστικά δοχεία γάλακτος, εφημερίδες, γενικό χαρτί, αλουμίνιο, κονσέρβες, γυαλί και πολλά άλλα. Μιλήστε για το πώς η φύση ανακυκλώνει τα δικά της απορρίμματα: τα νεκρά φύλλα σαπίζουνσε χώμα, μανιτάρια φυτρώνουν σε σάπια δέντρα, τα ζώα-σαρωτές καθαρίζουν τα σώματα νεκρών ζώων κ.λπ. Το να ανακυκλώνεις σημαίνει να επαναχρησιμοποιείς. Πρέπει να μεταρρυθμίσουμε τον «πεταχτό» τρόπο ζωής μας. Ζητήστε από τα παιδιά να κουβαλήσουν μια πλαστική σακούλα γεμάτη με όλα τα σκουπίδια τους από μία μόνο μέρα για να δείξουν πόσο μεγάλος είναι ο όγκος. Τι συμβαίνει όταν κάθε άνθρωπος ρίχνει τόσα σκουπίδια στη γη ή στο νερό κάθε μέρα; Ο τρόπος ζωής μας εξαντλεί τους φυσικούς μας πόρους με γρήγορο ρυθμό, περιορίζοντας συχνά τα μέρη όπου μπορούν να ζήσουν άγρια ζώα. Διαβάστε την ιστορία του Dr. Seuss, «Ο ΛΟΡΑΞ» του πρωτοπόρου ακτιβιστή που αγωνίζεται για το περιβάλλον.

Εξαφάνιση

Όταν οι άνθρωποι επηρεάζουν τα ζώα, δεν αφήνουν χώρο σε ένα είδος ζώου να ζήσει, ή σκοτώνουν ζώα πιο γρήγορα από ό,τι μπορούν να αναπαραχθούν και να προσαρμοστούν, τότε αυτό το είδος ζώου πεθαίνει ή εξαφανίζεται.  Παίξτε το κινητικό παιχνίδι «βαρελάκια»: «Πέντε ήταν στο κρεβάτι και το μικρό είπε, “Γυρίστε! Γυρίστε!” Έτσι όλοι γύρισαν και ένα έπεσε κάτω. “Τέσσερα ήταν στο κρεβάτι και το μικρό είπε…”» Ένα δάσος (ή ένας βάλτος, ή μια πεδιάδα, ή μια λίμνη) είναι σαν αυτή την κατάσταση. Αν κάποιος συνεχίζει να καταλαμβάνει όλο και περισσότερο χώρο, σπρώχνοντας τους άλλους έξω, τελικά οι άλλοι παύουν να υπάρχουν. Αυτή την κατάσταση την ονομάζουμε εξαφάνιση.

Συχνά οι άνθρωποι είναι τα «μικρά» στο κρεβάτι, ζητώντας από άλλα ζώα να μετακινηθούν, αλλά οι φυσικές καταστροφές και οι μεγάλες περιβαλλοντικές αλλαγές μπορούν επίσης να προκαλέσουν εξαφανίσεις. Οι δεινόσαυροι εξαφανίστηκαν πριν καν εμφανιστούν οι άνθρωποι. Η εξαφάνιση είναι μια φυσική διαδικασία, αλλά οι ανθρώπινες δραστηριότητες έχουν επιταχύνει το ρυθμό των εξαφανίσεων.

Όταν ένα είδος ζώου κινδυνεύει με εξαφάνιση, το ονομάζουμε απειλούμενο.  Κάθε είδος που αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα και κινδυνεύει να γίνει απειλούμενο ονομάζεται υπό απειλή. Οι άνθρωποι μπορούν να καταβάλουν προσπάθειες για να αποτρέψουν αυτά τα απειλούμενα και υπό απειλή είδη από το να «πέσουν» από το κρεβάτι στον πάτωμα της εξαφάνισης.

Προσαρμογή

Όταν οι άνθρωποι καταλαμβάνουν μια περιοχή που κάποτε υποστήριζε άγρια ζωή, τα ζώα είτε προσαρμόζονται στην αλλαγή είτε πεθαίνουν.  Ορισμένα ζώα (π.χ. λαγοί, αλεπούδες) έχουν προσαρμοστεί να ζουν σε στενή επαφή με τους ανθρώπους για να επιβιώσουν.

Προσαρμογή σημαίνει τη διαδικασία πραγματοποίησης προσαρμογών στο περιβάλλον. Πολλές προσαρμογές στις οποίες βασίζονται τα ζώα για επιβίωση έχουν αναπτυχθεί μέσα από πολλές, πολλές γενιές. Για παράδειγμα, η πάπια, η χήνα και ο κύκνος έχουν ενωμένα δάχτυλα για κολύμπι. ο ερωδιός έχει μακριά πόδια για να περπατάει σε νερό. το γεράκι και ο αετός έχουν αιχμηρά νύχια και ράμφη για να πιάνουν και να τρώνε τη λεία τους. ο ασβός έχει μακριά νύχια για να σκάβει. ο κάστορας έχει τεράστια μπροστινά δόντια για να ροκανίζει, και ούτω καθεξής.

Ένα γνωστό είδος προσαρμογής είναι το καμουφλάζ, ή προστατευτικός χρωματισμός. Όταν οι κυνηγοί ή οι στρατιώτες επιλέγουν τον ρουχισμό τους, λαμβάνουν υπόψη το καμουφλάζ. Τα ζώα έχουν προσαρμόσει χρωματικά μοτίβα που τους βοηθούν να κρυφτούν από τους θηρευτές ή να πλησιάσουν απαρατήρητα τη λεία.

Το έντομο «βαδίζον ραβδί» μοιάζει ακριβώς με ένα κλαδί σε ένα θάμνο. Η αρκτική αλεπού αλλάζει χρώμα για να αναμειχθεί με τις εποχές. Ο χαμαιλέοντας αλλάζει χρώμα για να ταιριάζει με το περιβάλλον του. Η σουπιά αλλάζει χρωματισμούς, ώστε να μπορεί να κρυφτεί στο θαλάσσιο περιβάλλον της και να είναι δύσκολο για τους θηρευτές να το δουν από ψηλά.

Τοποθετήστε κομμάτια κλωστών διαφόρων χρωμάτων στην αυλή.  Είναι σημαντικό να χρησιμοποιήσετε ίσους αριθμούς κλωστών για κάθε χρώμα και να μετρήσετε πόσες τοποθετείτε. Πείτε στα παιδιά ότι είναι πουλιά που ψάχνουν για σκουλήκια. Ποια χρωματιστά σκουλήκια είναι τα πιο δύσκολα να βρεθούν; Δώστε στα παιδιά ένα ή δύο λεπτά για να μαζέψουν μερικά σκουλήκια. Στη συνέχεια, μετρήστε πόσα από κάθε χρώμα μάζεψαν πρώτα τα παιδιά. Στο γρασίδι, τα κόκκινα «σκουλήκια» είναι συνήθως ευκολότερα να βρεθούν από τα πράσινα ή τα μπεζ.  Συζητήστε γιατί ένα ζώο του ίδιου χρώματος με το περιβάλλον του είναι πιο δύσκολο να το δει κανείς. Αυτή είναι η αρχή του προστατευτικού χρωματισμού ή καμουφλάζ.

Προσκαλέστε τα παιδιά να ζωγραφίσουν ένα φανταστικό ζώο και να το χρωματίσουν. Πού θα ζούσε; Πώς είναι προσαρμοσμένο να επιβιώσει; Τι τρώει και πώς βρίσκει την τροφή του; Πώς θα καμουφλαριζόταν; Αναρτήστε τις ζωγραφιές στον τοίχο.

Βιότοπος

Εισαγάγετε την έννοια του βιότοπου σε μικρή ηλικία.  Τι χρειαζόμαστε για να επιβιώσουμε; Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε σπίτια όπου φυλάμε τρόφιμα στο ψυγείο και νερό στο πηγάδι. Τα ζώα, όπως και οι άνθρωποι, χρειάζονται τροφή, καταφύγιο, νερό και χώρο για να ζήσουν. Αυτό το ονομάζουμε βιότοπο.  Αν μολύνουμε το νερό, καταστρέφουμε τον βιότοπο για τα ψάρια, και αυτά θα πεθάνουν. Αν κόψουμε όλα τα δέντρα στο πάρκο, οι σκίουροι πρέπει να μετακινηθούν αλλού ή να πεθάνουν. Ορισμένα ζώα κινδυνεύουν να εξαφανιστούν επειδή τα σπίτια τους έχουν καταστραφεί: δεν έχουν αρκετή τροφή, νερό, καταφύγιο ή χώρο.

Τι είδους άγρια ζώα θα μπορούσαν να έχουν σπίτια στην πίσω αυλή σας ή στο κοντινό πάρκο; Κοιτάξτε έξω από τα παράθυρα και μιλήστε για τη διαθέσιμη τροφή, το νερό, το καταφύγιο και τον χώρο. Βάλτε τα παιδιά να ζωγραφίσουν ένα ζώο στον βιότοπό του. Μιλήστε για το πώς μπορούμε όλοι να βοηθήσουμε τα άγρια ζώα διασφαλίζοντας ότι έχουν πρόσβαση στον βιότοπο που χρειάζονται.

Παραδείγματα περιλαμβάνουν: Ταΐστε τα πουλιά και παρέχετε μια ποτίστρα-μπανάκι. Αφήστε ένα σωρό των κλαδιών ως καταφύγιο για μικρά ζώα.  Συγκεντρώστε χρήματα για να υιοθετήσετε μια θαλάσσια χελώνα που περιθάλπεται ή την φιλοξενία μιας μικρής ορφανής αρκούδας από μια περιβαλλοντική οργάνωση.  Καθαρίστε ένα ρέμα ή μια λίμνη για την άγρια ζωή. Βοηθήστε μια χελώνα να διασχίσει τον δρόμο προς έναν υγρότοπο.

Υπάρχουν πολλά διαφορετικά είδη βιοτόπων. Μπορεί να βρείτε διαφορετικά ζώα να ζουν σε διαφορετικά μέρη. Οι λύκοι και τα λιοντάρια δεν μπορούν να ζήσουν στην πόλη (εκτός από τον ζωολογικό κήπο), αλλά τα περιστέρια, οι αράχνες, τα ποντίκια και οι σκίουροι μπορούν. Γεράκια έχουν απελευθερωθεί σε αστικές περιοχές επειδή μπορούν να επιβιώσουν εκεί, παρακολουθώντας από ψηλά κτίρια για να επιτεθούν σε άλλα πουλιά όπως περιστέρια. Τα ψηλά κτίρια αντικαθιστούν τον αρχικό τους βιότοπο των βράχων κατά μήκος των ποταμών. Δεν είναι απαραίτητο να μελετάτε ζώα σε μακρινά μέρη. μπορείτε να εστιάσετε στον βιότοπο που σας περιβάλλει καθημερινά και στα ζώα που ζουν εκεί.

Ανθρωπομορφισμός

Τα μικρά παιδιά δεν χρειάζεται να γνωρίζουν τον όρο ανθρωπομορφισμός, αλλά αυτό σημαίνει την απόδοση ανθρώπινων χαρακτηριστικών σε ζώα ή άψυχα αντικείμενα. Τα κινούμενα σχέδια είναι γεμάτα ανθρωπομορφισμούς.

Όταν διαβάζετε στα Λυκόπουλα βιβλία με ζώα-χαρακτήρες, επισημάνετε τη διαφορά μεταξύ ανθρωπομορφισμένων ζώων που φορούν ρούχα ή τρώνε με μαχαιροπίρουνα και νατουραλιστικών ζώων. Μπορεί να είναι σημαντικό να σεβόμαστε τα συναισθήματα των ζώων και να αποφεύγουμε να τους προκαλούμε πόνο άσκοπα, αλλά είναι επίσης σημαντικό να κατανοήσουμε ότι τα άγρια ζώα δεν ανήκουν ως κατοικίδια στα σπίτια των ανθρώπων.

Η Άνοιξη (και κυρίως την περίοδο από τις αρχές Μαρτίου έως τα τέλη Ιουνίου), συχνά όμως και ως τα τέλη του καλοκαιριού, είναι η εποχή που τα πουλιά μεγαλώνουν τους νεοσσούς τους. Για πολλά είδη η περίοδος αναπαραγωγής παρατείνεται και σχετίζεται πάντοτε με την φωτοπερίοδο (διάρκεια φωτός και σκοταδιού σε μία ημέρα), τη ζέστη του περιβάλλοντος και με το πόσους αναπαραγωγικούς κύκλους έχουν σε μία αναπαραγωγική περίοδο ( για παράδειγμα πολλά χελιδόνια και σταχτάρες αναπαράγονται δύο φορές κατά την περίοδο από τα μέσα με τέλη Μαρτίου έως τα τέλη Ιουνίου-Ιουλίου). 

Το διάστημα αυτό ενδέχεται να έρθετε σε επαφή με νεοσσούς κατά τη βόλτα σε ένα πάρκο ή σε οποιοδήποτε φυσικό μικροπεριβάλλον ή οικοσύστημα.  Ειδικά για κάποια είδη όπως τα σπουργίτια, τα κοτσύφια ή τα χελιδόνια (όπως και τα περιστέρια και τις δεκαοχτούρες) μπορείτε άνετα να τα συναντήσετε και σε αυστηρά αστικές περιοχές αφού έχουν προσαρμοστεί στη ζωή των πόλεων.

Όταν έρχεστε σε επαφή με νεοσσούς θα πρέπει να προσέχετε δύο βασικά σημεία που θα καθορίσουν αν πρέπει να επέμβετε ή όχι:
Α. Αν φαίνεται υγιής και ζωηρός με καθαρό φτέρωμα (δεν έχει βρωμιές σε εμφανήσημεία κολλημένες επάνω του) και αν έχει καλυφθεί με φτέρωμα που θυμίζει αυτό του ενήλικα.(Fledgling:ξεπεταρούδι)

Β. Αν φαίνεται νωχελικός (δείχνει να έχει δυσκολία στην κίνηση, μοιάζει υποτονικός κ.λπ.) όχι ιδιαίτερα δραστήριος, βρώμικος και δεν έχει καλυφθεί πλήρως με φτέρωμα. (Hatchling ή Nestling)

Επιπλέον αν πλησιάσετε σε κοντινή απόσταση ένα ξεπεταρούδι (νεαρό πουλάκι που μόλις άφησε τη φωλιά του), το πιθανότερο είναι να μείνει ακίνητο πιστεύοντας ότι έτσι κρύβεται (μηχανισμός άμυνας). Αυτό δεν θα πρέπει να σας δώσει την εντύπωση ότι δεν μπορεί να κινηθεί. Θα πρέπει εφόσον αντιληφθείτε την παρουσία ενός νεοσσού να παραμείνετε σε μακρινή απόσταση ώστε να δείτε αν πεταρίζει (αν κάνει μικρά ζωηρά πηδηματάκια κουνώντας παράλληλα τα φτερά του) και αν φωνάζει/καλεί τους γονείς του.

Αν μέσα σε διάστημα 2 ωρών και όχι μεγαλύτερο, οι γονείς δεν εμφανιστούν τότε υπάρχει πρόβλημα. Βασικές προϋποθέσεις για να προσεγγίσουν οι γονείς είναι:
1) να είστε σε μακρινή απόσταση ώστε να μην αισθάνονται ότι απειλούνται οι ίδιοι ή το μικρό τους,
2) το μικρό να καλεί (φωνάζει) τους γονείς του ή να ανταποκρίνεται στα καλέσματά τους,
3) να μην υπάρχουν άλλου είδους απειλές σε κοντινή απόσταση από το μικρό (όπως εξηγούνται παρακάτω).

Σε περίπτωση που το βρείτε σε πολυσύχναστο δρόμο, με αυτοκίνητα, ανθρώπους ή γάτες και σκύλους οδηγείστε το σε κοντινό σημείο με θάμνους όπου να μπορεί να κρυφτεί σε περίπτωση απειλής και βάλτε το εκεί. Θα πρέπει να είναι σε κοντινή απόσταση από το σημείο που το βρήκατε, ώστε να το ακούσουν (και να το βρουν) οι γονείς του.

Μείνετε σε απόσταση και παρατηρείστε. Αν προσεγγίσουν οι γονείς και ο νεοσσός ανταποκρίνεται σε αυτούς τότε δεν υπάρχει λόγος να επέμβετε περαιτέρω. Αφήστε τη φύση να ‘’κάνει τη δουλειά της’’. Φυσικά, για τις παραπάνω ενέργειες βασική προϋπόθεση είναι να έχετε διαθέσιμο χρόνο.

Επίσης υπάρχουν πολλά πράγματα τα οποία ο περισσότερος κόσμος δεν γνωρίζει, παρά το γεγονός ότι είναι ευαισθητοποιημένος και προσπαθεί αν και όποτε μπορεί να βοηθήσει κάποιο τραυματισμένο ή αδύναμο πουλί, που κατά την άποψή μας δεν είναι υποχρεωμένος να γνωρίζει εκ των προτέρων.

Στη συνέχεια θα προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε κάποια σημαντικά χαρακτηριστικά και κάποιες εξαιρέσεις για τα νυκτόβια και τις Σταχτάρες.

Τα ακόλουθα ισχύουν σε γενικές γραμμές για όλους τους νεοσσούς. Αν δεν είστε απόλυτα σίγουροι για το τι ακριβώς αντιμετωπίζετε, πριν επέμβετε καλέστε (στείλτε φωτογραφία ή video με το κινητό) την ΑΝΙΜΑ 697 266 4675 (για Αθήνα) ή την ΔΡΑΣΗ 697 991 4852 (για Θεσσαλονίκη)

Αν γνωρίζετε πού είναι η φωλιά του νεοσσού και δεν συντρέχουν οι λόγοι που αναλύονται παρακάτω, μπορείτε να τον ξαναβάλετε προσεκτικά πίσω σε αυτήν. Εδώ χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, γιατί πολλοί νεοσσοί που πέφτουν από την φωλιά έχουν τη τάση να το ξανακάνουν. Θα προτείναμε να το επιχειρήσετε μόνον αν η φωλιά είναι σε ασφαλές σημείο και με βλάστηση στο έδαφος. Δεν υπάρχει φόβος αν τον πιάσετε με γυμνά χέρια (τα οποία θα πρέπει να είναι καθαρά), γιατί δεν ισχύει το ότι θα πάρει ο νεοσσός τη μυρωδιά σας και θα εγκαταλειφθεί από τους γονείς του. Ο νεοσσός θα εγκαταλειφθεί μόνον σε περίπτωση που οι γονείς θεωρήσουν ότι απειλείται είτε η δική τους ασφάλεια είτε του μικρού και συνήθως από ανθρώπους ή στην περίπτωση που ο νεοσσός αντιμετωπίζει κάποιο οργανικό πρόβλημα. Μιας και πολύ συχνά δεν διστάζουν να επιτεθούν ή να προσπαθήσουν να εκφοβίσουν αρπακτικά όπως άλλα πουλιά ή θηλαστικά (συνήθως γάτες).

Αν δεν συντρέχουν αυτές οι προϋποθέσεις ασφάλειας, μαζέψτε το και τοποθετήστε το σε ένα μικρό κουτάκι που να κλείνει καλά. Και καλέστε μια οργάνωση περίθαλψης.

Οι νεοσσοί πολλές φορές είναι δύσκολο να ανατραφούν από εμάς, χρειάζονται πολλή φροντίδα, εξειδικευμένες γνώσεις στη διατροφή τους και πολύ-πολύ διαθέσιμο χρόνο. Όταν είναι στην ηλικία της ανεξαρτητοποίησης ειδικά τα μικροπούλια στρεσάρονται υπερβολικά και μπορεί να πεθάνουν χωρίς εμφανή λόγο.

Για αυτό θα πρέπει να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί και να κρίνετε υπεύθυνα αν θα πρέπει να επέμβετε ή όχι.

Στη δεύτερη περίπτωση που θα διαπιστώσετε ότι το πουλάκι δεν είναι σε καλή κατάσταση (ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα χαρακτηριστικά): κρατάει συνεχώς κλειστά τα μάτια του, το φτέρωμά του φαίνεται θαμπό και βρώμικο, παραπατάει ή δεν είναι καλυμμένο με φτέρωμα τότε θα πρέπει οπωσδήποτε να το βοηθήσετε. 

Θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να παρατηρήσετε τα εξής:
1. Όταν το βάλετε στο χέρι σας αν η πρώτη αίσθηση που σας δίνει (της επαφής του κάτω μέρους του σώματός του με το χέρι σας) είναι κρύα, τότε πιθανότατα έχει υποθερμία. Η φυσιολογική θερμοκρασία σώματος ενός ανθρώπου κυμαίνεται μεταξύ36,6-36,8 οC (βαθμών Κελσίου) ενώ των πουλιών είναι περίπου 40,5 οC (κυμαίνεται από 38,3ο-41,7 οC), άρα η διαφορά αυτή των 3-4 οC γίνεται εύκολα αντιληπτή με την επαφή.

2. Αν ανασηκώσετε απαλά το δέρμα στο πάνω μέρος του λαιμού του και αυτό σταθεί δεν επανέλθει αμέσως (δεν έχει ελαστικότητα), τότε πιθανότατα είναι αφυδατωμένο.

3. Αν φαίνεται να έχει κάποια πληγή ή τραυματισμό στο κεφάλι, τα μάτια, το σώμα, τις φτερούγες ή τα πόδια. Αν δεν μπορεί να σταθεί στα πόδια του, αν φαίνεται να μην μπορεί να κρατήσει σταθερό και όρθιο το κεφάλι του (κάνει νευρικές κινήσεις ή κύκλους με το κεφάλι), αν δείχνει να κρεμάει κάποια από τις δύο φτερούγες (να την κρατάει πιο χαμηλά σε σχέση με τη θέση της άλλης).

4. Αν έχει εξω παράσιτα (συνήθως μικρές μαύρες ψείρες). Τα εξωπαράσιτα των πουλιών είναι συνήθως εξειδικευμένα, δηλαδή προτιμούν το συγκεκριμένο είδος και όχι άλλα. Αυτό σημαίνει ότι σε καμία περίπτωση δεν κινδυνεύετε εσείς από αυτά, ακόμη κι αν ανέβουν επάνω σας.

5. Αν σας φαίνεται πολύ μικρό σε ηλικία έχει μεγάλες περιοχές στο κεφάλι ή το σώμα γυμνές ή καλυμμένες με πολύ κοντά φτερά που μοιάζουν να βρίσκονται τυλιγμένα σε μία λευκή ταινία (κεράτινη θήκη) και φαίνεται το δέρμα χωρίς να ανασηκώσετε το φτέρωμα. 6. Αν το φτέρωμα που το καλύπτει είναι πολύ απαλό σε υφή και κίτρινο ή υπόλευκο σε χρώμα.

7. Αν οι σχισμές στο ράμφος του είναι καλυμμένες πλήρως ή στο μεγαλύτερο μέρος τους με ένα κίτρινο περίγραμμα σαν κίτρινα χείλη (αυτό σημαίνει ότι έχει ηλικία μερικών ημερών). Στην ηλικία της ανεξαρτητοποίησης, το χαρακτηριστικό αυτό είναι εμφανές μόνο στο πίσω μέρος του ράμφους, κοντά στο πρόσωπο.  Επίσης θα πρέπει να τονίσουμε ότι οι νεοσσοί σε ηλικία ανεξαρτητοποίησης έχουν περιοχές στο σώμα τους που δεν καλύπτονται με φτέρωμα (απτέρια), αυτές εντοπίζονται κυρίως στην κοιλιά, τον λαιμό και τις ‘’μασχάλες’’ και δεν γίνονται εύκολα αντιληπτές, παρά μόνον αν παραμερίσετε το φτέρωμα από τις τριγύρω περιοχές.

8. Αν γνωρίζετε εκ των πραγμάτων ότι η φωλιά του καταστράφηκε από δυνατό άνεμο ή άλλη αιτία ή δέχτηκε επίθεση από κάποιο αρπακτικό ζώο ή πτηνό.

9. Αν γνωρίζετε ότι δέχθηκε επίθεση το ίδιο από κάποιο ζώο ή αν το βρείτε σε στόμα ζώου (συνήθως γάτας ή σκύλου).

Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις θα πρέπει (αν μπορείτε) να το βοηθήσετε.

Βρείτε ένα κουτάκι ανάλογο με το μέγεθος του πουλιού και βάλτε ότι υλικό μπορείτε να βρείτε (μαλακή πετσέτα, εφημερίδες, χαρτί κουζίνας)που να είναι απορροφητικό για τα περιττώματά του (κοτσιλιές) αλλά και να το κρατήσει ζεστό. Τοποθετείστε σε μικρά κομμάτια (τόσο όσο χρειάζεται για να μην μπορεί να τα καταπιεί αν ανοίξει το στόμα του) και σχηματίστε μια φωλίτσα με τοκάτω μέρος στενό (όπως περίπου η φωλιά των πουλιών) για να κρατούνται κλειστά και κοντά το ένα στο άλλο τα ποδαράκια του.

Τοποθετείστε μία θερμοφόρα κάτω από το κουτί σε περίπτωση που έχει υποθερμία για να κρατήσει ζεστό το πουλάκι, προσέξτε όμως να μην πάθει υπερθέρμανση και πεθάνει. Πρέπει το εσωτερικό του κουτιού να έχει θερμοκρασία 29,4-32,2 οC όχι μεγαλύτερη.

Φτιάξτε ένα διάλυμα σε νερό με μία κουταλιά του γλυκού ζάχαρη και μία πρέζα αλάτι σε ένα ποτήρι του νερού. Αυτό το μείγμα δίνει περίπου τη σωστή αναλογία συστατικών, δεν σημαίνει ότι το πουλάκι θα πάρει όλη αυτή την ποσότητα. Ανακατέψτε το καλά μέχρι να διαλυθεί τελείως η ζάχαρη και το αλάτι. Το νερό θα πρέπει να είναι σε θερμοκρασία δωματίου ή χλιαρό. Όχι ζεστό ή παγωμένο. Βάλτε το δάχτυλό σας μέσα στο διάλυμα και στάξτε μια σταγόνα στη σχισμή από το ράμφος του πουλιού. Ποτέ μην ρίξετε νερό απευθείας μέσα στο στόμα αν δεν έχετε ανάλογη εμπειρία, ειδικά αν το πουλάκι δεν είναι σε καλή κατάσταση, γιατί μπορεί να πάει στην τραχεία (αναπνευστική οδό) που βρίσκεται στο πίσω μέρος της γλώσσας και να προκαλέσει πνευμονικό οίδημα ή άμεσο πνιγμό.
Αν ανταποκρίνεται και δείτε ότι το καταπίνει, επαναλάβετε 3-4 φορές ακόμα.
Κρατείστε το πουλάκι μακριά από δικά σας κατοικίδια πτηνά, αν έχετε. Και πλύνετε καλά τα χέρια σας προτού και αφότου το χειριστείτε.

Σε περίπτωση που έχει ψείρες προμηθευτείτε μία σκόνη εξωπαρασίτων για καναρίνια και ρίξτε σε όλο το σώμα του εκτός από το κεφάλι. Αν δεν μπορείτε άμεσα να βρείτε, τότε κρατείστε το μακριά από δικά σας πουλιά και αλλάξτε ρούχα, αφότου το χειριστείτε. Αυτό θα πρέπει να γίνεται για προληπτικούς λόγους.

Το επόμενο βήμα είναι να καλέσετε ένα Κέντρο Περίθαλψης Άγριας Ζωής, για περαιτέρω οδηγίες.

Ανάλογα με το είδος χρειάζεται και η κατάλληλη διατροφή (ποσότητα και προέλευση βιταμινών, πρωτεϊνών κ.λπ.). Δεν σημαίνει πώς αν δεν γνωρίζετε ακριβώς για ποιο είδος πουλιού πρόκειται, δεν μπορείτε να το βοηθήσετε. Αρκεί όμως να είστε όσο το δυνατόν πιο ακριβείς στην περιγραφή του μεγέθους και των χαρακτηριστικών που βλέπετε σε αυτό, όταν επικοινωνήσετε με ένα Κέντρο Περίθαλψης .

Στα μωρά πουλιά δεν δίνουμε σπόρους, γιατί δεν μπορούν να τους χωνέψουν, ειδικά στα είδη που δεν τρέφονται καθόλου με σπόρους όπως χελιδόνια, σταχτάρες, νυκτόβια ή άλλα. Δεν δίνουμε γάλα ή γαλακτοκομικά προϊόντα. Τα πουλιά δεν διαθέτουν το ένζυμο που διασπά τη λακτόζη.

Επιπλέον αν είναι τραυματισμένο ή βρέθηκε σε στόμα ζώου, χρειάζεται άμεσα κατάλληλη αντιμετώπιση με το σωστό για την περίπτωση αντιβιοτικό φάρμακο. Μην βάλετε Betadine (Μπεταντίν) για κανένα λόγο στην περιοχή των ματιών ή γύρω από τα μάτια ή σε βαθιά τραύματα, θα προκαλέσει πρόβλημα στους ιστούς του πουλιού.

Προσοχή όμως!

Δεν χρειάζονται όλα τα μωρά τη βοήθειά μας! Συχνά οι γονείς είναι κάπου γύρω και το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να βάλουμε το μωρό κάπου ψηλά και να το αφήσουμε ήσυχο.  Για να είμαστε σίγουροι, στέλνουμε μια φωτογραφία σε Κέντρο Περίθαλψης και αναμένουμε οδηγίες.  Για τις περιπτώσεις που θα χρειαστεί να παρέμβουμε, οι παρακάτω πληροφορίες που μας δίνει η ΑΝΙΜΑ, είναι χρήσιμες!

Και δεν ξεχνάμε: Ο σκοπός είναι πάντα να ξαναγυρίσει το άγριο πλάσμα στο φυσικό του χώρο, να επανενταχθεί δηλαδή στην άγρια φύση. Αν κρατήσουμε το ζωάκι περισσότερο από όσο χρειάζεται, η επανένταξή του θα καταστεί αδύνατη και στις περισσότερες περιπτώσεις θα έχει κακό τέλος.

Σε κάθε περίπτωση, η επικοινωνία με την ΑΝΙΜΑ τηλ.:2109510075, είναι σημαντική.

Αν βρούμε ένα νεοσσό, πως τον ταΐζουμε;

Προσοχή:Οι οδηγίες αυτές είναι χρήσιμες μόνο μέχρι να μιλήσουμε με εκπρόσωπο Κέντρου Περίθαλψης.

Νεοσσοί αρπακτικών: Αν πρόκειται για νεοσσούς νυκτοβίων (κουκουβάγιες κλπ.), πρέπει να εξαντλείται η περίπτωση να βρεθούν οι γονείς τους. Αυτό πρέπει να γίνεται διότι συνήθως δεν πρόκειται για εγκαταλελειμμένα μωρά, αλλά απλώς για «άτακτα» που απομακρύνονται πρόωρα από τη φωλιά. Τις περισσότερες φορές οι γονείς είναι κάπου γύρω.

Αν έχουμε βρει ένα τέτοιο μωρό, επιλέγουμε ένα αρκετά ψηλό σημείο σε κτίριο ή δέντρο και το τοποθετούμε σε μια φυσική ή τεχνητή φωλιά(τρύπα στο δέντρο ή στον τοίχο ή κουτί με τρύπα ή καλάθι). Μετά παρακολουθούμε το σούρουπο αν επισκέπτονται το μωρό οι γονείς του. Τις περισσότερες φορές αυτή η μέθοδος πετυχαίνει. Φυσικά προϋποθέτει ότι θέλουμε να ασχοληθούμε.

Γενικά όλοι οι νεοσσοί αρπακτικών πρέπει να ταΐζονται μόνο με ωμό κοτόπουλο και όχι με κιμά ή άλλο κόκκινο κρέας. Μετά από μια- δυο μέρες χρειάζονται υποχρεωτικά συμπληρώματα (ασβέστιο κλπ.), αλλιώς καταρρέει ο σκελετός τους, για αυτό και απευθυνόμαστε σε ένα Κέντρο Περίθαλψης. Είναι και ο μόνος τρόπος να έχει το πουλί πιθανότητες επανένταξης.

Χελιδόνια – Σταχτάρες: Η σωστή τροφή είναι κατεψυγμένα έντομα ή σκουλήκια mealworms, που πωλούνται από εξειδικευμένα pet shop και δεν είναι πάντα εύκολο να βρεθούν σε επαρχιακές πόλεις. Tα  mealworms από μόνα τους πάντως δεν είναι επαρκή.

Τα πουλιά αυτά σχεδόν ποτέ δεν τρώνε μόνα τους. Πρέπει να βάζουμε την τροφή στο στόμα τους.

Μια τροφή συμβατή με το είδος, μέχρι να βρεθεί η ειδική ή μέχρι να σταλεί σε Κέντρο Περίθαλψης το πουλάκι, είναι η ξηρά τροφή αναπτύξεως για μωρά γατάκια με βάση το κοτόπουλο, η οποία πρέπει να βραχεί λίγη ώρα για να μαλακώσει. Εναλλακτικά, μπορούμε να τα ταΐζουμε μερικές φορές με ασπράδι βρασμένου αυγού ή κομματάκια ωμό κοτόπουλο. Οι σταχτάρες (πετροχελίδονα) είναι σχετικά εύκολες στην ανατροφή, και μπορεί ένας ιδιώτης που κατοικεί μακριά απότα Κέντρα Περίθαλψης να αντεπεξέλθει με σχετική πάντα επιτυχία στη διαδικασία, με συνεχή επικοινωνία με ειδικούς, εφόσον φυσικά το θέλει και προμηθευτεί τη σωστή τροφή. Είναι απαραίτητο να μη χαλάσουν τα φτερά τους και να μη λερώνονται, οπότε πρέπει να κρατούνται σε χαρτόκουτο με συνεχώς καθαρό υπόστρωμα (χαρτί κουζίνας, πετσέτα κλπ.). Όταν οι φτερούγες σε κλειστή στάση ξεπερνούν τουλάχιστον κατά ένα εκατοστό την ουρά, το πουλί μπορεί να απελευθερωθεί. Για την απελευθέρωση διαλέγουμε έναν ανοιχτό χώρο χωρίς καλώδια ΔΕΗ και μακριά από αυτοκινητόδρομο και δίνουμε μια μικρή ώθηση για να πετάξει το πουλάκι στον αέρα. Προσοχή: Σε περίπτωση που κατά την ανατροφή αντιληφθούμε ότι το πουλάκι σταματάει να τρώει με όρεξη και έχει κάποια σάλια στο στόμα, πρέπει να επικοινωνήσουμε επειγόντως με την ΑΝΙΜΑ.

Τα χελιδονάκια παρουσιάζουν πρόβλημα στην επανένταξη γιατί είναι πιο εξαρτημένα από τους γονείς απ’ ό,τι οι σταχτάρες. Όταν φτάσουν σε ένα ικανοποιητικό μέγεθος και διαπιστωθεί ότι πετούν, πρέπει να βρεθεί μια περιοχή με χελιδόνια του ίδιου είδους και να ελευθερωθεί το πουλάκι στη φάση που τα μωρά των φωλιών έχουν αρχίσει τα πρώτα πετάγματα και διδάσκονται από τους γονείς να κυνηγούν. Έτσι έχουν κάποιες πιθανότητες να μιμηθούν κι αυτά τα άλλα άτομα του είδους τους. Σε κάθε περίπτωση, κάνουμε κάθε προσπάθεια να τα στείλουμε σε Κέντρο Περίθαλψης.

Σπουργίτια και λοιπά σποροφάγα:  Και γι’ αυτά ισχύει ότι, για να έχουν πιθανότητες επανένταξης, πρέπει να στέλνονται σε Κέντρο Περίθαλψης. Μέχρι να μπορέσουμε να τα στείλουμε, πρέπει να ταϊστούν.

Στο εμπόριο κυκλοφορούν, στα μεγάλα pet shop, σκευάσματα σε μορφή σκόνης για ανατροφή σποροφάγων πουλιών, που με νερό γίνονται κρέμα και με αυτά μπορεί κανείς να ταΐσει το πουλάκι χρησιμοποιώντας σύριγγα. Εναλλακτική τροφή το ασπράδι βραστού σφιχτού αυγού, μπορούμε να το βάλουμε στο μπλέντερ με βρώμη, τριμμένο καρότο και λίγο μήλο και να το κάνουμε έναν πηχτό πολτό. . Όταν το μέγεθος και το σχήμα τους φτάσει να είναι παρόμοιο με των ενηλίκων, τααπελευθερώνουμε σε μέρος που μαζεύονται πολλά σπουργίτια, κατά προτίμηση μακριά από γάτες.

Κοτσυφάκια:  Μέχρι να σταλεί το κοτσυφάκι στο Κέντρο Περίθαλψης, μπορούμε να ταΐζουμε εναλλάξ με έντομα, ξηρά τροφή αναπτύξεως για γατάκια, αυγό, κομματάκια κοτόπουλο.

Δεκαοχτουράκια – Περιστεράκια:  Μεγαλώνουν μια χαρά με κρέμα για ανατροφήνεοσσών ανακατεμένη με ρυζάλευρο (χωρίς γάλα). Πρέπει να γεμίζει 3-4 φορές τη μέρα ο πρόλοβός τους με κρέμα.

Εντομοφάγα (Παπαδίτσες, Τσαλαπετεινάκια κλπ.):  Γενικώς όλα τα εντομοφάγα μωρά ταΐζονται με έντομα και εναλλακτικά με ξηρά τροφή για μωρά γατάκια και αυγό βραστό. Αυτές οι κατηγορίες νεοσσών καλό είναι να αποστέλλονται οπωσδήποτε σε Κέντρο Περίθαλψης, γιατί η επανένταξή τους είναι δύσκολη.

Καρακαξάκια – Κουρουνάκια – Κισσάκια:  Ξηρά τροφή αναπτύξεως αλλά και κονσέρβες για γατάκια-σκυλάκια, ωμό κοτόπουλο, αυγά κλπ.

Συχνότητα Ταϊσμάτων

• Όταν οι νεοσσοί έχουν κλειστά μάτια: Κάθε 20-30 λεπτά της ώρας από την ανατολή μέχρι τη δύση του ηλίου
• Όταν ανοίγουν τα μάτια και στηρίζονται στους ταρσούς: Κάθε 30-40 λεπτά από την ανατολή μέχρι τη δύση του ηλίου
• Όταν σηκώνονται όρθιοι: Κάθε 40-60 λεπτά από την ανατολή μέχρι τη δύση του ηλίου
• Όταν αρχίζουν και πηδούν γύρω από τη “φωλιά”: Κάθε 1.30-2 ώρες από την ανατολή μέχρι τη δύση του ηλίου

ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ: Θερμοκρασία

Πολύ σημαντικό είναι να κρατάμε σταθερή τη θερμοκρασία στη “φωλιά” των μικρών. Η ιδανική θερμοκρασία είναι 25-30 βαθμοί Κελσίου. Αυτό μπορούμε να το πετύχουμε με λάμπα πυρακτώσεως και ένα θερμόμετρο εξωτερικού χώρου, για να αποφύγουμε την υπερθέρμανση.

Φωλιά

Αποφεύγουμε τα κλουβιά, γιατί εύκολα καταστρέφονται τα φτερά. Προτιμούμε χαρτόκουτα και καλάθια με απορροφητικό υπόστρωμα. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε άμμο για γάτες, εφημερίδες, χαρτί κουζίνας και ξερά χορταράκια(βολεύουν αυτά που πωλούνται για τα κουνελάκια-pet).

Αν έχετε ακούσει ότι οι γονείς των πουλιών (κυρίως τωνμικρόπουλων που ζουν γύρω μας) θα απορρίψουν τα μικρά τους μόνο και μόνο επειδήτα άγγιξε άνθρωπος, είναιμύθος!

Συχνά πιστεύεται ότι οι γονείς θα απορρίψουν τα μικρά πουλιάαφού τα αγγίξουν οι άνθρωποι λόγω της ανθρώπινης μυρωδιάς. Το αστείο είναι ότιτα πουλιά δεν έχουν όσφρηση!

Τα μωρά πουλάκια ( νεοσσοί, κλωσόπουλα, ξεπεταρούδια) είναιπολύ ευαίσθητα και χρειάζονται τη συνεχή φροντίδα ενός γονέα. Όταν τα νεαρά πουλάκιαπέφτουν από τη φωλιά τους, χρειάζονται τη βοήθεια ενός ανθρώπου για ναεπιστρέψουν στη φωλιά τους. Οι γονείς των πουλιών δεν διαθέτουν τα κατάλληλαμέρη του σώματος για να μπορούν να μαζέψουν τους πεσμένους απογόνους τους καινα τους επιστρέψουν στη φωλιά.

Για κάθε χειρισμό θα πρέπει να φοράτε γάντια μιας χρήσης!

Αν δεν μπορείτε να φτάσετε στη φωλιά ή αν η φωλιάκαταστράφηκε για οποιονδήποτε λόγο, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε κάτι σαν έναμικρό δοχείο μαργαρίνης (με τρύπες στον πάτο για να μην μπορεί να γεμίσει μενερό) επενδεδυμένο με χαρτοπετσέτες και να το κρεμάσετε όσο πιο κοντά μπορείτενα φτάσετε στο αρχικό σημείο της φωλιάς. Κάποιο μεταλλικό σύρμα μπορεί να είναιχρήσιμο για την ασφάλισή του.

Βεβαιωθείτε τώρα ότι η περιοχή είναι όσο το δυνατόν πιοήσυχη χωρίς την παρουσία ανθρώπων/κατοικίδιων για να μπορέσουν οι γονείς ναεπιστρέψουν και να προσαρμοστούν στην αλλαγή. θα μπορούν να εντοπίσουν τα μωράτους από τον ήχο που κάνουν τα μωρά.

Κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής περιόδου, ένα από ταπράγματα που συμβαίνουν συχνά είναι ότι κάποιοι άνθρωποι βλέπουν νεοσσούς καιυποθέτουν ότι είναι ορφανοί. Οι νεοσσοί είναι σχεδόν, αν όχι πλήρως, φτερωτοίκαι έχουν φύγει από τη φωλιά για να μάθουν να πετούν. Οι γονείς των πτηνώνσυνεχίζουν να φροντίζουν τους νεοσσούς και αν παρακολουθήσετε (από μηπαρεμβατική απόσταση) μπορείτε να δείτε τους γονείς να τους φέρνουν τροφή.Είναι σε θέση να εντοπίσουν τα νεογέννητα μωρά τους και πάλι μέσω του ήχου.

Επομένως, είναι σημαντικό να διακρίνετε τα πουλάκια πουχρειάζονται και εκείνα που δεν χρειάζονται τη βοήθειά σας. Εάν το πουλάκι έχεισχεδόν πλήρη φτερά και δεν είναι τραυματισμένο, είναι πιθανότατα νεαρό πουλάκι.

Εάν δείτε ένα πουλάκι με ελάχιστα ή καθόλου φτερά (νεοσσόή κλωσόπουλο) έξω από τη φωλιά, είναι πιθανό να χρειάζεται βοήθεια είτε για ναεπιστρέψει στη φωλιά είτε θα πρέπει να αντικαταστήσετε την φωλιά με μιακατασκευή.

Ένα από τα συνηθισμένα λάθη που κάνουν οι άνθρωποι είναι ναρίχνουν ποσότητα νερού με σύριγγα απευθείας στο στόμα του μικρού πουλιού. Αυτόμπορεί να προκαλέσει αναρρόφηση στο πτηνό. Το νερό μπορεί εύκολα να καταλήξειστην τραχεία και στη συνέχεια στο αναπνευστικό σύστημα του πτηνού. Τα μωράπουλιά στην πραγματικότητα δεν πίνουν νερό. Παίρνουν τα υγρά τους από την τροφήμε την οποία τρέφονται.

Λόγω της χρονικής ευαισθησίας των μωρών πουλιών, εκτιμάταιότι θα πρέπει να έρθετε άμεσα σε επαφή με έναν υπεύθυνο αποκατάστασης άγριωνζώων και, αν είναι δυνατόν, να βοηθήσετε με τη μεταφορά τους, αν χρειαστεί.

Μέχρι εδώ έχετε κάνει τα βασικά βήματα για να το βοηθήσετε. 
Το επόμενο είναι να ζητήσετε βοήθεια από ένα εξειδικευμένο Κέντρο Περίθαλψης Αγρίων Ζώων.

Τα Κέντρα Περίθαλψης στην Ελλάδα για πουλιά, ερπετά και μικρά θηλαστικά είναι τα εξής:

1.           ANIMA (Αθήνα) – 210 9510075

2.           Αλκυόνη (Πάρος, Κυκλάδες)–694.4741.616

3.           Δράση για την Άγρια Ζωή (Θεσσαλονίκη)– 697.9914.852

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Βάσει της ελληνικής νομοθεσίας(N.2637/1998 – N.Δ. 86/1969 <<Δασικός Κώδιξ>> – ΚΥΑ33318/3028/11.12.1998 – ΚΥΑ 414985/1985 κ.α.) απαγορεύεται ρητά η παρενόχληση εκ προθέσεως των ειδών της άγριας πανίδας κατά την περίοδο της αναπαραγωγής, την περίοδο κατά την οποία τα νεογνά ή οι νεοσσοί εξαρτώνται από τη μητέρα, καθώς και η συλλογή δειγμάτων (ατόμων) ενδημικών ειδών άγριων ζώων, πτηνών, νεοσσών ή αυγών από τη φύση με σκοπό το εμπόριο ή την προσωπική χρήση από ανθρώπους. Οι νόμοι αυτοί που εφαρμόζονται στη χώρα μας, μας βρίσκουν απόλυτα σύμφωνους ως προς το περιεχόμενό τους και δεν θα μπορούσε να ισχύει διαφορετικά κατά την άποψή μας, για όλους εκείνους που υποστηρίζουν τη διατήρηση και ασφαλή διαβίωση των άγριων ειδών ζώων και πτηνών στα φυσικά τους οικοσυστήματα, εξασφαλίζοντάς τους παράλληλα το δικαίωμα που έχουν στην επιτυχή περάτωση του οικολογικού τους ρόλου, ο οποίος καθίσταται ιδιαίτερα πολύπλοκος και καθοριστικός για την υγεία των φυσικών οικοσυστημάτων.
Σε περίπτωση που αντιληφθείτε παράνομη ενέργεια κάθε είδους εις βάρος ειδών της άγριας πανίδας, παρακαλείσθε να το καταγγείλετε άμεσα στα αρμόδια κατά τόπους Δασαρχεία ή Αστυνομικά Τμήματα ή την Ομοσπονδιακή Θηροφυλακή.

Η διατήρηση της άγριας ζωής είναι υπόθεση όλων μας!

Οι Σκαντζόχοιροι είναι πολύ χρήσιμα ζώα και η διάσωσή τους «επιβάλλεται».  Οι Σκαντζόχοιροι είναι λιγότερο επικίνδυνοι από τις Αλεπούδες και τα Κουνάβια, όσον αφορά το δάγκωμα. Για να το συλλάβετε ρίξτε πάνω στο ζώο ένα χοντρό πανί, σακάκι ή κουβέρτα. Αν είναι αρκετά ζωηρό, το χαρτόκουτο δεν είναι κατάλληλο. Βρείτε ένα κλουβί μεταφοράς γάτας ή σκύλου ή δύο πλαστικά «καφάσια του μπακάλη» που θα τα τοποθετήσετε το ένα πάνω από το άλλο. Για περισσότερες πληροφορίες και οδηγίες, τηλεφωνήστε στην ΑΝΙΜΑ: 6972664675 ή στη ΔΡΑΣΗ για την Άγρια Ζωή: 6979914852.

Βασικές Πρώτες Βοήθειες για Σκαντζόχοιρο

Εάν ένας σκαντζόχοιρος βρεθεί στο φως της ημέρας, τότε αυτό είναι συνήθως ένα σημάδι ότι κάτι δεν πάει καλά. Οι σκαντζόχοιροι είναι νυχτόβιοι και δεν βγαίνουν κατά τη διάρκεια της ημέρας για να ξαπλώσουν στον ήλιο. Η ενόχληση της φωλιάς του είναι μια συνηθισμένη αιτία, αλλά υπάρχουν και πολλές άλλες.  Είναι πιθανό να έχει μείνει ορφανός, να είναι τραυματισμένος, δηλητηριασμένος ή με υποθερμία και πεινασμένος, επομένως η βοήθειά μας είναι ουσιώδης. Ακόμα κι αν δεν υπάρχουν εμφανή σημάδια τραυματισμού, θα πρέπει να ακολουθούνται οι παρακάτω οδηγίες:

Βεβαιωθείτε ότι ο σκαντζόχοιρος διατηρείται ζεστός, τοποθετώντας τον σε γερό κουτί με ψηλές (μεγάλες) πλευρές, στρωμένο καλά με εφημερίδες. Αν ο καιρός είναι κρύος, τοποθετήστε δίπλα στον σκαντζόχοιρο ένα μπουκάλι με ζεστό νερό που έχει τυλιχθεί καλά με μια πετσέτα και σκεπάστε μεμια ακόμη πετσέτα. Αφήστε αρκετό χώρο για να μπορεί να απομακρυνθεί ο σκαντζόχοιρος και να μην εφάπτεται στο ζεστό μπουκάλι. Βεβαιωθείτε ότι το μπουκάλι παραμένει ζεστό, δεν πρέπει να κρυώσει.

Προσφέρετε στον σκαντζόχοιρο να πιεί νερό ή LECTADE(ενυδατικό διάλυμα για αφυδατωμένα ζώα που περιέχει γλυκόζη) - ΠΟΤΕ γάλα καθώς αυτό μπορεί να του προκαλέσει εντερίτιδα.

Κρατήστε τον στο κουτί σε ένα ζεστό, σκοτεινό, ήσυχο μέρος, καλυμμένο με συρμάτινο πλέγμα και ύφασμα, για να προστατεύεται από τις μύγες.  Επικοινωνήστε αμέσως με ένα Κέντρο Διάσωσης Άγριας Ζωής (ΑΝΙΜΑ, ΔΡΑΣΗ για την ΑΓΡΙΑ ΖΩΗ, ΑΛΚΥΟΝΗ, κλπ). Κατά την μεταφορά του, φροντίστε να είναι πολύ καλά συσκευασμένος διότι με τα δόντια και με τα νύχια μπορεί να «αποδράσει» από χαρτόκουτα.

Ο κύριος εχθρός του σκαντζόχοιρου είναι τα χημικά παρασιτοκτόνα. Συγκεκριμένα, τα έντομα που πεθαίνουν από τα παρασιτοκτόνα και στη συνέχεια τα καταναλώνει ο σκαντζόχοιρος προκαλούν πεπτικές διαταραχές στον σκαντζόχοιρο και σε πολλές περιπτώσεις θάνατο. Μια ακόμα απειλή για τον σκαντζόχοιρο αποτελεί το αυτοκίνητο κυρίως όταν ο σκαντζόχοιρος προσπαθεί να περάσει το δρόμο τις νυχτερινές ώρες και δυστυχώς δεν τον έχει δει ο οδηγός και βεβαίως τα χλοοκοπτικά - χορτοκοπτικά μηχανήματα!

Στατιστικά το 2019, η ΑΝΙΜΑ παρέλαβε 154 σκαντζόχοιρους καιτα αίτια ήταν:  α) ασθένεια (ψώρα)(60,)  β) διάφορα ατυχήματα(τροχαία-σκύλοι κτλ) (40),  γ) ορφανά(46), δ)  εξάντληση (5), ε)  αιχμαλωσία (3).

Βρήκατε Σκαντζοχοιράκια;

Αν δείτε ένα ή περισσότερα σκαντζοχοιράκια να είναι ενεργά κατά τη διάρκεια της ημέρας, δεν είναι απαραίτητα σε κίνδυνο. Οι γονείς είναι κάπου κοντά.

Πότε ένα σκαντζοχοιράκι χρειάζεται τη βοήθειά μας:

1. ·       Εάν έχει τα μάτια κλειστά ή είναι μικρότερο από ένα μεγάλο μήλο
2. ·       Εάν βρίσκεται σε άμεσο κίνδυνο (π.χ. στη μέση του δρόμου). Με πολλή προσοχή και με κύριο μέλημα τη δική σας ασφάλεια, το μεταφέρετε στο πλησιέστερο ασφαλές μέρος. Φοράτε χοντρά γάντια, και μην το φέρνετε σε επαφή με άλλα ζώα.
3. ·       Εάν είναι μεγαλύτερο από ένα μεγάλο μήλο, βάλτε λίγη τροφή γάτας/σκύλου και νερό και αφήστε το να το βρουν οι γονείς του. Αν σε24 ώρες παραμένει εκεί, καλέστε ένα επίσημο κέντρο περίθαλψης άγριων ζώων.
4. ·       Όταν έχει δεχτεί επίθεση, φέρει εμφανή, εκτεταμένα τραύματα, το περιτριγυρίζουν μύγες, έχει κλειστά μάτια και βγάζει ήχους.
5. ·       Όταν είναι κουλουριασμένο μαζί με τα αδελφάκια του σε εμφανές σημείο κατά τη διάρκεια της ημέρας.
6. ·       Εάν βρίσκεται δίπλα στη νεκρή μητέρα του.

Σε κάθε περίπτωση, δεν προβαίνουμε σε καμία ενέργεια, αν δεν έχουμε επικοινωνήσει με ΑΝΙΜΑ (Αθήνα) ή ΔΡΑΣΗ (Θεσσαλονίκη). Δε δίνουμε τροφή ή γάλα, ούτε προσπαθούμε να το μεγαλώσουμε μόνοι μας, καθώς οποιοδήποτε λάθος μπορεί να προκαλέσει μόνιμα προβλήματα ή/και τον θάνατο του ζώου. Σημειώστε κάπου το ακριβές σημείο που βρέθηκε, μήπως γίνει εφικτή η επανένωση με τη μητέρα του.

•  Παρακαλούμε να είστε προσεκτικοί όταν πλησιάζετε ένα φαινομενικά τραυματισμένο ή άρρωστο αρπακτικό. Ένα άγριο ζώο θα σας αντιληφθεί ως κίνδυνο και θα ενεργήσει ανάλογα. Να είστε πολύ προσεκτικοί με τα νύχια και το ράμφος τους, τα οποία μπορούν να σας τραυματίσουν σοβαρά.
• Φορέστε χοντρά δερμάτινα γάντια (π.χ. γάντια συγκόλλησης ή βαριά γάντια κηπουρικής).
• Χρησιμοποιήστε μια κουβέρτα, μια πετσέτα ή ακόμη και ένα μπουφάν για να καλύψετε προσωρινά το πτηνό.
• Αφού τοποθετήσετε την πετσέτα πάνω από το πτηνό, μέσα από την πετσέτα, διπλώστε απαλά τα φτερά μέσα στο σώμα του, κρατώντας τα πάνω στο σώμα με τα χέρια σας.
• Γλιστρήστε τα γαντοφορεμένα χέρια σας κάτω από το πτηνό και πιάστε ένα πόδι με κάθε χέρι (τα χέρια σας θα στηρίζουν τα φτερά).
• Μόλις πιάσετε τα πόδια, μπορείτε να τα σηκώσετε και να τα μεταφέρετε με ασφάλεια στον περιέκτη.
• Χρησιμοποιήστε ένα δοχείο (χαρτόκουτο ή carrier κατοικίδιων ζώων) ελαφρώς μεγαλύτερο από το πουλί - αν είναι πολύ μεγάλο, το πουλί μπορεί να χτυπιέται και να τραυματιστεί περαιτέρω. Χαρτοπετσέτες ή εφημερίδες στο κάτω μέρος του κουτιού θα το βοηθήσει να μην γλιστράει και να απορροφηθούν κουτσουλιές.
• Ποτέ μην μεταφέρετε ένα πτηνό ελεύθερο στο όχημά σας.
• Φυλάξτε το ζεστά, σκοτεινά, ήσυχα και μακριά από παιδιά και κατοικίδια ζώα.
• Μεταφέρετε το συντομότερο δυνατό σε ένα Κέντρο Περίθαλψης Άγριας Πανίδας (ΑΝΙΜΑ, ΔΡΑΣΗ, ΑΛΚΥΟΝΗ).

Αφορμή γι’ αυτό το άρθρο, μας έδωσαν οι προσπάθειες ευαισθητοποιημένων πολιτών και Διασωστών Άγριας Ζωής, να πραγματοποιήσουν δράσεις Έρευνας & Διάσωσης στις καμένες περιοχές για την περισυλλογή άγριων ζώων που μπορεί να επιβίωσαν των πυρκαγιών. Την πρωτοβουλία της ΑΝΙΜΑ ακολούθησαν οι Save Your Hood.Στις επιχειρήσεις πήραν μέρος και μέλη του ΣΕΠ και της Προσκοπικής Ομάδας Διάσωσης Άγριας Ζωής.

Το φετινό καλοκαίρι αποτέλεσε ορόσημο στην ιστορία του κλίματος σε πολλά μέρη της Γης. Τα ρεκόρ ακραίας ζέστης και χαμηλής βροχόπτωσης έσπασαν, καθώς ζήσαμε την πιο ζεστή μέρα που έχει καταγραφεί ποτέ. Οι επιπτώσεις στην υγεία και την οικονομία μας καταγράφτηκαν, αλλά τι επιπτώσεις έχουν οι ακραίοι καύσωνες στη φύση;

Η ακραία ζέστη και η ξηρασία επιβαρύνουν την άγρια ζωή, μας ενημερώνει η Frida West από την οργάνωση Woodland Trust UK. https://www.woodlandtrust.org.uk/blog/2022/08/how-heatwaves-affect-wildlife/

Οι θερμοκρασίες κορυφώθηκαν πάνω από τους 40°C σε πολλά μέρη και οι νυχτερινές θερμοκρασίες ήταν οι υψηλότερες που έχουν καταγραφεί ποτέ. Η κλιματική αλλαγή, που τροφοδοτείται από τα αέρια του θερμοκηπίου, έχει ήδη θερμάνει τον πλανήτη κατά περίπου 1,1°C. Οι τελευταίοι καύσωνες ήταν σχετικά βραχύβιοι, αλλά πρόκειται να ζήσουμε περισσότερους στο μέλλον.

Με τους καύσωνες και τους ανέμους, έρχονται και οι πυρκαγιές! Αβοήθητα ελάφια, κουνέλια, χελώνες, σαύρες, φίδια, πουλιά τρέχουν να σωθούν από μια φωτιά που συνήθως βάζουν οι άνθρωποι. Στον χάρτη βλέπετε τις πυρκαγιές στην Αττική από το 2017 μέχρι το 2023. Δεν έχει μείνει σχεδόν τίποτα άκαφτο!!!

Ποιος ακριβώς είναι λοιπόν ο αντίκτυπος των δασικών πυρκαγιών στην άγρια ζωή; 

Αποδεικνύεται ότι, όπως τα περισσότερα πράγματα στη ζωή, πρόκειται για μια δίπλευρη υπόθεση. Από τη μία πλευρά, οι δασικές πυρκαγιές είναι μέρος της φυσικής διαδικασίας του οικοσυστήματος στις Μεσογειακές χώρες και η άγρια ζωή έχει μακρά σχέση με αυτές. Ορισμένα είδη επωφελούνται ακόμη και από τις πυρκαγιές. Από την άλλη πλευρά, βέβαια, η φωτιά μπορεί να είναι επικίνδυνη για τα ζώα και τα φυτά που δεν μπορούν να την αποφύγουν.

Ορισμένα ζώα πεθαίνουν στις φλόγες των πυρκαγιών, κυρίως ηλικιωμένα και πολύ νεαρά ζώα που δεν μπορούν να ξεφύγουν. Ωστόσο, η πλειονότητα των θανάτων άγριων ζώων έρχεται μετά το τέλος της πυρκαγιάς, λόγω της απώλειας σημαντικών ενδιαιτημάτων και πηγών τροφής που κάηκαν στη φωτιά. Οι πυρκαγιές δημιουργούν έναν νέο τύπο ενδιαιτήματος, συνήθως ανοιχτές περιοχές όπου υπήρχαν πυκνά δάση, οι οποίες γρήγορα αποικίζονται από χόρτα και θάμνους. Αυτό δημιουργεί μια ευκαιρία για τα χωροκατακτητικά είδη να μετακινηθούν πριν τα ενδημικά είδη έχουν την ευκαιρία, γεγονός που μπορεί να έχει επιβλαβείς επιπτώσεις στο τοπίο.

Οι πυρκαγιές αναγκάζουν την άγρια ζωή να μετακινηθεί, αποφεύγοντας τις φλόγες και αναζητώντας νέο βιότοπο. Αυτή η μετανάστευση μπορεί να προκαλέσει τα ζώα να περιπλανηθούν σε πυκνοκατοικημένες περιοχές και να έρθουν σε επαφή με ανθρώπους που κανονικά θα απέφευγαν.

Ωστόσο, υπάρχουν και θετικά στοιχεία για την άγρια ζωή και το οικοσύστημα γενικότερα.

Τα ζώα έχουν ακονισμένη αίσθηση του κινδύνου, οπότε όταν εκδηλώνεται πυρκαγιά, τα περισσότερα ζώα την αντιλαμβάνονται και μπορούν να τρέξουν μακριά ή να σταθούν σε ρέματα για να αποφύγουν τον κίνδυνο. Τα μικρότερα ζώα βρίσκουν καταφύγιο σε κορμούς, κάτω από πέτρες ή θάβονται στο χώμα. Ορισμένα αρπακτικά ζώα εκμεταλλεύονται ακόμη και την πυρκαγιά και έχουν παρατηρηθεί να κυνηγούν μικρότερα ζώα που φεύγουν από τη φωτιά. Ένας άλλος θετικός αντίκτυπος από τις πυρκαγιές είναι ότι ορισμένα είδη, όπως η κουκουναριά, βασίζονται στη φωτιά για να απελευθερώσουν τους σπόρους τους. Οι στάχτες που αφήνει πίσω της η φωτιά γονιμοποιούν το έδαφος για να μπορέσουν να αναπτυχθούν οι σπόροι. Η καταστολή των πυρκαγιών τον τελευταίο αιώνα έχει οδηγήσει σε πυκνά, κατάφυτα δάση, και η φωτιά απομακρύνει τα νεκρά και άρρωστα φυτά, επιτρέποντας σε περισσότερο ηλιακό φως να φτάσει στο έδαφος. Οι υγιείς μικρές πυρκαγιές οδηγούν σε "νησίδες" διαφορετικών μικρο-ενδιαιτημάτων, γεγονός που αυξάνει τη βιοποικιλότητα, η οποία με τη σειρά της αυξάνει την ανθεκτικότητα του οικοσυστήματος.

Οι πυρκαγιές αποτελούν μέρος ενός υγιούς οικοσυστήματος και, αν και βραχυπρόθεσμα μπορεί να προκαλέσουν κάποιες απώλειες σε ζώα, αποτελούν μέρος του φυσικού κύκλου. Χωρίς αυτές, τα δάση υπερχειλίζουν και καίγονται πιο έντονα όταν παίρνουν φωτιά. Τα ζώα έχουν αναπτύξει τις δικές τους μεθόδους αποφυγής του κινδύνου πυρκαγιάς.

Αυτό που πρέπει να εμπεδώσουμε είναι ότι έτσι που πάνε τα πράγματα, κάθε καλοκαίρι θα έχουμε μεγάλες και ακόμη μεγαλύτερες πυρκαγιές. Με θερμοκρασίες όπως αυτές της τελευταίας περιόδου δεν υπάρχει περίπτωση να μην έχουμε μεγάλες φωτιές. Κάθε φορά θα έχουμε απώλειες σε ζωές πουλιών, ερπετών, θηλαστικών εντόμων, αλλά, αν συμπεριφερθούμε σωστά μετά, η άγρια ζωή θα ανακάμψει. Τουλάχιστον όσο οι καταστροφές θα συνεχίσουν να είναι της κλίμακας αυτών που ζούμε τα τελευταία χρόνια.

Πρέπει πρωτίστως να προστατεύσουμε ως κόρη οφθαλμού τους άκαυτους θύλακες εντός της καμένης περιοχής και μια περίμετρο ακτίνας μερικών χιλιομέτρων γύρω από τα καμένα. Άκαυτες ρεματιές, μικρές συστάδες θάμνων και δέντρων που γλύτωσαν από τις φλόγες, περιοχές που υπάρχει έστω και λίγο τρεχούμενο νερό έχουν τεράστια αξία τώρα.

Τα άγρια ζώα εκεί θα βρουν καταφύγιο και χρειάζονται συνθήκες ηρεμίας.

Η εμπειρία μας έχει δείξει ότι όταν γίνεται πυρκαγιά αυξάνονται τα τροχαία, επειδή τα ζώα είναι σοκαρισμένα και εκτός της επικράτειάς τους, μέσα στην οποία ξέρουν να κινούνται. Οι οδηγοί πρέπει να προσέχουν, να οδηγούν αργά, ιδίως τη νύχτα. Παρατηρείται βέβαια και αύξηση των περιστατικών ηλεκτροπληξίας σε καλώδια, αλλά δύσκολα μπορεί να γίνει κάτι γι’ αυτό.

Τα άγρια ζώα θα πλησιάσουν κατοικημένες περιοχές, που είναι συνήθως άκαυτες, ζητώντας κρυψώνες και νερό. Τα κατοικίδιά μας, οι σκύλοι και οι γάτες μας, είναι συχνά θύματα της φωτιάς, αλλά και θύτες. Tα κρατάμε όσο γίνεται περιορισμένα, γιατί ιδίως τα εξαντλημένα πουλάκια και τα ερπετά, φίδια και σαύρες, αποδεκατίζονται από τις συμπαθείς γατούλες μας.

Οδηγίες για δραστηριότητα Έρευνας & Διάσωσης στις καμένες περιοχές

1)    Προσοχή: Όσο η φωτιά είναι σε εξέλιξη και επιχειρεί η Πυροσβεστική, είναι πολύ επικίνδυνο να προσεγγίζουμε για να διασώσουμε άγρια ζώα (για τα κατοικίδια χρειάζεται προσοχή και συνεννόηση με την Πυροσβεστική).

2)    Στην περίπτωση που βρείτε άγριο ζώο τραυματισμένο ή εξαντλημένο στην προσπάθειά του να σωθεί, τηλεφωνήστε σε μια οργάνωση (π.χ. στην ΑΝΙΜΑ στο 2109510075 ή ΔΡΑΣΗ στο 6979914852) για οδηγίες πρώτων βοηθειών και για τη μεταφορά του σε Σταθμό.

3)    Μην πάτε μόνοι σας! Πληροφορηθείτε για συγκρότηση ομάδων ή δημιουργείστε μια δική σας ομάδα με τουλάχιστον 5 άτομα. Να είστε εξοπλισμένοι με φαρδύ βαμβακερό παντελόνι (όχι πολυεστερικά κλπ), μποτάκια(όχι πέδιλα, τσόκαρα, κλπ), γάντια δερμάτινα ή εργασίας συνθετικά, καπέλο, γυαλιά, μάσκες προσώπου, αρκετό νερό (min 3 λίτρα), μακό (καλυμμένοι ώμοι), τσουβαλάκι ή παλαιά μαξιλαροθήκη (δηλ. πάνινο περιέκτη) για μεταφορά ζώου καθώς και με RESCUE KIT της ΠΟΔΑΖ.

4)    Τα θερμόπληκτα και τα πυρόπληκτα ζώα πρέπει να μεταφέρονται το ταχύτερο στην σκιά και να τους γίνεται δροσισμός με βρεγμένη πετσέτα στα πόδια και στην κοιλιά.

5)    Τα πτηνά πρέπει να τοποθετούνται σε χαρτόκουτο για να απομονώνονται και να ηρεμούν. Μπορείτε να τους δώσετε υγρά ενυδάτωσης, με σύριγγα, πλαγίως από την σχισμή του ράμφους.

6)    Τα ερπετά και τα αμφίβια (φίδια, σαύρες, χελώνες, φρύνοι) συνέρχονται όταν τα βάλετε, για λίγο, σε μια λεκάνη με 1εκατοστό νερό της βρύσης.

7)    Τα θηλαστικά (σκαντόχοιροι, αλεπούδες, κλπ)τοποθετούνται σε pet carrier ή σε καφάσια ασφαλισμένα μαζί με μπολάκι νερό. Τα ζώα θα είναι υποτονικά, μετά το σοκ, αλλά μόλις αισθανθούν καλύτερα θα ζωηρέψουν με όλα τα συνεπαγόμενα, γι’ αυτό σκεπάζουμε τον περιέκτη και με πετσέτα ή πανί για να ηρεμούν.

8)    Σε περίπτωση εγκαύματος, η γέλη Flamigel επουλώνει, ανακουφίζει και προστατεύει.

9)    Μην προσφέρετε ΠΟΤΕ φαγητό σε ένα άγριο ζώο!

10)  Μην παίρνετε ΠΟΤΕ το ζώο στο σπίτι σας. πρέπει να πάει σε ένα οργανωμένο Κέντρο Περίθαλψης Άγριας Πανίδας.

Τι προβλήματα δημιουργούν οι καύσωνες στην Άγρια Ζωή;

Τα πουλιά αισθάνονται έντονα τη ζέστη γιατί έχουν υψηλότερη θερμοκρασία σώματος από πολλά άλλα ζώα. Επίσης, δεν διαθέτουν ιδρωτοποιούς αδένες, οπότε δυσκολεύονται να διατηρήσουν τη θερμοκρασία του σώματός τους σε ζεστό καιρό. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είδαμε πολλά Όρνια στην Κρήτη να πέφτουν σε δρόμους και θάλασσες, εξαντλημένα και με το στόμα ανοιχτό, προσπαθώντας να χάσουν λίγη θερμότητα.

Παρά το γεγονός ότι δεν μπορούν να ιδρώσουν, τα πουλιά εξακολουθούν να χάνουν πολύ νερό σε ζεστό καιρό: με τα περιττώματά τους και μέσω της αναπνοής. Σε συνδυασμό με το γεγονός ότι οι πηγές νερού τους στερεύουν, παλεύουν να ενυδατωθούν και να διατηρήσουν τα φτερά τους σε άριστη κατάσταση.

Οι περίπλοκες τροφικές αλυσίδες διαταράσσονται, καθώς ο ζεστός καιρός επηρεάζει επίσης τους πληθυσμούς των εντόμων και στεγνώνει το έδαφος. Τα πουλιά που τρώνε ασπόνδυλα δυσκολεύονται να βρουν τροφή.

Επίσης ο ζεστός καιρός μπορεί να επηρεάσει σοβαρά τον κύκλο ζωής των αμφίβιων. Το θερμότερο νερό μπορεί να σημαίνει ότι οι γυρίνοι αναπτύσσονται ταχύτερα, αλλά μπορεί επίσης να στεγνώσουν οι λίμνες. Όταν συμβαίνει αυτό, οι νεαροί βάτραχοι και φρύνοι μπορεί να εγκαταλείψουν τη λίμνη πριν αναπτυχθούν πλήρως. Εάν δεν έχουν φτάσει ακόμη στο στάδιο που πρέπει να εγκαταλείψουν τη λίμνη, απλώς θα πεθάνουν. Οι ξηρότερες συνθήκες δυσκολεύουν επίσης τα αμφίβια να βρουν τα υγρά, δροσερά σημεία όπου συνήθως καταφεύγουν.

Περισσότερα προβλήματα έχουν και τα έντομα.  Οι καύσωνες προκαλούν χάος στους ήδη μειωμένους αριθμούς εντόμων. Ο ζεστός καιρός καίει τα φυτά με τα οποία τρέφονται τα έντομα και σκοτώνει τις νεαρές κάμπιες.  Οι μέλισσες επηρεάζονται ιδιαίτερα από την άνοδο της θερμοκρασίας. Λόγω του τριχώματός τους,  υπερθερμαίνονται γρήγορα και δεν μπορούν να πετάξουν ή να αναζητήσουν τροφή. Οι μέλισσες αποθηκεύουν τροφή στις φωλιές τους, αλλά αυτά διαρκούν μόνο λίγες ημέρες - δεν είναι βιώσιμες σε παρατεταμένους καύσωνες.

Τα θηλαστικά επίσης υποφέρουν από τους καύσωνες. Οι συνθήκες ξηρασίας δυσκολεύουν τους ασβούς και τους σκαντζόχοιρους. Είναι σχεδόν αδύνατο να σκάψουν με τα νύχια τους στο σκληρό, ξερό έδαφος για να ξεθάψουν σκαθάρια και σκουλήκια.  Και καθώς οι πηγές νερού στερεύουν, η ενυδάτωση γίνεται δύσκολη. Αυτό είναι ιδιαίτερα καταστροφικό για τα νεογνά και τα μωρά. Είτε εξακολουθούν να τρέφονται από τη μαμά τους είτε βρεθούν στην ξηρασία μόλις εγκαταλείψουν τη φωλιά τους, μπορεί να αντιμετωπίσουν υποσιτισμό.

Πώς να βοηθήσετε την άγρια ζωή σε καλοκαιρινό καύσωνα

Η Εφορεία Εφαρμογής Προγραμμάτων Περιβάλλοντος/ΣΕΠ δια της Π.Ο.Δ.Α.Ζ. κυκλοφόρησε το αφισάκι «Προστατέψτε την Άγρια Ζωή από τον ΚΑΥΣΩΝΑ» με 6 χρήσιμες συμβουλές για να βοηθήσουμε όλα τα ζωντανά πλάσματα που υποφέρουν από τους καύσωνες.

Αν ενδιαφέρεστε να διαβάσετε περισσότερα από ξένη βιβλιογραφία, δείτε εδώ:

WildfiresAnd Animal Protection: Towards Better Intervention Strategies  https://faunalytics.org/wildfires-and-animal-protection-towards-better-intervention-strategies/

WILDLANDFIRE SAFETY FOR YOUR LIVESTOCK AND PETS https://www.readyforwildfire.org/prepare-for-wildfire/go-evacuation-guide/animal-evacuation/

Όπως κάθε χρόνο, την Άνοιξη παρατηρούνται πολλές διασώσεις. Αυτό οφείλεται στην εποχή φωλεοποίησης και αναπαραγωγής , αλλά και σε διάφορα ατυχήματα. Έτσι οι Διασώστες της ΠΟΔΑΖ θα βρούν πτηνά που έχουν κτυπήσει σε παράθυρο, ή νεοσσούς που έχουν πέσει από την φωλιά, ή σοκαρισμένα πουλιά στο έδαφος.

Η εκπαίδευσή τους και η πρόθεσή τους να βοηθήσουν την άγρια πανίδα της χώρας μας, τους δίνουν την δυνατότητα να ανταποκρίνονται με συνέπεια και να βοηθούν να φτάσει το πτηνό με πρόβλημα στις εγκαταστάσεις των Οργανώσεων που παρέχουν περίθαλψη.

Τον Απρίλιο, το 1^οΣύστημα Προσκόπων Κρανιδίου διέσωσε μια κουκουβάγια, μια Γλαύκα (Athene noctua) που φρόντισε να φτάσειασφαλής στην ΑΝΙΜΑ για περίθαλψη.

Επίσης τον Απρίλιο, οι Παλαιοί Πρόσκοποι Ηρακλείου Κρήτης διέσωσαν έναν Γλάρο, μια Νερόκοτα και μια Σταχτάρα που έστειλαν με χορηγία της ΑΝΕΚ στην ΑΝΙΜΑ.

Αλλά και οι Παλαιοί Πρόσκοποι της Καβάλας, με την πολυπληθή τους ομάδα Διάσωσης, φρόντισαν να φτάσει ένας τραυματισμένος Γλάρος στην ΔΡΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΡΙΑ ΖΩΗ, στην Θεσσαλονίκη.

Πολύ ενδιαφέρουσα ήταν και η διάσωση ενός Κρικομυγοχάφτη (Ficedula albicollis)από τους Διασώστες της Ένωσης Παλαιών Προσκόπων 3^ου Συστήματος Α/Π Νέας Ιωνίας  Βόλου. Είναι ένα μικρό πτηνό(12,5 εκ.) που δεν αναπαράγεται στην Ελλάδα αλλά περνάει κατά τις μεταναστεύσεις του, οπότε και μπορεί να είναι κοινός στα νησιά του Αιγαίου και στην ηπειρωτική Ελλάδα, κυρίως σε κήπους, ελαιώνες, φυτοφράκτες. Εκτός από τον παρδαλό χρωματισμό του, ο Κρικομυγοχάφτης μπορεί να γίνει αντιληπτός και από τη φωνή του, ένα δυνατό «ιιπ» που θυμίζει φωνή αηδονιού.

Το 1ο Σύστημα Προσκόπων Πύργου διέσωσε έναν Κισσόκουκο (Clamator glandarius)και τον έστειλε για περίθαλψη στην ΑΝΙΜΑ. Ο Κισσόκουκος είναι ένα σπάνιο είδος, συγγενικό με τον κοινό κούκο. Εντυπωσιακός στην εμφάνισή του λόγω του χαρακτηριστικού του λοφίου. Παρασιτικό πουλί που αφήνει τα αυγά του στη φωλιά άλλων πουλιών.

Είναι ελαφρώς μεγαλύτερος από τον Κούκο τον κοινό και φτάνει τα 40 εκατοστά μήκος, και διαφέρει στον χρωματισμό του φτερώματός του. Έχει ασημόγκριζη κορώνα με χαρακτηριστικό λοφίο, γκρίζα φτερά με λευκά στίγματα, ενώ ο λαιμός και το στήθος είναι μπέζ, η κοιλιά είναι λευκή και τα πόδια σκουρόχρωμα.

Και η πιο πρόσφατη διάσωση ήταν αυτή ενός γερακιού Κιρκινέζι από το Σύστημα της Αγιάς Μαγνησίας που εστάλη στην ΔΡΑΣΗ.

Πρέπει όλοι να γνωρίζετε ότι η εύρεση ενός πουλιού που δεν αποφασίζει αμέσως να πετάξει μακριά όταν το πλησιάσετε είναι ένα πολύ καλό σημάδι ότι κάτι δεν πάει καλά. Τα πουλιά έχουν μια ισχυρή αίσθηση αυτοσυντήρησης- τόσο ισχυρή που θα αρνηθούν να δείξουν οποιαδήποτε σημάδια τραυματισμού μέχρι η κατάστασή τους να είναι κρίσιμη.

Συχνά θα χρειαστεί να αιχμαλωτίσετε το πουλί προτού μπορέσετε να αξιολογήσετε ποια πορεία δράσης πρέπει να ακολουθήσετε. Το πρώτο πράγμα που πρέπει να έχετε πάντα στο μυαλό σας είναι η ασφάλεια - ασφάλεια για εσάς και ασφάλεια για το πουλί.

Για τη δική σας ασφάλεια, αφιερώστε ένα λεπτό για να σκεφτείτε πώς μπορεί να αμυνθεί το πουλί. Θυμηθείτε ότι είστε εκεί για να βοηθήσετε, αλλά από την άποψη του πουλιού, είστε ένας θηρευτής, που ελπίζει σε ένα νόστιμο γεύμα!

Για το πτηνό, πρέπει να γνωρίζετε τους πιθανούς τραυματισμούς και πώς πρέπει να χειριστείτε το πτηνό για να μην προκαλέσετε περισσότερους. Το πρώτο ανακαλύπτεται παρατηρώντας το πουλί για λίγα λεπτά. Προσέξτε για ανεπαίσθητα και όχι τόσο ανεπαίσθητα σημάδια, όπως το σύρσιμο ενός φτερού, η πτώση του ώμου, η μη τοποθέτηση βάρους σε ένα πόδι, η αιμορραγία, η κλίση του κεφαλιού και η ικανότητα των πτηνών να εστιάζουν. Οι ανωμαλίες σε αυτούς τους τομείς θα σας βοηθήσουν να πληροφορηθείτε για την τρέχουσα κατάσταση του πουλιού.

Ας δούμε κάποιες περιπτώσεις και πως πραγματοποιούμε την βασική διάσωση:

Σοκαρισμένο πτηνό από κρούση σε παράθυρο Αν έχετε βρει ένα πουλί που μόλις χτύπησε το παράθυρό σας, τοποθετήστε το σε ένα μικρό, ήσυχο, κλειστό κουτί με μικρές τρύπες για να κυκλοφορεί ο αέρας.  Αφήστε το σε ένα δωμάτιο για να συνέλθει για μια ώρα και δείτε πώς συμπεριφέρεται.  Αν φαίνεται να κρατιέται καλά και θέλει να πετάξει μακριά, προσπαθήστε να το αφήσετε να φύγει. Μερικές φορές το πουλί χρειάζεται απλώς να συνέλθει από το σοκ. Εάν το πουλί δεν καλυτερεύσει, επικοινωνήστε στο 6972664975(ΑΝΙΜΑ-Αθήνα), 6979914852 (ΔΡΑΣΗ για την ΑΓΡΙΑ ΖΩΗ-Θες/νίκη)

Σοκαρισμένο πτηνό κοντά στοδρόμο Αν βρείτε ένα τραυματισμένο πτηνό στην άκρη του δρόμου, μπορεί ναέχει χτυπηθεί από όχημα. Σε αυτή την περίπτωση, θα πρέπει να το στείλετε άμεσασε ένα Κέντρο Περίθαλψης. Εάν πρόκειται για αρπακτικό πτηνό, προσέξτε τα νύχιακαι το ράμφος του, τα οποία είναι πολύ επικίνδυνα.

Για να περιορίσετε τον κίνδυνο τραυματισμού (για το πουλί και για εσάς), σκεπάστε το με ένα αδιαφανές ύφασμα πριν το μαζέψετε. Τα γάντια είναι επίσης χρήσιμα. Αυτό θα σας προστατεύσει από τα νύχια και το ράμφος, ενώ για το πουλί θα δημιουργήσει λιγότερο στρες.  Στη συνέχεια, τοποθετήστε το σε ένα κουτί από χαρτόνι με τρύπες, και μεταφέρετέ το στον πλησιέστερο κτηνίατρο.

Νεαρή κουκουβάγια στο έδαφος  Τα νεαρά νυκτόβια αρπακτικά φεύγουν νωρίς από τη φωλιά χωρίς να ξέρουν πραγματικά να πετούν, αλλά κινούνται. Δεν εγκαταλείπονται. Το σούρουπο, οι γονείς έρχονται να τα ταΐσουν.  Εάν υπάρχει μεγάλος κίνδυνος θήρευσης, μπορείτε απλώς να την τοποθετήσετε σε ένα κλαδί ή λίγο πιο μακριά (το πολύ 50μέτρα από το σημείο όπου βρέθηκε).  Το γεγονός ότι το αγγίξατε δεν επηρεάζει τους γονείς. Σε αντίθεση με τα θηλαστικά, τα πουλιά δεν εγκαταλείπουν τα μικρά τους. Μπορείτε να ελέγξετε κατά το σούρουπο ότι οι γονείς ταΐζουν τα μικρά, αν απομακρυνθείτε. Να είστε διακριτικοί.  Τα μικρά έχουν 99% πιθανότητα επιβίωσης αν μεγαλώσουν από τους γονείς τους στη φύση, σε αντίθεση με ένα κέντροδιάσωσης.

Σταχτάρα στο έδαφος  Κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών, δεν είναι ασυνήθιστο να συναντήσετε μία Σταχτάρα  στο έδαφος ή ένα χελιδόνι. Μπορεί να έχουν ζαλιστεί από τη ζέστη της ημέρας και να έχουν λιποθυμήσει, καταλήγοντας στο έδαφος. Τα νεαρά πουλιά μπορεί επίσης να έχουν πέσει από τη φωλιά, αφού δεν κατάφεραν να απογειωθούν για πρώτη φορά. Ορισμένα από αυτά τα πουλιά μπορεί να είναι σε θέση να απογειωθούν ξανά μόνα τους μετά από μια ανάπαυση. Προσπαθήστε να το κάνετε να επανεκκινήσει μόνο του, αφού το βάλετε σε δροσερό μέρος.

Νεοσσός στο έδαφος  Το μικρό μπορεί να έχει πέσει από τη φωλιά: ψάξτε ψηλά στα κλαδιά του πλησιέστερου δέντρου. Αν είναι αδύνατο να το επανατοποθετήσετε στην φωλιά λόγω ύψους, μπορείτε να το τοποθετήσετε σε ένα μικρό κουτί κρεμασμένο στο δέντρο. Οι γονείς θα συνεχίσουν να το ταΐζουν. Μείνετε για λίγο και παρατηρήστε, προσπαθώντας να είστε όσο το δυνατόν πιο διακριτικοί.  Ο νεοσσός θα πρέπει να επιστρέψει στη φωλιά το συντομότερο δυνατό, καθώς χρειάζεται ζεστασιά (δεν έχει ακόμα φτερά).Εάν αυτό δεν είναι δυνατό, επικοινωνήστε με ένα κέντρο περίθαλψης και κρατήστε το νεοσσό σε ένα ζεστό κουτί με μια θερμοφόρα τυλιγμένη σε ένα πανί (κίνδυνος ζεματίσματος σε άμεση επαφή). Κάντε μικρές τρύπες στο κουτί για να κυκλοφορεί ο αέρας.

Ευχόμαστε να περάσει και αυτή η Άνοιξη με τις λιγότερες δυνατόν διασώσεις και τους Διασώστες της ΠΟΔΑΖ έτοιμους για κάθε ενδεχόμενο!

Τα μικρά λαγουδάκια και αγριο-κουνελάκια είναι από τα πιο δύσκολα ζώα για αποκατάσταση. Στρεσάρονται τόσο εύκολα που το 90% πεθαίνει στην ανθρώπινη φροντίδα ακόμη και κάτω από τις καλύτερες συνθήκες. Για το λόγο αυτό, είναι επιτακτική ανάγκη να συνειδητοποιήσουμε ότι τα περισσότερα "ορφανά" δεν είναι καθόλου ορφανά.

Προτού λοιπόν πάρετε ένα κουνελάκι με την καλόκαρδη πρόθεση να βοηθήσετε το μικρό πλάσμα, θυμηθείτε τα παρακάτω γεγονότα:

1.    Οι μητέρες κουνέλια θηλάζουν τα μωρά τους μόνο για λίγα λεπτά δύο φορές την ημέρα(πρωί & βράδυ). Οι μητέρες αγριοκούνελα ταΐζουν τα μωρά τους διακεκομμένα κατά τη διάρκεια της νύχτας & για λίγο το πρωί για να μην προσελκύσουν τα αρπακτικά στη φωλιά. Τα μωρά εμφανίζονται μόνο εγκαταλελειμμένα και ορφανά.

2.    Το γάλα των κουνελιών είναι ΠΟΛΥ πλούσιο & το μωρό μπορεί να χορτάσει σε ένα λεπτό περίπου.  Η συμπληρωματική σίτιση από έναν αποκαταστάτη δεν μπορεί να το αναπαράγει αυτό.  Οι αποκαταστάτες πρέπει να ταΐζουν ένα πολύ εξειδικευμένο μείγμα φόρμουλας κάθε λίγες ώρες για να αποφύγουν την πείνα.

3.    Οι λαγοί και τα κουνέλια εξακολουθούν να φροντίζουν τα μωρά τους ακόμα και αν έχουν αγγιχτεί από ανθρώπινα χέρια.

4.    Αν βρείτε μια φωλιά που έχει καταστραφεί, μπορείτε να τη μετακινήσετε ή να την ξαναχτίσετε σε μια ασφαλέστερη περιοχή σε απόσταση μικρότερη των 10 μέτρων από την αρχική της θέση. Προσπαθήστε να απλώσετε κλαδιά γύρω από τη φωλιά, ώστε να μπορείτε να δείτε αν η μητέρα επιστρέφει.

5.    Εάν γνωρίζετε με βεβαιότητα ότι η μητέρα έχει σκοτωθεί ή ότι τα μωρά χρειάζονται επειγόντως βοήθεια, επικοινωνήστε αμέσως με έναν ειδικό για την αποκατάσταση της άγριας ζωής.

6.    Τα λαγουδάκια και τα κουνελάκια είναι πολύ χαριτωμένα και είναι φυσικό να θέλετε να τα χειριστείτε.  Ωστόσο, στρεσάρονται πολύ εύκολα από τον χειρισμό και τον θόρυβο. Οποιοδήποτε αδικαιολόγητο στρες μπορεί να τους προκαλέσει καρδιακή ανεπάρκεια. Πρόκειται για άγρια ζώα. Τα άτομα που μεγαλώνουν ορφανά μωρά δεν πρέπει να τα αντιμετωπίζουν ως κατοικίδια ζώα.

7.    Υπάρχει ένα ποσοστό θνησιμότητας 90% με τα ορφανά κουνελάκια σε ανθρώπινη φροντίδα.

Παρακάτω βλέπετε δυο πίνακες πρακτικών οδηγιών (στην αγγλική γλώσσα) από οργανώσεις διάσωσης

Με αφορμή την Πεπλόγλαυκα που μεταφέρθηκε στην ΑΝΙΜΑ επειδή ήταν γεμάτη κόλλα παγίδευσης τρωκτικών, πρέπει να διαβάστε προσεκτικά τα παρακάτω και να δείτε το video:

ΠΑΡΑΚΑΛΩ μην χρησιμοποιείτε ποτέ παγίδες κόλλας για να πιάσετε ποντίκια! Οι παγίδες με κόλλα δεν κάνουν διακρίσεις και παγιδεύουν οτιδήποτε τις συναντήσει. Η τραγική εικόνα της Πεπλόγλαυκας που βλέπετε γεμάτη με κόλλα είναι μια απόδειξη του βασανισμού που μπορεί να προκαλέσει σε ένα ζώο, που σίγουρα θα εξολόθρευε πολλά περισσότερα τρωκτικά!

Όταν τα ζώα προσκολλώνται σε μια παγίδα κόλλας, μπορεί να δυσκολεύονται να ελευθερωθούν για ώρες ή μέρες. Εκτός από την πιθανή πρόκληση εκτεταμένης ζημιάς στη γούνα, τα φτερά, το δέρμα και τα οστά τους, αυτά τα ζώα μπορεί επίσης να υποφέρουν από μυοπάθεια σύλληψης που προκαλεί βλάβη στους μύες λόγω φυσιολογικών ανισορροπιών μετά από μεγάλες περιόδους αγώνα και στρες.

Εάν ένα ζώο βρεθεί κολλημένο σε παγίδα με κόλλα, η καλύτερη επιλογή είναι να το μεταφέρετε σε ένα Κέντρο Διάσωσης Άγριας Ζωής, το συντομότερο δυνατό. Μην επιχειρήσετε να τραβήξετε το ζώο από την παγίδα, καθώς αυτό μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικό τραυματισμό του άγριου ζώου. Παρακαλούμε κρατήστε το ζώο στην παγίδα σε ένα σκοτεινό, ήσυχο μέρος χωρίς καμία επέμβαση. Καλύψτε επίσης τις εκτεθειμένες περιοχές της παγίδας κόλλας με χαρτί, έτσι ώστε το ζώο να μην μπορεί να μπλεχτεί περισσότερο.

ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΜΕΝΟΥΣ ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ

Είναι πολύ δύσκολο για τα ανεκπαίδευτα άτομα να απελευθερώσουν ένα ζώο από μια κόλλα χωρίς να διατρέχουν τον κίνδυνο να προκαλέσουν περαιτέρω τραυματισμούς ή πιθανώς να τραυματιστούν τα ίδια. Μόλις ξεκολλήσει, ακόμα κι αν ένα ζώο φαίνεται άθικτο, μπορεί να τραυματιστεί με τρόπους που δεν είναι άμεσα ορατοί ή μπορεί να χρειαστεί θεραπεία για αφυδάτωση ή υπερβολική εξάντληση.

Σε όλες τις περιπτώσεις, μεταχειριστείτε ένα ζώο που πιάστηκε σε μια παγίδα κόλλας ως έκτακτη ανάγκη. 

Ακολουθούν οδηγίες για το πώς να βοηθήσετε ένα ζώο που πιάστηκε σε παγίδα με κόλλα:

Όποτε είναι δυνατόν, το ζώο θα πρέπει να περιορίζεται με ασφάλεια και να μεταφέρεται αμέσως σε τοπικό κέντρο διάσωσης άγριας ζωής ή κτηνίατρο. Εάν δεν μπορείτε να πάτε το ζώο σε κάποιο από αυτά, αυτή η μέθοδος απελευθέρωσης δεν είναι εγγυημένη, αλλά έχει δοκιμαστεί με επιτυχία. Προσπαθήστε το, μόνο σε περίπτωση που δεν μπορείτε να πάρετε το ζώο σε εκπαιδευμένο επαγγελματία. Τα άγρια ​​ζώα μπορεί να είναι επικίνδυνα ανά πάσα στιγμή όταν τα χειρίζονται, αλλά ιδιαίτερα όταν είναι παγιδευμένα, τρομοκρατημένα και αμύνονται.

Προμήθειες που θα χρειαστείτε:

• ένα ζευγάρι χοντρά γάντια
• ένα μπουκάλι σπορέλαιο ή baby oil μαγειρικό λάδι (αν και δεν είναι τόσο αποτελεσματικό)
• μια χοντρή πετσέτα
• ένα κουτί ή άλλο ασφαλές δοχείο (με τρύπες οξυγόνωσης) στο οποίο θα τοποθετήσετε το ζώο

1. Ρίξτε ζεστό νερό πάνω από το μπουκάλι για μερικά λεπτά μέχρι το λάδι στο μπουκάλι να ζεσταθεί στον καρπό σας, αλλά να μην είναι αρκετά ζεστό για να καεί.

2. Φορέστε τα γάντια. Συγκρατήστε απαλά το ζώο κοντά στο κεφάλι με μια πετσέτα. (Τοποθετήστε την πετσέτα κοντά, αλλά όχι πάνω από το κεφάλι του ζώου.) Κρατήστε ένα σταθερό αλλά απαλό κράτημα στο ζώο.

3. Με το άλλο σας χέρι, κάντε απαλό μασάζ με το θερμασμένο λάδι στη γούνα, τα φτερά ή το δέρμα του ζώου στο σημείο που έρχεται σε επαφή με την παγίδα. Θα χρειαστούν αρκετά λεπτά για να αρχίσει το λάδι να μαλακώνει την κόλλα. Συνεχίστε το μασάζ μέχρι το ζώο να απαλλαγεί από την κόλλα. Αυτό μπορεί να χρειαστεί λίγο χρόνο και μεγάλη υπομονή.

4. Συνεχίστε να κρατάτε σταθερό αλλά απαλό κράτημα και μεταφέρετέ τον/την στο κουτί ή σε άλλο κοντέινερ και μεταφέρετε το συντομότερο δυνατό σε κέντρο διάσωσης άγριας ζωής ή κτηνίατρο. Το ζώο θα πρέπει να λάβει θεραπεία γιατί είναι «λαδωμένο», καθώς το λάδι επηρεάζει την ικανότητα του ζώου να ρυθμίζει τη θερμοκρασία του σώματός του.

5. Εάν δεν μπορείτε να προσφέρετε στο ζώο επαγγελματική θεραπεία, τότε κρατήστε το σε ένα ζεστό, σκοτεινό, ήσυχο και ασφαλές μέρος μέχρι να γίνει αρκετά καλά για να απελευθερωθεί.

6. Προσφέρετε ζαχαρόνερο μέσω μιάς σύριγγας  που τοποθετείται στη γωνία του στόματος, ώστε το ζώο να έχει την επιλογή να καταπιεί ή όχι. Δώστε τροφή όπως βρώμη, ξηρούς καρπούς, φυστικοβούτυρο σε ένα κομμάτι κράκερ ή δημητριακά, αλλά είναι απίθανο το ζώο να φάει όταν υποστεί τραύματα.

7. Αντισταθείτε στον πειρασμό να συνεχίσετε να το ψάχνετε και να το ελέγχετε: τα ζώα που αναρρώνουν χρειάζονται ηρεμία και ησυχία με ελάχιστη ενόχληση και παρεμβολές.

Κάθε χρόνο εκατοντάδες άγρια ζώα τραυματίζονται από διάφορες αιτίες. Συνήθως οι πρώτη αντίδραση είναι λύπηση και λιγότερο εγρήγορση. Αν και τα άγρια ζώα είναι ιδιαίτερα στην συμπεριφορά και η περίθαλψη τους πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένους επιστήμονες, εν τούτοις υπάρχουν κάποιες στοιχειώδεις αρχές πρώτων βοηθειών που ο καθένας μπορεί να αναλάβει πριν στείλει το ζώο σε κάποιο Κέντρο Περίθαλψης Άγριας Ζωής.

Το να δώσει κανείς πρώτες βοήθειες σε ένα άγριο ζώο δεν είναι πάντα και ότι πιο εύκολο. Το κάθε είδος ζώου έχει τις δικές του ανάγκες και ιδιαιτερότητες και πρέπει πάντα να λαμβάνονται υπόψη. Το πρωταρχικό πράγμα που απαιτείται να προσέξουμε κατά το χειρισμό ενός ζώου είναι τόσο η προσωπική μας ασφάλεια όσο και η ασφάλεια του ζώου. Τυχόν λάθος χειρισμός μπορεί να οδηγήσει σε δικό μας τραυματισμό ή και να επιδεινώσει την κατάσταση της υγείας του ζώου. Για αυτό το λόγο θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί, πόσο μάλλον εάν κάποιο άρρωστο ζώο έχει μεταδιδόμενο νόσημα.

Διαφορετικά θα χρειαστεί να χειριστούμε ένα πουλί και διαφορετικά μία χελώνα ή ένα θηλαστικό. Στα θηλαστικά απαιτείται προσοχή τόσοσε τυχόν δαγκώματα ή γρατσουνιές που μπορούν να μας προκαλέσουν (αλεπού, ασβός, κουνάβι, αγριόγατα κ.α.) όσο και στον χώρο όπου θα τα διατηρήσουμε για όσο καιρό απαιτείται κάτι τέτοιο ή θα τα μεταφέρουμε. Ένας σκαντζόχοιρος για παράδειγμα είναι λιγότερο επικίνδυνος από μια αλεπού αλλά δεν είναι καθόλου ασφαλές αν τον τοποθετήσουμε μέσα σε κάποιο χαρτόκουτο. Όσο άσχημα κι αν φαίνεται είναι πολύ πιθανό να ανοίξει τρύπα και να διαφύγει. Θα πρέπει λοιπόν να βρούμε ένα μεταλλικό ή πλαστικό κλουβί, όπως αυτά που χρησιμοποιούνται γιατη μεταφορά σκύλου ή γάτας και αφού τον πιάσουμε με ένα πανί να τον μεταφέρουμε εκεί μέσα. Οι νυχτερίδες πάλι είναι εντελώς διαφορετικοί οργανισμοί, απαιτείται προσοχή ώστε να μην μας δαγκώσουν και σε αυτό μπορεί να βοηθήσει ένα μικρό πανί με το οποίο θα τις σκεπάσουμε και θα τις πιάσουμε προσεκτικά. Μπορείτε να βρείτε οδηγίες εδώ: https://www.wildliferescuescout.gr/el/static/rescue

Επικοινωνήστε το συντομότερο δυνατόν με κάποιο κέντρο περίθαλψης άγριων ζώων, από τα στοιχεία στην σελίδα https://www.wildliferescuescout.gr/el/static/organizationsπροκειμένου να περιγράψετε το ζώο που βρήκατε και την κατάσταση της υγείας του,ώστε να δώσουν επιπλέον οδηγίες έως ότου φτάσει το ζώο ασφαλές στα χέρια μας.

Στο video 55’ που ακολουθεί, μπορείτε να παρακολουθήσετε την διαδικτυακή εκπαίδευση που έκανε η κα Μαρία Γανωτή (πρόεδρος ΑΝΙΜΑ) και ο κτηνίατρος κ Γρηγόρης Μαρκάκης, στα πλαίσια του σεμιναρίου που υλοποίησε η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ για την παροχή Πρώτων Βοηθειών στην Άγρια Πανίδα.

Η παράνομη χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων αποτελεί κοινή πρακτική σε πολλές αγροτικές περιοχές της Ευρώπης. Στοχεύει στην εξόντωση πληθυσμών των χαρακτηριζόμενων ως «επιβλαβών» ζώων και πτηνών. Τα κύρια κίνητρα για τη χρήση των δολωμάτων είναι οι ζημίες που προκαλούνται από τα παραπάνω είδη στο ζωικό κεφάλαιο και τη φυτική παραγωγή, η πίεση που ασκούν στα θηράματα και οι προσωπικές αντιδικίες μεταξύ χρηστών γης με συνηθέστερη αυτή μεταξύ κτηνοτρόφων και κυνηγών. Επιπρόσθετα, τα δηλητηριασμένα δολώματα στοχεύουν πολύ συχνά στην εξόντωση σκύλων, κυρίως αδέσποτων αλλά και ποιμενικών ή κυνηγετικών, ως αποτέλεσμα της σύγκρουσης μεταξύ κτηνοτρόφων και κυνηγών.

Η απεχθής αυτή πρακτική παραβαίνει πρωτίστως κάθε έννοια περιβαλλοντικής ηθικής: Τα ζώα και τα πουλιά είναι ζωντανοί οργανισμοί. Η δηλητηρίαση έχει ως αποτέλεσμα βασανιστικούς πόνους και αγωνία και, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, φρικτό θάνατο. Μαζί με τα άτυχα ζώα και πουλιά, που πέφτουν θύματα δηλητηρίασης, υποφέρει και δολοφονείται και κάθε έννοια προστασίας και σώφρονος χρήσης της φύσης εκ μέρους του ανθρώπου.

Πρόκειται για μία από τις κύριες αιτίες μη φυσικού θανάτου ατόμων πολλών προστατευόμενων ειδών πανίδας σε αγροτικές, ημι-αγροτικές, δασικές και ορεινές περιοχές, συνιστά δε μείζονα κίνδυνο για τη δημόσια υγεία και το φυσικό περιβάλλον στις περιοχές αυτές.

Στη χώρα μας η παράνομη αυτή πρακτική είναι ιδιαιτέρως διαδεδομένη και πλήττει σημαντικά τα αρπακτικά πουλιά, ιδιαίτερα τα πτωματοφάγα, όπως ο γυπαετός (Gypaetus barbatus), το όρνιο (Gypsfulvus) και ο ασπροπάρης (Neophron percnopterus),  απειλούμενα είδη θηλαστικών, όπως η καφέ αρκούδα (Ursus arctos) και ο λύκος (Canis lupus), καθώς και ποιμενικούς και κυνηγετικούς σκύλους.

Η χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων έχει σημαντικές περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονομικές πλευρές καθώς:

α) Μπορεί να οδηγήσει απειλούμενα είδη άγριας πανίδας(θηλαστικά και πτηνά) σε πληθυσμιακή κατάρρευση.

β) Η χρήση τοξικών ουσιών διασπαρμένων σε μεγάλες, συχνά, εκτάσεις μπορεί να αποτελεί απειλή για τη δημόσια υγεία και για το οικοσύστημα.

γ) Σχετίζεται με σημαντικές οικονομικές απώλειες (κυρίως στον τομέα της κτηνοτροφίας και του τουρισμού ιδίως στον τομέα των δραστηριοτήτων παρατήρησης της ορνιθοπανίδας).

Η παράνομη χρήση των δηλητηριασμένων δολωμάτων γίνεται με τρόπο ανοργάνωτο αλλά συστηματικό και καταστροφικό, διάσπαρτα στην επικράτεια. Χρησιμοποιούνται ισχυρά φυτοφάρμακα που διατίθενται νόμιμα προς ευρεία χρήση, καθώς και παράνομα σκευάσματα, που περιέχουν δραστικές ουσίες ιδιαίτερα τοξικές για τους ζώντες οργανισμούς και το περιβάλλον. Οι τρόποι χρήσης τους ποικίλουν: συνήθως, είτε παραγεμίζονται νεκρά ζώα με τα δηλητήρια (δηλητηρίαση πτωμάτων ζώων), είτε εμποτισμένα με δηλητήρια κομμάτια κρέατος αφήνονται εκτεθειμένα στην ύπαιθρο, είτε τέλος, αφήνονται εκτεθειμένες ειδικές υποδοχές παραφίνης(φόλες) που προστατεύουν την περιεχόμενη τοξική ουσία από τις κλιματικές συνθήκες και την τυχόν απόπλυση.

Η ανάγκη αντιμετώπισης του φαινομένου έχει καταστεί πλέον επιτακτική, δεδομένου ότι οι πληθυσμοί ορισμένων αρπακτικών ειδών, όπως το όρνιο, ο ασπροπάρης και ο χρυσαετός, έχουν μειωθεί δραματικά. Παράλληλα η χρήση των δηλητηριασμένων δολωμάτων έχει αρνητικές συνέπειες σε όσες προσπάθειες γίνονται τα τελευταία έτη για την αντιμετώπιση των απωλειών στη ζωική παραγωγή από την καφέ αρκούδα και τον λύκο, μέσω της επαναδιάδοσης παραδοσιακών αγροπεριβαλλοντικών μεθόδων και της ταυτόχρονης διατήρησης των ειδών αυτών.

Απόσπασμα από την δημοσίευση των: ΑΝΤΩΝΙΝΑ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΟΓΛΟΥ, Ειδικός Επιστήμονας στον Συνήγορο του Πολίτη, Δικηγόρος, Μ.Δ.Ε. ,  ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΟΛΙΤΗΣ, Δικηγόρος, Μ.Δ.Ε.

Περισσότερα και το πλήρες άρθρο εδώ: https://nomosphysis.org.gr/20468/i-paranomi-xrisi-dilitiriasmenon-dolomaton-kata-tis-agrias-panidas-mia-sovari-apeili-gia-ti-fysi-kai-tin-perivallontiki-ennomi-taksi/

Στο σεμινάριο της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ για τις Πρώτες Βοήθειες για την Άγρια Ζωή, η κα Victoria Saravia Mullin, Συντονίστρια του προγράμματος LIFE Ασπροπάρης μας μίλησε για το φαινόμενο της δηλητηρίασης της Άγριας Ζωής.

Στο video που ακολουθεί σε 46’ μπορείτε να παρακολουθήσετε το θέμα: «Αναγνώριση περιστατικών δηλητηρίασης και απαραίτητες ενέργειες».

Ποδαρικό με το ξεκίνημα της νέας χρονιάς είχαν αυτές τις μέρες διασώστες της Προσκοπικής Ομάδας Διάσωσης Άγριας Ζωής του 5ου Συστήματος Ναυτοπροσκόπων Μήθυμνας Λέσβου.

Το μεσημέρι της Κυριακής κάτοικος της Δυτικής Λέσβου εντόπισε στον επαρχιακό δρόμο από το Σκαλοχώρι προς Βατούσα μία Γερακίνα (Buteo buteo) ακινητοποιημένη στη μέση του οδοστρώματος. Διασώστης που ειδοποιήθηκε, έσπευσε στο σημείο, περιμάζεψε το μεγάλο αρπακτικό και, αφού επικοινώνησε με την ΑΝΙΜΑ - Σύλλογο Προστασίας Άγριας Ζωής στην Αθήνα, μεταφέρθηκε στο Σύστημα όπου του δόθηκαν οι πρώτες βοήθειες. Το άτυχο πτηνό έφερε μικρό τραύμα κάτω από τη δεξιά φτερούγα του μη μπορώντας να πετάξει.

Το πουλί τοποθετήθηκε σε ειδικό κουτί για αποστολή και παραδόθηκε στο καράβι από Μυτιλήνη για Πειραιά το απόγευμα της Τρίτης, όπου θα το παραλάβουν μέλη της ΑΝΙΜΑ παρέχοντάς του την κατάλληλη ιατρική περίθαλψη.

Συνεχίζουμε!

Στρατής Σγουρνιός

Με την ευκαιρία του γεγονότος σας υπενθυμίζουμε πώς να χειριστείτε ένα τραυματισμένο αρπακτικό

 Προειδοποίηση: Ο χειρισμός ενός τραυματισμένου αρπακτικού μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνος. Ακολουθήστε αυτήν τη διαδικασία μόνο εάν δεν μπορείτε να επικοινωνήσετε με ΑΝΙΜΑ ή ΔΡΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΡΙΑ ΖΩΗ ή κάποιον έμπειρο Διασώστη της ΠΟΔΑΖ.

• Πριν τη σύλληψη: Ετοιμάστε ένα κουτί με οπές αερισμού στο κάτω μέρος και τοποθετήστε μια πετσέτα, χαρτοπετσέτες ή εφημερίδα στον πάτο. Το κουτί πρέπει να είναι αρκετά μεγάλο ώστε το πουλί να στέκεται, αλλά αρκετά μικρό ώστε να μην χτυπάει ή να πετάει τριγύρω.

• Πάρτε μαζί σας τα ακόλουθα υλικά: μια πετσέτα, μια κουβέρτα, ένα σεντόνι ή άλλο ελαφρύ υλικό αρκετά μεγάλο ώστε να καλύπτει το αρπακτικό και γάντια βαρέως τύπου (όπως δερμάτινα γάντια συγκολλητών).

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΤΟΝ ΠΡΩΤΟ ΚΑΝΟΝΑ ΧΕΙΡΙΣΜΟΥ ΑΡΠΑΚΤΙΚΩΝ ΠΤΗΝΩΝ—ΚΡΑΤΗΣΤΕΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΑΣ ΑΣΦΑΛΗ! Το αρπακτικό που προσπαθείτε να σώσετε δεν θα καταλάβει ότι προσπαθείτε να το βοηθήσετε. Όταν πλησιάζετε, θα προσπαθήσει να προστατευτεί και μπορεί να σας επιτεθεί.

• ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΤΕ ΜΕ ΜΕΓΑΛΗ ΠΡΟΣΟΧΗ! Τα περισσότερα τραυματισμένα αρπακτικά θα χρησιμοποιήσουν το κύριο όπλο τους, τα δυνατά πόδια και τα νύχια τους, για να προστατευτούν, αλλά μπορεί επίσης να χρησιμοποιήσουν και το ράμφος τους.

• Πλησιάστε το πουλί από πίσω αν είναι δυνατόν. Τοποθετήστε προσεκτικά ένα σεντόνι ή μια ελαφριά κουβέρτα πάνω από το πουλί. Το αρπακτικό μπορεί να προσπαθήσει να πιάσει την κουβέρτα, το σεντόνι ή ΕΣΑΣ με τα πόδια του. ΑΠΟΦΥΓΕΤΕ ΤΑ ΠΟΔΙΑ πιάνοντας σταθερό πιάσιμο από πίσω κρατώντας τα φτερά στο σώμα του πουλιού. Κρατήστε τα νύχια του πουλιού μακριά από εσάς και τους άλλους.

• Σηκώστε το πουλί. Κρατήστε το καλυμμένο πουλί μακριά από το σώμα σας και τοποθετήστε το στο προετοιμασμένο χαρτόκουτο.

• Αφαιρέστε απαλά το ύφασμα που το σκεπάσατε πριν κλείσετε το κουτί. Εάν το πουλί είναι γραπωμένο με την κουβέρτα ή το σεντόνι, προσπαθήστε να ξεσκεπάσετε το κεφάλι του πουλιού.

• Τοποθετήστε το κουτί σε ένα ήσυχο δωμάτιο μακριά από ακραίες θερμοκρασίες και επικοινωνήστε με εξειδικευμένο Κέντρο Διάσωσης, το συντομότερο δυνατό.

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΕΝΟΥ ΠΤΗΝΟΥ:

ΜΗΝ ΧΕΙΡΙΖΕΤΕ ΚΑΙ ΜΗΝ ΚΟΙΤΑΤΕ ΤΟ ΠΟΥΛΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΑΠΟ ΤΟΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ. ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥ ΣΤΡΕΣΑΡΙΣΤΙΚΟ ΚΑΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΒΛΑΒΗ ΣΤΟΑΡΠΗΚΤΙΚΟ ΠΤΗΝΟ.

• ·       Η άγρια ​​ζωή οποιουδήποτε τύπου μπορεί να πεθάνει από μια κατάσταση που ονομάζεται «Μυοπάθεια σύλληψης».
• ·       Ακόμα κι αν το αρπακτικό φαίνεται «ήμερο» ή «ήσυχο», μην επιχειρήσετε να αλληλεπιδράσετε μαζί του περισσότερο από όσο χρειάζεται για τη διάσωσή του.
• ·       Ένα «ήμερο» εν ενεργεία αρπακτικό είναι πιθανότατα σε σοβαρό πόνο και αγωνία. Στα ενήλικα αρπακτικά, η αλληλεπίδραση προκαλεί σοβαρό στρες που μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο.
• ·       Στα νεαρά αρπακτικά, η αλληλεπίδραση μπορεί να συμβάλει στην αποτύπωση της ανθρώπινης παρουσίας, γεγονός που τα καθιστά ακατάλληλα για ζωή στην άγρια ​​φύση.
• ·       ΜΗΝ επιχειρήσετε να ταΐσετε ΤΙΠΟΤΑ το αρπακτικό. Για ενυδάτωση στάξτε νερό στο ράμφος του.
• ·       Κατά τη μεταφορά ενός τραυματισμένου αρπακτικού θα πρέπει να προσέχετε να μιλάτε χαμηλόφωνα να μην βάζετε ραδιόφωνο ή μουσική στο αυτοκίνητο που το μεταφέρετε και να μην μεταφέρετε ΠΟΤΕ ένα αρπακτικό πουλί στην αγκαλιά ενός ατόμου, χωρίς κουτί ή χωρίς ύφασμα που να το σκεπάζει. 
• 

Άλλο ένα περιστατικό διάσωσης είχαν την περασμένη βδομάδα οιδιασώστες της Προσκοπικής Ομάδας Διάσωσης Άγριας Ζωής ( Π.Ο.Δ.Α.Ζ. ) του 5ουΣυστήματος Ναυτοπροσκόπων Μήθυμνας.

Την προηγούμενη Τρίτη κάτοικος της Καλλονής εντόπισε καιπεριμάζεψε ένα αρπακτικό πουλί, το οποίο ήταν ανήμπορο να πετάξει. Ύστερα από αναγνώριση και παραλαβή από τους ειδικούς του Κέντρου Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης στη Σκάλα Καλλονής, διαπιστώθηκε ότι πρόκειται για ένα νεαρό διπλοσάινο.

Διασώστες της Π.Ο.Δ.Α.Ζ. του Συστήματος, μετά από τηλεφωνική επικοινωνία, μετέβησαν και παρέλαβαν το πουλί, το μετέφεραν στην εστία τους στο Μόλυβο, όπου και του προσφέρθηκαν τροφή, νερό και ασφάλεια. Μετά από επικοινωνία με ειδικούς και δύο μέρες φροντίδας και παρακολούθησης, τοδιπλοσάινο επέστρεψε στο φυσικό του περιβάλλον.

Ευχαριστούμε για ακόμη μια φορά το προσωπικό του ΚΠΕΝΚαλλονής - Kalloni Environmental Information Center - ΜουσείοΦυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου για την πολύ καλή συνεργασίακαι την πολύτιμη βοήθεια του.

Συνεχίζουμε!

Στρατής Σγουρνιός

Εάν βρείτε ένα τραυματισμένο αρπακτικό, απαιτούνται ειδικά μέτρα για να προστατέψετε το πτηνό και τον εαυτό σας. 

Τα ακόλουθα βήματα θα εξασφαλίσουν την ασφάλεια όλων:

• Μην ταΐζετε ποτέ τραυματισμένο αρπακτικό. Τα αρπακτικά έχουν πολύ συγκεκριμένες διατροφικές ανάγκες και ακόμη και το καλύτερο διαθέσιμο κρέας μπορεί να είναι ακατάλληλο για ένα αρπακτικό. Συχνά τα τραυματισμένα αρπακτικά υποφέρουν από αφυδάτωση, επομένως η τροφή μπορεί να τα σκοτώσει.

• Χειριστείτε το αρπακτικό μόνο εάν είναι απολύτως απαραίτητο! Όσο λιγότερη επαφή έχει με ανθρώπους, τόσο πιο πιθανό θα είναι να επιβιώσει. Το άγχος είναι θανατηφόρο για αυτά τα πουλιά.

• Εάν πρέπει να χειριστείτε ένα αρπακτικό, φορέστε δερμάτινα γάντια εργασίας και χρησιμοποιήστε μια κουβέρτα ή πετσέτα για να καλύψετε το πουλί. Διπλώστε απαλά τα φτερά του αρπακτικού στο σώμα του σε μια κανονική, χαλαρή θέση.

• Τοποθετήστε το αρπακτικό σε ένα κουτί από χαρτόνι με μικρές οπές αερισμού κομμένες κοντά στο πάτωμα του κουτιού. Το κουτί πρέπει να είναι ελαφρώς μεγαλύτερο από το πουλί. Λιγότερος χώρος για να χτυπήσει ενώ φτεροκοπάει, σημαίνει λιγότερες πιθανότητες το αρπακτικό να προκαλέσει τον εαυτό του τραυματισμό.

• Καλύψτε το κάτω μέρος του κουτιού από χαρτόνι με μια καθαρή πετσέτα ή σεντόνι, ΜΗΝ στρώσετε με σανό ή άχυρο γιατί αυτό μπορεί να εκθέσει το αρπακτικό σε μύκητες που μπορεί να οδηγήσουν σε θανατηφόρες πνευμονικές λοιμώξεις.

• ΠΟΤΕ μην χρησιμοποιείτε συρμάτινο κλουβί, μην μεταφέρετε αρπακτικά στην ανοικτή καρότσα φορτηγού ή μην αφήνετε το αρπακτικό σε μέρος όπου οι θερμοκρασίες θα μπορούσαν να φτάσουν σε υψηλές τιμές.

• Παρέχετε στο αρπακτικό ένα σκοτεινό, ήσυχο και ζεστό περιβάλλον. ΜΗΝ κρατάτε το αρπακτικό περισσότερο από όσο είναι απολύτως απαραίτητο και κρατάτε το πάντα μακριά από κατοικίδια ζώα και παιδιά.

• Θυμηθείτε, ακόμη και ένα σοβαρά τραυματισμένο ή φαινομενικά ανίκανο αρπακτικό μπορεί να είναι δυνητικά επικίνδυνο. Ακόμα κι αν προσπαθείτε να βοηθήσετε το πουλί, θα φοβηθεί και μπορεί να σας εκλάβει ως απειλή. Τα αρπακτικά πτηνά μπορεί να είναι αρκετά απρόβλεπτα. Να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί με το ράμφος και τα νύχια.

Με την περιβαλλοντική Οργάνωση ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ, συνεργαζόμαστε από το 2019 που ξεκινήσαμε να οργανώνουμε την Προσκοπική Ομάδα Διάσωσης Άγριας Ζωής.

Στις 4 Οκτωβρίου 2021, Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων, ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ διοργάνωσε εκπαιδευτικό webinar,με σκοπό να ενημερώσει και να εκπαιδεύσει ανθρώπους που ασχολούνται με την Άγρια Ζωή (wildlife), για να μπορούν να προσφέρουν βοήθεια στην Ομάδα Άμεσης Επέμβασης του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ.

Γνωρίζοντας την δράση της ΠΟΔΑΖ/ΣΕΠ και το δίκτυο εκπαιδευμένων Διασωστών Άγριας Ζωής που υπάρχει σε Ήπειρο, Μακεδονία και Θράκη, ζήτησε την συνεργασία μας και μας προσκάλεσε να παρακολουθήσουμε το σεμινάριο που υλοποιήθηκε 10 με 12 το πρωί της Δευτέρας με συντονισμό του Πάνου Στεφάνου.

Επειδή όλοι οι Διασώστες της ΠΟΔΑΖ δεν μπορούσαν να το παρακολουθήσουν τις πρωινές ώρες, το σεμινάριο επαναλήφθηκε την ίδια μέρα, αργά το απόγευμα, με την ευθύνη και την παρουσίαση της Εφορείας Περιβάλλοντος ΣΕΠ.

Οι εισηγητές/ριες Αλέξανδρος Καραμανλίδης, Νίκος Γραμμενόπουλος, Μελίνα Αυγερινού, Λάμπρος Κραμποκούκης, και Χαρούλα Κρομυάδου,με τις θαυμάσιες παρουσιάσεις τους, εκπαίδευσαν τους συμμετέχοντες για το τι πρέπει να κάνουμε αν συναντήσουμε τραυματισμένο άγριο ζώο και ποιες είναι οι βασικές οδηγίες για παροχή πρώτων βοηθειών. Έμφαση δόθηκε και στα οπληφόρα(ελάφια, ζαρκάδια, αγριόγιδα) που για πρώτη φορά παρουσιάστηκε τέτοια εκπαίδευση. Επίσης έγινε παρουσίαση για το πρόγραμμα Περίθαλψης και Επανένταξης Άγριας Πανίδας καθώς και για τον ρόλο της Ομάδας Άμεσης Επέμβασης, στην διατήρηση της Άγριας Ζωής.

Κατά την διάρκεια του σεμιναρίου έγινε ειδική μνεία στο Δίκτυο και στην δράση της Προσκοπικής Ομάδας Διάσωσης Άγριας Ζωής και κλήθηκε να βοηθήσει στο έργο της διάσωσης των μεγάλων θηλαστικών της βόρειας Ελλάδας.

Ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ είναι μια Ελληνική μη κυβερνητική και μη κερδοσκοπική οικολογική οργάνωση που ιδρύθηκε το 1992, για την προστασία της άγριας χλωρίδας και πανίδας, με δράσεις έρευνας πεδίου, επιστημονικής μελέτης, ευαισθητοποίησης κοινού, περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και εθελοντισμού για την προστασία της άγριας ζωής, την ενίσχυση της βιοποικιλότητας και της αειφορίας στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ υλοποιεί εθνικά και διασυνοριακά προγράμματα γιατην προστασία των ορεινών οικοσυστημάτων με έμφαση στα μεγάλα θηλαστικά(αρκούδα, λύκος, τσακάλι, ελάφια, ζαρκάδια, λύγκα) με στόχο την ολοκληρωμένη διαχείριση των Προστατευόμενων Περιοχών και την παροχή ειδικής τεχνογνωσίας γιατις επεμβάσεις στο φυσικό περιβάλλον. Στα αρχαία ελληνικά Ἀρκτοῦρος σημαίνει «Φύλακας των Αρκούδων», από το ἄρκτοςκαι το οὖρος (=φύλακας, προστάτης).

Ευχόμαστε αυτή η συνεργασία να καρποφορήσει και οι Πρόσκοποι Διάσωστες Άγριας Ζωής να μπορέσουν να βοηθήσουν και να συνδράμουν τον ΑΡΚΤΟΥΡΟ, στις έκτακτες περιπτώσεις που θα παρουσιαστούν στην περιοχή.

ΘΜΠ

Από το Bat Conservation Trust,https://www.bats.org.uk

Είναι σίγουρα πολύ μοναδική εμπειρία, αν μας τύχει να βρούμε μια νυχτερίδα στο έδαφος. Για πολλούς από εσάς θα είναι ίσως η πρώτη φορά που θα βλέπετε από τόσο κοντά ένα από αυτά τα συναρπαστικά και ανεκτίμητα πλάσματα. Το να βοηθήσετε μια νυχτερίδα να επιβιώσει σίγουρα θα σας προσφέρει ένα δυνατό συναίσθημα.

Στην Ελλάδα, με την διάσωση των νυχτερίδων ασχολούνται οι γνωστοί φορείς που φροντίζουν για όλα τα άγρια ζώα και πουλιά (ΑΝΙΜΑ, ΔΡΑΣΗ ΓΙΑΤΗΝ ΑΓΡΙΑ ΖΩΗ, κλπ). Αν βρείτε λοιπόν μια νυχτερίδα στο έδαφος με πρόβλημα, τότε δώστε μεγάλη προσοχή στην σύλληψή της, φορώντας οπωσδήποτε γάντια και μάσκα προσώπου, διότι μπορεί να μεταφέρει ασθένειες και επικοινωνήστε με ένα εξειδικευμένο φορέα διάσωσης.

Πότε χρειάζεται βοήθεια μια νυχτερίδα

Εάν συντρέχει κάτι από τα παρακάτω, δεν θα πρέπει να εγκαταλείψετε ή να επανεντάξετε στη φύση μια νυχτερίδα:

• o  Βρίσκεται στο έδαφος ή στο πάτωμα
• o  Είναι μέρα και βρίσκεται σε εξωτερικό χώρο εκτεθειμένη στο έντονο φως.
• o  Βρίσκεται σε δημόσιο ή ιδιωτικό χώρο που κυκλοφορούν άνθρωποι.
• o  «Συναντήθηκε» με γάτα.
• o  Είναι ένα μικρό χωρίς την μητέρα του
• o  Είναι κολλημένη σε μυγόχαρτο, συρματόπλεγμα ή πετονιά ψαρέματος.
• o  Έχει πειραχτεί ή έχει καταστραφεί το μέρος που κουρνιάζει και κρύβεται.

Αν βρεθεί νυχτερίδα σε κάποια από τις παραπάνω καταστάσεις πρέπει να επέμβετε φορώντας γάντια και μάσκα και ζητώντας συμβουλές από κάποια οργάνωση. Αν επανενταχθεί μια ταλαιπωρημένη νυχτερίδα, δεν έχει πολλές πιθανότητες επιβίωσης. Εν τούτοις αν παρατηρήσουμε νυχτερίδα σε μια σοφίτα, ένα υπόγειο, μεγάλη αποθήκη, κλπ τότε ενδεχομένως να είναι το μέρος που ξεκουράζεται.

Σε τι διαφέρει ένα μωρό από μια ενήλικη νυχτερίδα.

Όλες οι νυχτερίδες στη χώρα μας είναι πολύ μικρές. Ακόμα και ένα ενήλικας θα σας φανεί πολύ μικρός! Το καλοκαίρι βρίσκουμε και μωρά νυχτερίδας με καθόλου ή πολύ ελαφριά και μικρή γούνα, ενώ όλο τον υπόλοιπο χρόνο βρίσκουμε ενήλικα άτομα, με κανονική γούνα και ανεξάρτητα.

Μεταφορά της νυχτερίδας

Εάν μπορέσετε με ασφάλεια να προσεγγίσετε μια νυχτερίδα, το επόμενο βήμα είναι να την τοποθετήσετε σε ένα κουτί. Μπορεί να ακούγεται δύσκολο αλλά σας διαβεβαιώνουμε πως είναι απλό με την μέθοδο που θα σας περιγράψουμε.

Ξεκινήστε δημιουργώντας ένα κουτί διάσωσης για νυχτερίδες. Χρειάζεστε ένα γερό κουτί παπουτσιών, με πολλές μικρές τρύπες στο καπάκι, μία υφασμάτινη πετσέτα κουζίνας, Ένα πλαστικό καπάκι από μπουκάλι γάλακτος. Αν μπορείτε τοποθετήστε την νυχτερίδα μέσα στο κουτί χωρίς να την αγγίξετε. Αν χρειαστεί να την πιάσετε χρησιμοποιείστε οπωσδήποτε γάντια! Για να είμαστε σίγουροι ότι δεν θα της μεταφέρουμε, αλλά και ότι δεν θα μας μεταφέρει κάποιο μικρόβιο, πρέπει οπωσδήποτε να φοράμε και ιατρική μάσκα προσώπου.

Αν μπορείτε, πιάστε την νυχτερίδα όπως θα κάνατε και με μια αράχνη: τοποθετήστε από πάνω της το κουτί και μετά σύρετε από κάτω ένα χαρτονάκι. Εάν δεν μπορείτε έτσι, τότε χρησιμοποιήστε την πετσέτα της κουζίνας για να την καλύψετε και προσεκτικά μετακινήστε την μέσα στο κουτί (φοράμε και γάντια). Τοποθετήστε μέσα στο κουτί την πετσέτα, για να κρυφτεί και βάλτε της λίγο νεράκι στο καπάκι για να έχει την δυνατότητα να πιεί. Μην προσθέσετε κανένα είδος φαγητού στο κουτί.

Φυλάξτε το κουτί με την νυχτερίδα σε ήσυχο και σκοτεινό μέρος μέχρι να επικοινωνήσετε με τους ειδικούς και να λάβετε οδηγίες. Μακριά από παιδιά και από κατοικίδια ζώα. Αν τύχει και σας φύγει και πετάει γύρω γύρω στο δωμάτιο, μην προσπαθήσετε να την πιάστε σε πτήση γιατί θα τραυματιστεί. Περιμένετε να προσγειωθεί και χρησιμοποιήστε την πετσέτα.

Εάν η νυχτερίδα έχει κολλήσει σε ένα  μυγόχαρτο ή παγίδα τρωκτικών ή έχει πιαστεί σε αγκίστρι ψαρέματος, μην προσπαθήσετε να τα αφαιρέσετε. Φορέστε τα γάντια σας και κόψτε προσεκτικά με ψαλίδι ότι περισσεύει και μπορείτε να αφαιρέσετε και βάλτε την νυχτερίδα μαζί με τα κολλημένα μέρη , μέσα στο κουτί (χωρίς να τοποθετήσετε πετσέτα).

Αφού ασφαλίσετε το κουτί με ταινία και σπάγκο, φροντίστε να φτάσει το συντομότερο δυνατόν σε κάποιο φορέα περίθαλψης ή σε κάποιον κτηνίατρο που γνωρίζει από περίθαλψη άγριων ζώων.

Να είστε σίγουροι ότι έχετε βοηθήσει ένα πολύ χρήσιμο ζώο!

Πολλές πληροφορίες για τις νυχτερίδες μπορείτε να βρείτε στα αγγλικά στο site του Bat Conservation Trust και στα ελληνικά στο https://ese.edu.grτης Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας και στο https://www.lifegrecabat.eu/el/species  του προγράμματος LifeGRECABAT που σκοπός του είναι η εφαρμογή διαχειριστικών δράσεων σε 10 περιοχές NATURA 2000με στόχο τη βελτίωση της κατάστασής τους (εύρος, πληθυσμός, οικότοπος, μελλοντική προοπτική) των 10 ειδών νυχτερίδας (Annexes II - IV 92/43/EEC) και του οικότοπου 8310 (Annex I 92/43/EEC).

Μετάφραση &Προσαρμογή: ΘΜΠ

Αυτή την εποχή όλες οι Οργανώσεις Διάσωσης και Περίθαλψης Άγριας Ζωής δέχονται πολλές κλήσεις για μωρά πτηνά που έχουν πέσει από τις φωλιές τους. Όπως και άλλα μωρά άγριας φύσης, αν το ζώο δεν είναι ταλαιπωρημένο ,καλό είναι να προσπαθήσουμε να το πάμε στους γονείς του.  Η ηλικία του μωρού πουλιού θα καθορίσει την πορεία της δράσης μας. Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε σε ποιο στάδιο ανάπτυξης βρίσκεται για να κάνουμε τις σωστές ενέργειες. Στις εικόνες έχουμε την Κελαϊδότσιχλα, σαν παράδειγμα αναγνώρισης.

Ένας «νεοσσός» είναι ένα πουλάκι που δεν έχει φτερά ή έχει ελάχιστα φτερά, έτσι εξακολουθεί να φαίνεται το δέρμα του (φωτο 1). Αυτά τα πουλιά ΠΡΕΠΕΙ να είναι στη φωλιά, και αν πέσουν στο έδαφος οι γονείς δεν θα τα ταΐσουν εκεί. Αν είναι δυνατόν, είναι σωστό να επιστρέψουν αυτά τα μωρά στην πραγματική τους φωλιά. Εάν αυτό δεν είναι δυνατό, μπορεί να προετοιμαστεί μια φωλίτσα για φιλοξενία. Χρησιμοποιώντας ένα μικρό καλάθι, τοποθετήστε γρασίδι στον πάτο και τοποθετήστε το μωρό πουλί μέσα. Κρεμάστε το καλάθι σε ένα χαμηλό κλαδί του πλησιέστερου δέντρου ή θάμνου. Φύγετε από την περιοχή και παρατηρείστε προσεκτικά τη νέα φωλιά για 2 ώρες για να δείτε αν οι γονείς βρουν το μωρό. 

ΠΡΟΣΕΞΤΕ: Τα πουλιά δεν θα πάρουν τα μωρά τους για να τα μετακινήσουν όπως κάνουν τα θηλαστικά. Αν οι γονείς βρουν τη φωλιά σας θα συνεχίσουν να τη χρησιμοποιούν μέχρι το μωρό να γίνει «κλωσσόπουλο» (φωτο 2) και τέλος «ξεπεταρούδι». Εάν οι γονείς δεν επιστρέψουν εντός 2 ωρών, θα πρέπει να απευθυνθείτε σε κάποιο Κέντρο Διάσωσης και Περίθαλψης.

Ένα «ξεπεταρούδι» (φωτο 3) είναι ένα που είναι πλήρως φτερωμένο πτηνό, με κοντή ουρά και ενδεχομένως μερικά τριχόφτερα. Τα αναγνωρίζουμε επειδή περιφέρονται στις αυλές περιμένοντας τους γονείς να τους φέρνουν φαγητό. Τα «ξεπεταρούδια» πολλές φορές μπερδεύονται με τραυματίες ενήλικες, αλλά η κοντή ουρά θα υποδείξει ότι είναι πραγματικά νεαρά πουλάκια.

Τα «ξεπεταρούδια» (fledglings) ΔΕΝ είναι απαραίτητο να είναι σε μια φωλιά, και γενικά είναι πολύ δραστήρια για να μείνουν σε μία φωλιά, ακόμη και αν επιστρέψουν. Εάν ένα «ξεπεταρούδι» είναι ενεργό και χοροπηδάει, είναι πιθανότατα πολύ καλά και δεν χρειάζεται βοήθεια. Οι γονείς θα επιστρέψουν να το ταΐσουν όταν έρθει η ώρα! Αυτά τα νεαρά πουλιά θα είναι σύντομα ανεξάρτητα από τη στιγμή που μπορούν να τραφούν μόνα τους. Εάν το μικρό όμως παρουσιάζει ληθαργικά συμπτώματα τότε πρέπει να το μαζέψετε προσεκτικά και να το πάτε σε ένα Κέντρο Περίθαλψης.

ΘΜΠ

Με την μεγάλη εξάπλωση των κινητών τηλεφώνων, με καλές δυνατότητες φωτογράφησης, οι διασώστες συχνά τραβούν φωτογραφίες της άγριας ζωής κατά την διάσωση ή την περίθαλψη για να θυμούνται ένα ζώο, να τεκμηριώνουν μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα ή δύσκολη περίπτωση, να τις στέλνουν σε έναν κτηνίατρο για να τον συμβουλευτούν, να τις χρησιμοποιήσουν για εκπαίδευση ή δημοσιεύσεις ή "μόνο και μόνο επειδή".  Ενώ μερικές από τις φωτογραφίες αποδεικνύονται καλές και είναι χρήσιμες, πολλές δεν είναι και δημιουργούν παρανοήσεις και παρεξηγήσεις. Ακολουθούν μερικές συμβουλές που θα σας βοηθήσουν να επιτύχετε καλύτερες και πιο χρήσιμες φωτογραφίες αλλά και να αποτρέψετε δυσάρεστες καταστάσεις για τα άγρια ζώα.

Πρέπει να σέβεστε το θέμα σας!

Να φωτογραφίζετε πάντα άγρια ζώα με τρόπους που σέβονται την άγρια φύση και την ανθρώπινη φροντίδα τους. Μην τραβάτε φωτογραφίες με τα ζώα που θα μπορούσαν να υποδηλώνουν ότι είναι κατοικίδια ζώα και όχι άγρια (σαν τις κατωτέρω φωτογραφίες), όπως να είναι προσκολλημένο σε ένα άτομο, να θηλάζουν καθισμένα στην παλάμη σας, να αγκαλιάζουν τα χέρια σας και να παίζουν με παιχνίδια που χρησιμοποιούνται σε κατοικίδια, κλπ.

Φωτογραφίες με λανθασμένη νοοτροπία. Προβάλουν τα Άγρια ζώα ως κατοικίδια (pet)

Για να έχετε μια όμορφη και σωστή φωτογραφία, δώστε λίγο χρόνο στο ζώο και αφήστε το να βρεθεί μόνο του σε άνετη θέση. Εξαλείψτε το άγχος του.

Αποφύγετε περιβάλλοντα που το τρομάζουν ή του προκαλούν στρες, όπως άλλα ζώα ή κλουβιά ή αντικείμενα, δραστηριότητες, θόρυβοι, κινήσεις, άτομα και κατοικίδια.

Ακολουθήστε πρωτόκολλα ασφαλούς χειρισμού! Εάν φοβούνται, τα ζώα μπορεί να κουλουριαστούν, να πηδήξουν, να κτυπήσουν, να δαγκώσουν ή να χτυπήσουν για να προσπαθήσουν να ξεφύγουν. Για να αποφύγετε τον κίνδυνο και να είστε ασφαλείς, μην κρατάτε ποτέ το ζώο κοντά στο πρόσωπο, το κεφάλι ή το εκτεθειμένο σώμα ενός ατόμου.

Χρησιμοποιήστε γάντια ή / και άλλο προστατευτικό ρουχισμό / εξοπλισμό εάν κρατάτε το ζώο για να επιδείξετε σωστή και ασφαλή τεχνική χειρισμού.

Τραβήξτε φωτογραφίες υγιών ζώων, καθώς και εκείνων με προβλήματα υγείας. Εάν είναι δυνατόν, θα ήταν πολύτιμο να έχετε φωτογραφίες του ίδιου ζώου σε διάφορα στάδια ανάρρωσης, μετά την ανάρρωση και λίγο πριν την απελευθέρωση.

Μερικά ζώα μπορεί να είναι σε τόσο σοβαρή κατάσταση που να επιβάλλεται η  ευθανασία. Εάν επιθυμείτε φωτογραφίες τέτοιων ιατρικών προβλημάτων, οι φωτογραφίες θα πρέπει να λαμβάνονται αφού το ζώο έχει υποστεί ευθανασία, για να μειώσει περαιτέρω τον πόνο και τα βάσανα.

Τραβήξτε τις φωτογραφίες σε ασφαλή χώρο αλλά και κατάλληλο χώρο για αποκατάσταση δείχνοντας (δίνοντας) το καλό παράδειγμα. Αυτό σημαίνει ότι δεν πρέπει να τραβάτε φωτογραφίες σε κουζίνα, σε ανθρώπινο κρεβάτι, να παίζει με κατοικίδιο, γύρω από φαγητό για ανθρώπους και ούτω καθεξής.

Βγάζοντας φωτογραφίες

Σχεδιάστε τη φωτογραφία και κάντε οποιαδήποτε προετοιμασία προτού τοποθετήσετε τη φωτογραφική μηχανή στη θέση λήψης ή πιάστε το ζώο. Αυτό περιλαμβάνει πράγματα όπως τακτοποίηση φωτισμού και τρίποδα, τοποθέτηση του κλωβού και τοποθέτηση γαντιών.

Χρησιμοποιήστε ένα πιο ήρεμο και ουδέτερο χρωματικά ύφασμα για φόντο, όπως ένα ανοιχτό μπλε ή γκρι. Μην χρησιμοποιείτε πολύ υψηλής αντίθεσης υλικό στο φόντο, όπως ένα συμπαγές λευκό ή μαύρο πανί. Αποφύγετε το φόντο με έντονη αποτύπωση, όπως λουλουδάτο σχέδιο. Τέτοια φόντα μπορεί να μπερδέψουν το auto focus της μηχανής.

Στην φωτογραφία είναι θολά τα πουλάκια και εστιασμένος ο ρουχισμός που μπερδεύει λόγω χρωματικής ποικιλίας

Εάν το ζώο δεν κρατιέται, ή εάν το συγκριτικό  μέγεθος δεν είναι εμφανές, τοποθετήστε ένα κοινό αντικείμενο για να δείξετε το μέγεθος.  Νομίσματα, κλειδιά ή μολύβια παρέχουν μια καλή σύγκριση για μικρά θέματα. Ένας χάρακας μπορεί να υποδείξει το μέγεθος για μεγαλύτερα θέματα.

Ορισμένα ζώα -ειδικά ενήλικα - μπορεί να έχουν μια αντίδραση φόβου στη φωτογραφική μηχανή, πιθανόν να την αντιλαμβάνονται ότι είναι ένα μεγάλο μάτι ενός αρπακτικού, ειδικά εάν η κάμερα είναι πάνω από το ζώο. Με το τηλέφωνο είναι καλύτερα τα πράγματα!

Εάν φαίνεται λιγότερο αγχωτικό και εξακολουθεί να είναι ασφαλές, σκεφτείτε να κρατάτε την κάμερα στο ίδιο επίπεδο ή σε μια γωνία που είναι λίγο κάτω από το ζώο. Εάν το ζώο εμφανίσει άγχος από την εγγύτητα στην κάμερα, σταματήστε να φωτογραφίζετε!  Μπορεί να είναι δυνατό να τραβήξετε μια φωτογραφία χωρίς να τονίσετε το ζώο σε άλλη στιγμή. Σκεφτείτε να τραβήξετε τη φωτογραφία από απόσταση ή σε απόκρυψη.  Μην τραβάτε φωτογραφίες, εκτός εάν μπορεί να αποφευχθεί ο φόβος και το άγχος.

Ο θόρυβος της κάμερας μπορεί επίσης να τρομάξει ένα ζώο. Ελαχιστοποιήστε τον θόρυβο ενεργοποιώντας την κάμερα πριν πλησιάσετε το ζώο.

Η φωτογραφία μπορεί να είναι μόνο του ζώου, όπως στο κλουβί, στη φωλιά ή στη φωλιά του. Μερικοί άνθρωποι μπορούν να κρατήσουν το ζώο με το ένα χέρι και να κρατήσουν την κάμερα με το άλλο για λήψη selfie. Είναι πολύ καλύτερο και ασφαλέστερο να ζητήσουμε από ένα δεύτερο άτομο να μας βοηθήσει στην φωτογράφηση.

Προσπαθήστε να εστιάσετε την κάμερα στο πιο σημαντικό στοιχείο. Αυτό μπορεί να είναι ολόκληρο το ζώο ή μπορεί να είναι μέρος του σώματος. Εάν είναι δυνατόν, προσπαθήστε να διατηρήσετε μεγαλύτερο βάθος πεδίου για να αυξήσετε τη μέγιστη εστίαση.

Εάν το ζώο δεν φοβάται και δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος ούτε για το ζώο ούτε για τον χειριστή, μπορείτε να φωτογραφήσετε από κοντινή απόσταση. Μην πλησιάζετε στο θέμα πάρα πολύ κοντά. Αυτό σημαίνει ότι κρατάτε τις περισσότερες κάμερες περίπου μισό μέτρο από το ζώο, εκτός εάν χρησιμοποιείτε ειδικό φακό. Εάν πλησιάσετε πολύ, το θέμα της φωτογραφίας σας θα γεμίσει δυσανάλογα το κάδρο σας. Μην ανησυχείτε αν είστε ένα μέτρο από το θέμα, καθώς οι περισσότερες φωτογραφίες μπορούν να περικοπούν αργότερα - εφ 'όσον το θέμα είναι στο επίκεντρο.

Χρησιμοποιήστε υψηλή ταχύτητα ή ρύθμιση γρήγορου κλείστρου για να ελαχιστοποιήσετε τυχόν θόλωση από την κίνηση. Εάν το θέμα φωτίζεται κατάλληλα, αυτό δεν πρέπει να αποτελεί πρόβλημα. Επιτρέποντας στο ζώο να αναλάβει μια άνετη, χωρίς στρες στάση ηρεμίας βοηθά στην αποφυγή ανεπιθύμητης κίνησης.

Τραβήξτε πολλές εικόνες του ίδιου θέματος από διαφορετικές γωνίες και θέσεις. Κατά  κανόνα, 1 στις 20 περίπου λήψεις οδηγεί σε μια αποδεκτή φωτογραφία. Άλλωστε οι ψηφιακή τεχνολογία δεν έχει πρόσθετο κόστος!

Εξασκηθείτε στη λήψη φωτογραφιών από «εύκολα» θέματα και μάθετε από αυτά, ώστε να αναπτύξετε δεξιότητες και αυτοπεποίθηση για να τραβήξετε αποτελεσματικές φωτογραφίες γρήγορα και χωρίς προβλήματα.

Καλές φωτογραφίες, που εμμέσως προβάλλεται και η Οργάνωση ή το Κέντρο Περίθαλψης

Αν θέλετε να τραβήξετε φωτογραφίες κατά την διάσωση θα πρέπει το κάδρο σας να δείχνει και τον περιβάλλοντα χώρο, αλλά και περισσότερες λεπτομέρειες σχετικές με το ζώο. Καλό είναι να αποφεύγετε πολλές «στημένες πόζες» που μπορούν να ταλαιπωρήσουν το ζώο ή ακόμη και να το φέρουν σε κρίσιμη κατάσταση. Προσοχή, να αποφεύγετε τους περαστικούς που θέλουν να βγάλουν τουριστικές φωτογραφίες!!!

Φωτισμός

Το φυσικό φως είναι το καλύτερο για φωτογραφίες.  Βεβαιωθείτε ότι το θέμα φωτίζεται ομοιόμορφα.Όταν χρησιμοποιείτε φυσικό φως, ειδικά όταν είστε σε εξωτερικούς χώρους, το ζώο δεν πρέπει να βρίσκεται μισό σε φως και μισό σε σκιά.  Το διάχυτο και έμμεσο ηλιακό φως είναι πολύ καλύτερο από το άμεσο ηλιακό φως. Σκεφτείτε να τραβήξετε τη φωτογραφία σε μια ελαφρά συννεφιασμένη ημέρα ή τοποθετήστε ενδιάμεσα ένα σεντόνι ανοιχτού χρώματος.

Το κατ’ ευθείαν φλας τρομάζει το ζώο, γι’ αυτό ένα έμμεσο φλας είναι καλύτερο. Μην ανησυχείτε για τα κόκκινα μάτια που προκαλούνται από το φλας - αυτό μπορεί να αφαιρεθεί αργότερα στην επεξεργασία, εκτός εάν το μάτι είναι κόκκινο από φυσικό χρώμα ή από ένα τραυματισμό. Σταματήστε να φωτογραφίζετε μετά από κάθε φωτογραφία με φλας και αφήστε το ζώο να χαλαρώσει.

Στις ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές ή τηλέφωνα, να χρησιμοποιήσετε τη μεγαλύτερη δυνατή μορφή (μέγεθος αρχείου). Αυτό συλλαμβάνει περισσότερο λεπτομέρεια, η οποία είναι κρίσιμη για μελλοντική βελτίωση της εικόνας.  Οι αποδεκτές μορφές αρχείων περιλαμβάνουν JPG ή TIFF.

ΣΩΣΤΗ επιλογή υποβάθρου                                                                                                                                                              ΛΑΘΟΣ επιλογή υποβάθρου

Τεκμηρίωση

Είναι εύκολο να ξεχάσουμε τις λεπτομέρειες για ένα ζώο ή μια υπόθεση - ειδικά σε πολυάσχολη εποχή. Επομένως, είναι σημαντικό να σημειώσετε ποια ζώα και κρούσματα φωτογραφήσατε. Είναι επίσης χρήσιμο να καταγράφετε κάποια στοιχεία των φωτογραφιών για να αποφύγετε την σύγχυση αργότερα όταν προσπαθείτε να ταξινομήσετε τις φωτογραφίες κατά περίπτωση και ημερομηνία.

Ενώ είναι ακόμα φρέσκο στο μυαλό σας, εντοπίστε το είδος του ζώου, ηλικία (π.χ. νεοσσός, νεογέννητος, νεαρός, ενήλικος), κατάσταση ή πρόβλημα, αντί να υποθέτετε ότι θα το κάνετε αργότερα προσπαθώντας να θυμηθείτε την υπόθεση ή να θυμηθείτε τις λεπτομέρειες.

Γράψτε τις σημειώσεις σε ένα ημερολόγιο για να σας υπενθυμίζει τις επόμενες ημερομηνίες για λήψη φωτογραφιών.

Αν είστε σε Κέντρο Περίθαλψης καλό είναι να τοποθετήσετε μια πινακίδα στην αίθουσα αποκατάστασης για να υπενθυμίσετε μερικούς κανόνες για τη λήψη φωτογραφιών, μαζί με μερικές βασικές οδηγίες.

Στοιχεία

Να σημειώνετε πάντα την ημερομηνία της φωτογραφίας, το όνομα του διασώστη ή αποκαταστάτη και τη διεύθυνση. Πρέπει το όνομα του φωτογράφου να συνοδεύει τη φωτογραφία, εκτός αν δεν παρέχεται.

Αναφέρετε εάν κάποια από τις φωτογραφίες προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα (άτομο, ημερομηνία, πηγή κ.λπ.). Αν εσείς έχετε πνευματικά δικαιώματα σε οποιαδήποτε από τις φωτογραφίες, να αναφέρετε εάν θα εκχωρηθεί άδεια για εκτύπωση για δημοσίευση και πώς θα το κανονίσετε με τον ενδιαφερόμενο.  Να διευκρινίζετε με σαφήνεια εάν οι φωτογραφίες που μοιράζεστε με άλλους δεν πρέπει να διανέμονται περαιτέρω.

Πρέπει πάντα να προσέχουμε έτσι ώστε ο στόχος να τραβήξουμε καλές φωτογραφίες να μην είναι υψηλότερος από τον σεβασμό στην άγρια φύση του ζώου και την διατήρηση της ηρεμίας και ασφάλειάς του.

Συγγραφείς του αρχικού ανωτέρω κειμένου είναι οι Shirley Casey και Allan Casey,συνιδρυτές της WildAgain Wildlife Rehabilitation. 

 Μπορείτε να επικοινωνήσετε με τους συγγραφείς στο ewildagain@aol.com ή στο WildAgain Wildlife Rehabilitation, Inc.,P.O. Κουτί685, Evergreen, CO 80437 USA.

Ρίξτε μια ματιά στο www.ewildagain.org για περισσότερους πληροφορίες που αφορούν Περίθαλψη Άγριων ζώων.

Μετάφραση, προσαρμογή, επιλογή φωτογραφιών κειμένου: Θεόδωρος Μπένος-Πάλμερ, 2021

Ο Χειμώνας τυπικά τελείωσε και οι θερμοκρασίες της Άνοιξης θα αρχίσουν να ξυπνάνε τα φίδια από την χειμερία νάρκη τους. Το φίδι είναι παρεξηγημένο ζώο στη χώρα μας και για το λόγο αυτό συνήθως προκαλεί φόβο που συχνά οδηγεί στην εξόντωση του ζώου. Κανένα φίδι δεν κυνηγάει ανθρώπους, όπως πολλές άτοπες μαρτυρίες αναφέρουν, ούτε επιτίθεται ποτέ λόγω της υποτιθέμενης "κακίας" του. Όλοι αυτοί οι μύθοι, μαζί με την έλλειψη σωστής πληροφόρησης, έχουν οδηγήσει στην άδικη αντιπάθεια των ανθρώπων απέναντι στα φίδια με άσχημα αποτελέσματα βίαιης συμπεριφοράς και πανικού στην παραμικρή θέα αυτού του ερπετού.

Αυτούς τους «μύθους» ανέλαβε να μας εξηγήσει-διαλύσει ο βιολόγος ,κ Ηλίας Στραχίνης, μέλος της Ελληνικής Ερπετολογικής Εταιρείας παρουσιαστής της εκπομπής «Άγρια Ελλάδα» της ΕΡΤ3 και διαχειριστής του www.herpetofauna.gr και να μας οδηγήσει στον κόσμο των ΦΙΔΙΩΝ της ΕΛΛΑΔΑΣ στο webinar που οργάνωσε η Εφορεία Εφαρμογής Προγραμμάτων Περιβάλλοντος τιμώντας την Παγκόσμια Ημέρα Άγριας Ζωής, 3 Μαρτίου #WorldWildlifeDay, #WWD2021

Το Σάββατο 27 Φεβρουαρίου 2021, στις 18:30 το απόγευμα ο κ Ηλίας Στραχίνης, παρουσίασε σε 90 μέλη της Προσκοπικής Ομάδας Διάσωσης Άγριας Ζωής και σε 40 φίλους της σελίδας ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΓ.Ε./ΣΕΠ (σε Live Streaming)το πως να ξεχωρίζουμε τα ελάχιστα επικίνδυνα δηλητηριώδη φίδια της Ελλάδας, μαζί με οδηγίες πρόληψης και πρώτες βοήθειες σε περίπτωση δηλητηριώδους δήγματος και μας έδωσε πρακτικές συμβουλές και άλλες χρήσιμες πληροφορίες, σε ένα πολύ περιεκτικό webinar που αποδείχτηκε εξαιρετικά ενδιαφέρον και ωφέλιμο για όλους.

Όπως μας είπε ο κ Ηλίας Στραχίνης στην παρουσίασή του, οποιοδήποτε φίδι αντιληφθεί την παρουσία ανθρώπου προσπαθεί πανικοβλημένο να διαφύγει προς κάθε κατεύθυνση και το μόνο που δεν θέλει εκείνη την στιγμή είναι να κάτσει και να αντιμετωπίσει τον άνθρωπο. Αυτή είναι και η κύρια μορφή άμυνας των φιδιών. Κατόπιν εάν το φίδι εγκλωβιστεί σε κάποιο μέρος αντιμέτωπο με τον άνθρωπο τότε θα προσπαθήσει να τρομάξει τον "θύτη" του στρέφοντας το κεφάλι του προς αυτόν και βγάζοντας τον χαρακτηριστικό δυνατό συριγμό που ακούγεται σαν επαναλαμβανόμενο "Σσσσς". Στις περιπτώσεις και μόνο που το ζώο πατηθεί ή αρπαχτεί από κάποιο χέρι έτσι ώστε νιώσει ανήμπορο και ανίκανο να ξεφύγει ή ακόμα όταν ο "θύτης" του έχει πλησιάσει απειλητικά κοντά, τότε και χρησιμοποιεί την έσχατη άμυνά του, το δάγκωμα. Σε καμία άλλη περίπτωση, κανένα φίδι δεν θα έρθει από μόνο του κοντά στον άνθρωπο που τόσο φοβάται για να επιτεθεί και να διακινδυνέψει την ζωή του. Όλα τα άλλα που κατά καιρούς ακούγονται είναι απλά επιβλαβείς μύθοι...

Υπάρχουν αρκετά είδη φιδιών στην Ελλάδα και συγκεκριμένα 23 είδη. Απ’ αυτά μόνο οι Οχιές έχουν επικίνδυνο δηλητήριο! Τα υπόλοιπα είδη φιδιών είναι εντελώς ακίνδυνα για τον άνθρωπο!

Τα φίδια τρέφονται με μικρά ζώα, πουλιά, αυγά ή έντομα. Ένα φίδι μπορεί να φάει και 1000 ποντίκια καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του καθιστώντας το ωφέλιμο προς το περιβάλλον και τον άνθρωπο!

Όταν λοιπόν συναντήσετε φίδι απομακρυνθείτε ήρεμα!  Δεν πρόκειται ποτέ να σας κυνηγήσει ή να σας επιτεθεί.  Δεν υπάρχει συνεπώς κανένας απολύτως λόγος πανικού, αφήνετε το φίδι στην ησυχία του να λιάζεται ή να πάει στην φωλιά του ή να συνεχίσει τον περίπατό του. Με σεβασμό πάντα προς το ζωντανό πλάσμα, μπορείτε να το παρατηρήσετε αν θέλετε από κάποια απόσταση ώστε να μη το ενοχλήσετε ή μπορείτε να το φωτογραφίσετε.  Την επόμενη λοιπόν φορά που θα σας ξαφνιάσει η παρουσία κάποιου φιδιού, ας μείνετε ψύχραιμοι και ας αφήσετε την ζωή να συνεχιστεί σε οποιαδήποτε μορφή και εξωτερική εμφάνιση και αν έχει!

Στην Ελλάδα, το σύνολο των ερπετών βρίσκεται υπό καθεστώς προστασίας. Ο ρόλος τους στην ισορροπία του οικοσυστήματος είναι βαρυσήμαντος. Σήμερα στην χώρα μας οι νόμοι που προστατεύουν την ελληνική ερπετοπανίδα είναι οι εξής:

• Σύμβαση της Βέρνης (Παραρτήματα II & III), "Για τη διατήρηση της άγριας ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος της Ευρώπης". 
  Στις λίστες των Παραρτημάτων II και III (Appendices II & III) περιλαμβάνονται όλα τα ερπετά και αμφίβια που απαντούν στην Ελλάδα αλλά και σε όλη την Ε.Ε. Η Σύμβαση προστατεύει αυτά, καθώς και τους οικότοπούς τους.

• Κοινοτική Οδηγία 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 21ης Μαΐου 1992, "Για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας". 
  Στα Παραρτήματα II και IV της Οδηγίας περιλαμβάνεται μεγάλο μέρος ειδών της ερπετοπανίδας της Ελλάδας. Η Οδηγία επιβάλλει αυστηρή προστασία των ειδών του παραρτήματος II και καθορισμό ειδικών ζωνών για την διατήρηση και την προστασία των ειδών του παραρτήματος IV.
• Προεδρικό Διάταγμα υπ' αριθμόν 67, ΦΕΚ 23/Α/30-1-81, "Περί προστασίας της αυτοφυούς χλωρίδας και άγριας πανίδας και καθορισμού διαδικασίας συντονισμού και ελέγχου της έρευνας επ' αυτών".
  Στον Πίνακα Β του Διατάγματος περιλαμβάνονται τα περισσότερα είδη ερπετών και αμφιβίων της χώρας μας, τα οποία σύμφωνα με το Διάταγμα αυτό, κηρύσσονται προστατευτέα.
• Σύμβαση CITES, "Για το Διεθνές Εμπόριο των Απειλούμενων με Εξαφάνιση ειδών της άγριας πανίδας και χλωρίδας".
  Η Σύμβαση CITES (Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora) ρυθμίζει το διεθνές εμπόριο ειδών της αυτοφυούς χλωρίδας και άγριας πανίδας που απειλούνται με εξαφάνιση. Τα κράτη-μέρη της Σύμβασης, έχουν συμφωνήσει στην τήρηση και εφαρμογή ενιαίων αρχών, κανόνων και συγκεκριμένων διαδικασιών διακίνησης και εμπορίας των ειδών της άγριας πανίδας και χλωρίδας, προκειμένου να προστατευθούν σε παγκόσμιο επίπεδο είδη που απειλούνται με εξαφάνιση. Στις λίστες της σύβασης συμπεριλαμβάνονται και μερικά είδη της ελληνικής ερπετοπανίδας.

 ΘΜΠ

Σε οποιαδήποτε δεδομένη ημέρα στη χώρα μας, μπορεί να εκτιμηθεί ότι δεκάδες άγρια πτηνά και θηλαστικά υφίστανται τραυματισμούς άμεσα αποδοτέους στον άνθρωπο. Αιτίες τέτοιων ανθρωπογενών τραυματισμών περιλαμβάνουν τα μηχανοκίνητα οχήματα, τις γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, τα κατοικίδια σκυλιά και τις γάτες, τη χρήση φυτοφαρμάκων, τη ρύπανση και τις πετρελαιοκηλίδες, τα παρατημένα αλιευτικά εργαλεία και τις εσκεμμένες πράξεις σκληρότητας.

(ζώα σε περίθαλψη, από το φωτ. αρχείο του ΚΕ.Π.Π.Α.Ζ.)

Κατά τους ανοιξιάτικους και τους καλοκαιρινούς μήνες, όταν ο καθαρισμός των δέντρων και των κήπων καθώς και οι καθαρισμοί με μηχανήματα είναι ανεξέλεγκτοι, ο αριθμός των άγριων ζώων που εκτοπίζονται ή τραυματίζονται μπορεί να τριπλασιαστεί. Ολόκληροι οι πληθυσμοί μπορούν να επηρεαστούν από την απώλεια οικοτόπων και από φυσικές καταστροφές, αυξάνοντας τον αριθμό των πιθανών θυμάτων άγριας πανίδας σε ακόμη μεγαλύτερη ποσότητα.

Ο εκτιμώμενος αριθμός θυμάτων άγριας ζωής βασίζεται σε αρχεία που άγρια ζώα έχουν αναφερθεί ή διασωθεί – μια διαδρομή που αρχίζει όταν ένα ζώο παρατηρείται για πρώτη φορά από κάποιον που είναι πρόθυμος να παρέχει βοήθεια. Με τύχη, η αναζήτηση αυτού που το βρήκε μπορεί να τον οδηγήσει σε έναν ειδικά εκπαιδευμένο διασώστη άγριας ζωής.

Η διάσωση άγριων ζώων απαιτεί ένα μοναδικό σύνολο δεξιοτήτων, πολύ διαφορετικό από εκείνο που χρησιμοποιείται για το χειρισμό κατοικίδιων ζώων. Όχι μόνο τα άγρια ζώα συμπεριφέρονται διαφορετικά, αλλά η σύλληψη και ο χειρισμός τους μπορεί να είναι επικίνδυνα, ειδικά για το ζώο. Τα άγρια ζώα αντιλαμβάνονται την προσέγγιση και το χειρισμό από τον άνθρωπο ως απειλή, τα περισσότερα  θα προσπαθήσουν να φύγουν ή θα αγωνιστούν για τη ζωή τους, ακόμη και αν αυτό τα σκοτώσει! Ο τρόπος που χειριζόμαστε το ζώο και η ποιότητα της φροντίδας που προσφέρουμε μπορεί να σημαίνει ζωή ή θάνατο γι’ αυτό. Ακόμα κι αν το ζώο δεν είναι σοβαρά τραυματισμένο, η ανεπαρκής προφύλαξη , η άχαρη μεταχείριση και η ακατάλληλη τροφή μπορεί να είναι θανατηφόρα. Επομένως, είναι επιτακτική ανάγκη να παρέχεται σ’ αυτούς που σπεύδουν πρώτοι για την διάσωση, τους διασώστες, ειδική κατάρτιση σχετικά με τις σωστές μεθόδους διαχείρισης  άγριων ζώων.

Πρώτα απ 'όλα, πρέπει να έχουν αρκετές γνώσεις για το είδος που πρόκειται να συναντήσουν. Αυτό θα τους βοηθήσει να εντοπίσουν τα ζώα που βρίσκονται σε κίνδυνο και να τους βοηθήσει να καθορίσουν εάν ένα ζώο συμπεριφέρεται κανονικά ή χρειάζεται να διασωθεί. Η εξοικείωση με τα είδη θα βοηθήσει επίσης τους διασώστες να σχεδιάσουν ασφαλείς και επιτυχημένες στρατηγικές σύλληψης. Οι διασώστες πρέπει επίσης να είναι εκπαιδευμένοι και εξοπλισμένοι για να χειρίζονται και να περιορίζουν τα άγρια ζώα χωρίς να προκαλούν πρόσθετες βλάβες σε αυτά. Εάν ένα ζώο απαιτεί άμεση βοήθεια, οι διασώστες πρέπει να είναι σε θέση να παρέχουν βασική φροντίδα έκτακτης ανάγκης για τη σωτηρία - παρόμοια με εκείνη του ανθρώπινου προσωπικού έρευνας και διάσωσης και των νοσηλευτών. Στην χώρα μας δεν υφίστανται, αλλά στο εξωτερικό συναντάμε εξειδικεύσεις όπως: τεχνικός αναζήτησης και διάσωσης άγριων ζώων (WSART), νοσηλευτής άγριας ζωής, ειδικός τραυμάτων άγριας πανίδας, κλπ.  Είναι  σχετικά νέοι όροι που χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν ένα εξειδικευμένο τμήμα διάσωσης άγριων ζώων. Δυστυχώς, όμως αυτές οι μοναδικές και πολύτιμες ειδικότητες δεν υπάρχουν αυτή την στιγμή στην χώρα μας.

Στην Ελλάδα, πολύ λίγες οργανώσεις προστασίας άγριων ζώων διαθέτουν και κέντρα περίθαλψης και αποκατάστασης (ΑΡΧΕΛΩΝ, ΑΝΙΜΑ, ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ).Οι περισσότερες συνεργάζονται με οργανωμένα κέντρα περίθαλψης (ΑΛΚΥΟΝΗ, ΔΡΑΣΗ για την άγρια ζωή, ΚΕ.Π.Π.Α.Ζ.) και ακόμα λιγότερες παρέχουν οργανωμένες ομάδες διάσωσης στο πεδίο (ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ, ΑΡΧΕΛΩΝ). Συνήθως αντί να στέλνουν μια ομάδα εκπαιδευμένων διασωστών στο πεδίο, βασίζονται σε ζώα που φτάνουν στις πόρτες τους από ευαισθητοποιημένους πολίτες. Αυτό συχνά αφήνει την διάσωση ενός τραυματισμένου ή ασθενούς άγριου ζώου σε αυτούς που το εντόπισαν. Οι πολίτες που το βρήκαν αλλά αδυνατούν ή δεν επιθυμούν να εκτελέσουν οι ίδιοι τη διάσωση θα αναζητήσουν βοήθεια, κάτι που μπορεί να είναι μια αποθαρρυντική εμπειρία αν δεν είναι καλά πληροφορημένοι για τις οργανωμένες δομές που υπάρχουν.

Σε ορισμένες περιοχές, οι θυροφύλακες θα βοηθήσουν με κλήσεις σχετικά με άγρια ζώα που βρίσκονται σε δύσκολη θέση. Σε αστικά περιβάλλοντα, το καθήκον της ανταπόκρισης σε κλήσεις που άγρια ζώα κινδυνεύουν ή είναι ανύμπορα, συχνά αναλαμβάνεται από δημοτικές υπηρεσίες (μπόγιας, κλπ) ή από την πυροσβεστική . Και στις δύο περιπτώσεις, εκτός εάν οι εν λόγω υπάλληλοι είναι καλά εκπαιδευμένοι και εξοπλισμένοι ειδικά για ζώα της άγριας φύσης, μπορούν να κάνουν περισσότερο κακό παρά καλό.

Χωρίς να υπάρχει κάποιος με τις δεξιότητες για να βρει, να εντοπίσει, να αξιολογήσει και να παράσχει άμεση βοήθεια σε άγρια ζώα που βρίσκονται σε κίνδυνο, χάνονται πολλές ζωές. Το ότι δεν υπάρχει εκπαιδευμένος διασώστης  είναι συχνά ένα υποτιμημένο πρόβλημα αλλά μπορεί  να είναι το μεγαλύτερο δίλημμα που αντιμετωπίζουν τα θύματα άγριας πανίδας και τα άτομα που τα βρίσκουν. Η Προσκοπική Ομάδα Διάσωσης Άγριας Ζωής προσπαθεί να εκπαιδεύσει Ενήλικα Μέλη και Στελέχη του Ελληνικού Προσκοπισμού με σκοπό να μπορούν να ανταποκρίνονται στοιχειωδώς σε αυτές της προ(σ)κλήσεις διάσωσης της άγριας ζωής του τόπου μας.

Στο YouTube μπορείτε να δείτε και την παρουσίαση σε video: https://www.youtube.com/watch?v=hw7aIM5LZ7A&feature=youtu.be

(στο video χρησιμοποιήθηκαν και φωτογραφίες από τις ελληνικές οργανώσεις περίθαλψης: ΚΕ.Π.Π.Α.Ζ., ΑΝΙΜΑ, ΑΡΧΕΛΩΝ)

ΘΜΠ

Ο Γιώργος Γεωργακόπουλος από το ΚΕ.Π.Ε.Α.Π. / ΚΕ.Π.Π.Α..Ζ , μας εξηγεί γιατί δεν πρέπει να ταΐσουμε ένα άγριο ζώο, μόλις το διασώσουμε.

«Όταν κάποιος βρει ένα άγριο ζώο το πρώτο πράγμα που συνήθως ρωτάει είναι "τί να το ταΐσω" .

Κανονικά η ερώτηση θα έπρεπε να είναι "τί πρέπει να κάνω" .

Για ποιον λόγο δεν ταΐζουμε ;»

Όταν βρίσκουμε ένα άγριο ζώο στο έδαφος ανήμπορο να τραπεί σε φυγή και να κρυφτεί σημαίνει ότι κάποιος σοβαρός λόγος το καθήλωσε εκεί και το άφησε εκτεθειμένο θέτοντας τη ζωή του σε κίνδυνο. Η προσέγγιση από τον άνθρωπο - διασώστη φαντάζει στα μάτια του ζώου σαν απειλή από ένα μεγαλόσωμο ζώο το οποίο δεν έχει ξεκάθαρες προθέσεις.

Όταν ένα άγριο ζώο δέχεται κάποιο ερέθισμα το οποίο εκλαμβάνει ως απειλητικό για τη ζωή του ενεργοποιείται στο σώμα του ένας μηχανισμός άμυνας που ονομάζεται "fight or flight", στα ελληνικά" πάλη ή φυγή". Σύμφωνα λοιπόν με αυτή τη διαδικασία απελευθερώνονται στην κυκλοφορία του αίματος ορμόνες από τα επινεφρίδια και τον εγκέφαλο που προετοιμάζουν το σώμα για γρήγορη και αποτελεσματική αντίδραση στον κίνδυνο. Αυξάνει ο καρδιακός και ο αναπνευστικός ρυθμός ώστε το αίμα που μεταφέρει οξυγόνο και γλυκόζη (πηγή ενέργειας των κυττάρων) να διοχετευτεί πιο γρήγορα στους μυς έτσι ώστε το ζώο να μπορέσει να αντιδράσει άμεσα είτε τρέχοντας (ή πετώντας) μακριά είτε αντιμετωπίζοντας τον κίνδυνο. Αυτό εξηγεί γιατί κάποια ζώα δεν απομακρύνονται πάρα επιτίθενται σθεναρά. Διότι αξιολογώντας τον κίνδυνο και αφότου κρίνουν ότι δεν υπάρχει ασφαλής διέξοδος διαφυγής η μόνη αντίδραση που τους απομένει είναι να προσπαθήσουν να εκφοβίσουν τον εχθρό!

Η ενέργεια λοιπόν του οργανισμού διοχετεύεται στην καρδιά, τους πνεύμονες και τους μυς καθώς επίσης στον εγκέφαλο και το νευρικό σύστημα ώστε να μπορέσει το ζώο να επεξεργαστεί και να ανταποκριθεί άμεσα στα απειλητικά για τη ζωή του ερεθίσματα του περιβάλλοντος.

Ως εκ τούτου το γαστρεντερικό σύστημα περνάει σε δεύτερη μοίρα. Το ζώο για όσο χρονικό διάστημα πιστεύει ότι κινδυνεύει δεν θα σπαταλήσει ενέργεια στο να τραφεί. Αυτό αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι(με παράδειγμα τον δικό μας τρόπο λειτουργίας) όταν το στομάχι είναι γεμάτο καιαρχίζει η διαδικασία της χώνεψης, ο οργανισμός δεν είναι σε θέση να κινηθεί γρήγορα και οι απότομες κινήσεις μπορεί να γίνουν επικίνδυνες. Τα άγρια ζώα το γνωρίζουν αυτό πολύ καλά. Για αυτό το λόγο επιδιώκουν να είναι ασφαλή την ώρα του γεύματος, αφότου έχουν φάει αποσύρονται σε ασφαλές περιβάλλον και όταν αισθάνονται ότι κινδυνεύουν πολλά είδη έχουν αναπτύξει ως μηχανισμό άμυνας την εμέτιση της τροφής τους, για να είναι ελαφρύτερο το σώμα και να μπορεί να κινηθεί πολύ πιο γρήγορα.

Η επίδραση των ορμονών του στρες θα σταματήσει μόνον όταν ο οργανισμός αισθανθεί ότι πέρασε ο κίνδυνος και είναι ασφαλές πλέον το ζώο ή(εάν το στρεσογόνο ερέθισμα είναι έντονο και διαρκέσει για πολλή ώρα) μέχρι την εξάντληση και κατά συνέπεια την αδυναμία πλέον του ζώου να αντιδράσει αποτελεσματικά.

Τα παραπάνω εξηγούν γιατί το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε είναι να βάλουμε το ζώο που βρήκαμε σε χαρτόκουτο και δεν το αφήνουμε εκτεθειμένο ή δεν το πασπατεύουμε για πολλή ώρα. Με αυτόν τον τρόπο το βοηθάμε να αποτραβηχθεί, να απομονωθεί και να αισθανθεί ότι προς το παρόν τουλάχιστον δεν διατρέχει κίνδυνο ώστε να μπορέσουν οι λειτουργίες του οργανισμού του να επανέλθουν στα φυσιολογικά επίπεδα, εάν βέβαια δεν έχουν υπονομευθεί ανεπανόρθωτα.

Επιπλέον το φαγητό που θα του προσφέρουμε και το οποίο μπορεί να έχουμε διαθέσιμο στο σπίτι μας συνήθως απέχει κατά πολύ από την τροφή που δεχόταν το ζώο αυτό μέχρι πριν από λίγες ώρες ή ημέρες. Πρακτικά λοιπόν κι εφόσον ο οργανισμός του βρίσκεται σε τόσο μεγάλη ένταση δεν μπορεί να στρέψει την προσοχή του στην αναγνώριση και την επεξεργασία αυτού του νέου τροφίμου.

Ένα άγριο ζώο όταν τρέφεται έχει ως μοναδικό σκοπό να προσλάβει ενέργεια μέσω της απελευθέρωσης θρεπτικών συστατικών από τα τρόφιμα τα οποία διασπά μέσα στον πεπτικό σωλήνα. Για να το καταφέρει όμως αυτό θα πρέπει πρώτα να καταναλώσει ενέργεια. Και έτσι κατευθύνει μεγαλύτερα ποσοστά αίματος στο γαστρεντερικό σύστημα ώστε να επιτελέσει με αποτελεσματικό τρόπο τη λειτουργία του.

Όταν το αίμα κυκλοφορεί χάνει μέρος του όγκου του μέσω φυσιολογικών μηχανισμών όπως είναι η εξάτμιση μέρους του νερού των κυττάρων γιατη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος, ο καθαρισμός του αίματος από τους νεφρούς με τη δημιουργία των ούρων και η εκπνοή. Όσο πιο γρήγορα αναγκάζεται το αίμα να κυκλοφορήσει τόσο πιο γρήγορες και μεγαλύτερες είναι οι απώλειες αυτές. Πόσο μάλλον εάν ξεπερνούν τον φυσιολογικό ρυθμό εξαιτίας, παραδείγματος χάριν, μιας αιμορραγίας ( εσωτερικής ή εξωτερικής).

Για όλους τους παραπάνω λόγους γίνεται ξεκάθαρο (θέλουμε να ελπίζουμε) ότι το πρώτο πράγμα που μας ενδιαφέρει είναι η αναπλήρωση του όγκου αίματος ώστε το αίμα να μπορέσει να κυκλοφορήσει αποτελεσματικά και να κατευθύνει τα θρεπτικά συστατικά ή τα κύτταρα που εμπλέκονται στην αποκατάσταση της βλάβης όπως αιμοπετάλια και λευκοκύτταρα στα σημεία που περισσότερο έχει ανάγκη το σώμα.

Αφού λοιπόν έχουμε πετύχει αυτήν την σταθεροποίηση, τότε και μόνον τότε προχωρούμε σε τάισμα. Από τα παραπάνω όμως γίνεται επίσης κατανοητό πόση μεγάλη σημασία έχει για το σώμα να δεχθεί την κατάλληλη τροφή. Αυτήν που θα του προσφέρει εύκολα βιοαποδομήσιμα θρεπτικά συστατικά, χωρίς όμως να σπαταλήσει πολύ μεγάλα ποσά ενέργειας για να την διασπάσει. Μιας και ήδη βρίσκεται σε δύσκολη κατάσταση, ενώ αυτό το οποίο τώρα χρειάζεται είναι να αναπληρώσει την ενέργειά του με όσο το δυνατόν πιο ανέξοδο τρόπο.

Η τροφή λοιπόν θα πρέπει να είναι σωστή από θρεπτικής άποψης, πολύ εύπεπτη και κατάλληλη για το συγκεκριμένο είδος ζώου. Η ακατάλληλη τροφή όχι μόνο δεν βοηθάει αλλά μπορεί να θέσει σε άμεσο κίνδυνο τη ζωή ή μακροχρόνια να υπονομεύσει την ευζωία του ζώου.

Στο ΚΕ.Π.Π.Α.Ζ. φιλοξενούμε πολλά ζώα τα οποία δεν είναι απελευθερώσιμα γιατί η υγεία τους έχει υπονομευθεί από την λάθος διατροφή που έλαβαν στο παρελθόν.

Η ερώτηση λοιπόν <<Τι να το ταΐσω>> προϋποθέτει ότι γνωρίζετε όλα τα παραπάνω, είστε σε θέση να αναγνωρίσετε και να αξιολογήσετε σωστά τα συμπτώματα που παρουσιάζει το ζώο, έχετε ακολουθήσει όλα τα βήματα που προηγούνται του ταΐσματος, το ζώο ανταποκρίθηκε, οπότε τώρα είναι η ώρα να ταϊστεί.

Αν όμως το άγριο ζώο που έχετε βρει δεν αισθάνεται ασφαλές στα χέρια σας, ΔΕΝ θα δεχθεί τροφή από εσάς. Αν παρόλα αυτά πιεστεί να δεχθεί φαγητό, το πιο πιθανό είναι να το εμετίσει με κίνδυνο να περάσει μέρος της τροφής στην τραχεία και να κινδυνεύσει η ζωή του. Αν επιμείνετε το μόνο που θα καταφέρετε είναι να το στρεσάρετε και να το αφυδατώσετε ακόμα περισσότερο.

Οπότε είναι πολύ καλύτερο και πολύ πιο ασφαλές για το ζώο αυτό το τελευταίο βήμα του ταΐσματος να το αφήσετε σε εμάς!! 

Αν έχετε κάνει τα προηγούμενα βήματα σωστά και υπεύθυνα θα έχετε κάνει ήδη πολλά για να βοηθήσετε ένα άγριο ζώο!!

Ακόμα και όταν είναι 100% υγιές και εύρωστο και απολύτως ικανό να αντιδράσει δεν θα σκεφτεί το φαγητό όταν αισθανθεί ότι απειλείται με οποιονδήποτε τρόπο η ζωή του. 

Ματίνα Πάλλη

Υπεύθυνη Περίθαλψης & Αποκατάστασης Ζώων ΚΕ.Π.Π.Α.Ζ.

Η Ελλάδα είναι το «σπίτι» της χελώνας καρέτα, του φυσητήρα, της μεσογειακής φώκιας, του Mαυρόγυπα, του Aσπροπάρη, του βατράχου της Καρπάθου, του κόκκινου ελαφιού, αλλά και άλλων ειδών που κινδυνεύουν με εξαφάνιση. Οφείλουμε να τα σώσουμε και να τα προστατεύουμε.

Το WWF Ελλάς εφιστά την προσοχή μας και δίνει χρήσιμες πληροφορίες γι’ αυτά τα είδη που απειλούνται. Παράλληλα, μας ενημερώνει για το πώς πρέπει να συμπεριφερόμαστε σε ένα άγριο ζώο, και τι πρέπει να κάνουμε εάν αντικρίσουμε κάποιο τραυματισμένο ή νεκρό. «Η χώρα μας μπορεί να είναι μικρή σε έκταση, όμως είναι πλούσια σε, περίπου, 3.500 θαλάσσια και 23.000 χερσαία είδη ζώων, καθώς και σε 5.800 καταγεγραμμένα είδη φυτών στη στεριά. Μάλιστα, η Ελλάδα φιλοξενεί πολλά σημαντικά και απειλούμενα είδη, κάποια από τα οποία συναντάμε μόνο στην Ευρώπη, ή στη χώρα μας, όπως:

● Χελώνα καρέτα

Η χελώνα καρέτα (Caretta caretta), που κολυμπά στις ελληνικές θάλασσες για περισσότερα από 100 εκατομμύρια χρόνια, σήμερα βρίσκεται αντιμέτωπη με την εξαφάνιση. Η Ελλάδα φιλοξενεί το, περίπου, 60% των φωλιών της Μεσογείου και, παράλληλα, στη χώρα μας υπάρχουν δύο από τις πιο σημαντικές περιοχές ωοτοκίας της χελώνας καρέτα: το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου με τιςέξι παραλίες ωοτοκίας στον Κόλπο του Λαγανά, στη Ζάκυνθο και τον νότιο Κυπαρισσιακό κόλπο, στη δυτική Πελοπόννησο. Το WWF Ελλάς δουλεύει, αδιάκοπα, εδώ και δεκαετίες για την προστασία της Caretta caretta, με τις πρώτες πρωτοβουλίες να ξεκινούν, ήδη, από τη δεκαετία του 1980. Το 1994 διοργανώθηκε πανευρωπαϊκή εκστρατεία και, με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφορές ιδιωτών, η οργάνωση αγόρασε το 90% της έκτασης γύρω από την παραλία των Σεκανίων, με στόχο την προστασία της. Κι αυτό, διότι η παραλία των Σεκανίων, μήκους μόλις 550 μέτρων, είναι το σημαντικότερο «μαιευτήριο» της Caretta caretta στη Μεσόγειο, καθώς συγκεντρώνει κάθε χρόνο500-1.000 φωλιές! Από τότε, η παρουσία του WWFΕλλάς στην περιοχή είναι μόνιμη.

● Φυσητήρες

Οι φυσητήρες (Physeter macrocephalus), το τρίτο μεγαλύτερο ζώο του πλανήτη με τον μεγαλύτερο εγκέφαλο, έχουν βρει στις ελληνικές θάλασσες ένα ιδανικό «σπίτι». Στην Ελληνική Τάφρο, με τα υποβρύχια φαράγγια της και τους γκρεμούς της, βρίσκεται το βαθύτερο σημείο της Μεσογείου –το Φρέαρ των Οινουσσών 5.121 μ– και είναι το καταφύγιο 200, περίπου, φυσητήρων. Τα μεγάλα βάθη της είναι ιδανικά για τις βουτιές του ζώου, που μπορεί να διαρκέσουν μέχρι και 90 λεπτά, για να βρει τροφή. Η Ελληνική Τάφρος είναι, ταυτόχρονα, το μοναδικό μέρος της Μεσογείου, όπου οι θηλυκές γεννούν και μεγαλώνουν τα μικρά τους, αλλά και που κοινωνικές ομάδες και μοναχικοί αρσενικοί συνυπάρχουν όλο τον χρόνο. Ωστόσο, οι φυσητήρες απειλούνται με εξαφάνιση. Ανθρωπογενείς ήχοι, όπως οι ήχοι από τις σεισμικές έρευνες για έρευνα υδρογονανθράκων, οι στρατιωτικές ασκήσεις και οι προπέλες των σκαφών, προκαλούν θανατηφόρους τραυματισμούς. Η κλιματική αλλαγή, η αλιεία με παρασυρόμενα αφρόδιχτα και η ρύπανση των θαλασσών από πετρελαιοκηλίδες ή από πλαστικά, έχουν ολέθριες συνέπειες για την ίδια τους την επιβίωση. Το WWF Ελλάς αγωνίζεται ενάντια στις εξορύξεις πετρελαίου και υδρογονανθράκων – την κυριότερη, ίσως, απειλή που αντιμετωπίζει σήμερα το θαλάσσιο περιβάλλον της Ελλάδας και τα είδη που ζουν σε αυτό. Παράλληλα, η οργάνωση μαζί με ερευνητικά κέντρα εργάζεται με στόχο τη μείωση των συγκρούσεων σκαφών με θαλάσσια είδη. Ειδικότερα, το WWF μαζί με το Ινστιτούτο Κητολογικών Ερευνών Πέλαγος και το Διεθνές Ταμείο για την Προστασία των Ζώων, αλλά και με τη συνεργασία του ναυτιλιακού κλάδου, προσπαθούν να πείσουν τις Αρχές να κάνουν μικρές αναπροσαρμογές στις διαδρομές των μεγάλων πλοίων, οι οποίες δεν ενέχουν σημαντικό κόστος για τα πλοία, αλλά μπορούν να προστατεύσουν το μοναδικό αυτό είδος των φυσητήρων.

● Μεσογειακή φώκια

Η μεσογειακή φώκια Monachus monachus είναι σήμερα ένα από τα σπανιότερα θηλαστικά της Ευρώπης. Στις ελληνικές θάλασσες κολυμπούν, περίπου,300. Ειδικότερα στη Γυάρο φιλοξενείται το 12% του παγκόσμιου πληθυσμού της. Δηλαδή, σε αυτό το νησί με τη βαριά ιστορία και με μόλις 0,26 τετραγωνικά χιλιόμετρα εμβαδόν, ζουν, περίπου, 70 άτομα! Το WWF Ελλάς μαζί με την MΟm/Εταιρία για τη Μελέτη και Προστασία της Μεσογειακής Φώκιας, επιστήμονες, ερευνητές, ψαράδες, κεντρικούς και τοπικούς φορείς των Κυκλάδων, εργάστηκαν αδιάκοπα επί πέντε χρόνια και κατάφεραν να σχεδιάσουν από κοινού ολοκληρωμένα μέτρα για την προστασία της Μεσογειακής φώκιας και του συνόλου του φυσικού πλούτου του νησιού, τη ρύθμιση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων και την ήπια ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής. Το 2019, τα μέτρα έγιναν αποδεκτά από το ελληνικό κράτος και η Γυάρος θεσμοθετήθηκε ως Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή, η πρώτη τέτοια περιοχή στις Κυκλάδες. Το WWF παραμένει στην περιοχή και συνεχίζει να δουλεύει για να διασφαλίσει ότι οι φώκιες θα συνεχίσουν να ζουν στη Γυάρο ανενόχλητες.

 ● Απειλούμενοι γύπες

Στο εθνικό πάρκο Δαδιάς – Λευκίμης – Σουφλίου στον Έβρο συνυπάρχουν αρμονικά με την παραδοσιακή κτηνοτροφία, 36 από τα 38 είδη αρπακτικών πουλιών της Ευρώπης, με «πρωταγωνιστές» τον Mαυρόγυπα και τον «Βενιαμίν» των γυπών, Aσπροπάρη. Ειδικότερα, ο Aσπροπάρης είναι το πλέον απειλούμενο είδος πτηνού στη χώρα μας, με μόλις τρία ζευγάρια να ζουν στο δάσος της Δαδιάς. Η ομάδα του WWF Ελλάς εργάζεται στην περιοχή για περισσότερα από 25χρόνια, δημιουργώντας ένα ισχυρό πλαίσιο προστασίας για αυτά τα σπάνια αρπακτικά πουλιά, με στόχο την προστασία -ιδιαίτερα από απειλές όπως τα δηλητηριασμένα δολώματα- και την αύξηση του πληθυσμού τους.

● Κόκκινο ελάφι

Το κόκκινο ελάφι ζούσε κάποτε σε ολόκληρη σχεδόν την ηπειρωτική Ελλάδα. Μέσα σε λίγες δεκαετίες, όμως, οι πληθυσμοί του συρρικνώθηκαν σε τέτοιο βαθμό, ώστε το είδος βρέθηκε στην κατηγορία των απειλούμενων ζώων της χώρας. Ο προστατευμένος πληθυσμός της Πάρνηθας είναι σήμερα ο πιο μεγάλος της χώρας, αλλά παραμένει απομονωμένος και ευάλωτος. Το WWFΕλλάς συμμετέχει στον Φορέα Διαχείρισης του Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας και υποστηρίζει τις δράσεις του για την παρακολούθηση του είδους και την προστασία του στον Εθνικό Δρυμό.

 ● Βάτραχος της Καρπάθου

Ο βάτραχος της Καρπάθου (Pelophylax cerigensis) αποτελεί ενδημικό είδος, καθώς συναντάται μόνο στην Ελλάδα και ειδικότερα μόνο σε κάποιες τοποθεσίες στην Κάρπαθο. Αξιολογείται από την IUCN ως το πιο απειλούμενο είδος βατράχου στην Ευρώπη. Οι απειλές που δέχεται -κυρίως έμμεσες, αλλά εξαιρετικά σοβαρές- σχετίζονται με την απώλεια ή υποβάθμιση των ενδιαιτημάτων του, δηλαδή του «σπιτιού» του. Στο πλαίσιο του Έργου LIFΕ-IP 4NATURA, το WWF Ελλάς συνεργάστηκε με την ερευνητική ομάδα Ζωικής Ποικιλότητας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών για τη σύνταξη ενός ολοκληρωμένου Σχεδίου Δράσης για την προστασία του βατράχου της Καρπάθου. Το Σχέδιο Δράσης περιγράφει, μεταξύ άλλων, αναλυτικά τις απειλές και πιέσεις που δέχεται αυτό το σπάνιο είδος, καθώς και τα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν για την ανάκαμψη των πληθυσμών του.

Πώς συμπεριφερόμαστε αν συναντήσουμε κάποιο άγριο ζώο

1. Πάνω από όλα, με τη σωστή συμπεριφορά μας δείχνουμε τον σεβασμό μας στα είδη άγριας πανίδας. Είμαστε στην περιοχή τους και πρέπει ναπροσέχουμε πού και πώς κινούμαστε. Πολλές φορές, κυρίως λόγω άγνοιας, μπορεί να καταστρέψουμε ή να οχλήσουμε σοβαρά θέσεις που χρησιμοποιούνται ως φωλιές. Σεβόμαστε τις σχετικές υποδείξεις των αρμόδιων Αρχών και ενημερωνόμαστε για το θεσμικό πλαίσιο και ενδεχόμενους περιορισμούς που υπάρχουν.

2. Είτε στη θάλασσα είτε στη στεριά, φροντίζουμε να μην πλησιάσουμε μετωπικά και πολύ κοντά το όποιο ζώο.

3. Δεν κινούμαστε με μηχανοκίνητα σε παραλίες, υγρότοπους, μονοπάτια και αμμοθίνες – θυμόμαστε ότι σύμφωνα με τη νομοθεσία, απαγορεύεται η κίνηση μηχανοκίνητων οχημάτων «εκτός οδικού δικτύου σε οικολογικά ευαίσθητες εκτάσεις, όπως, ενδεικτικά, μόνιμες ή εποχικές λίμνες και τέλματα και οι ακτέςτους, ο αιγιαλός, οι αμμοθίνες, ποτάμια, ρέματα και ρυάκια, δάση, λιβάδια, βοσκότοποι».​ Σεβόμαστε τα όρια ταχύτητας, τόσο στη στεριά, όσο και στη θάλασσα. Πάντα ενημερωνόμαστε για την παρουσία άγριας πανίδας και τις ανάλογες συστάσεις από τις σχετικές πινακίδες ή από το προσωπικό των αρμόδιων φορέων που βρίσκονται στην περιοχή.

4. Αποφεύγουμε τις βόλτες μόνοι μας στο πλαίσιο μίας πεζοπορίας.

5. Δεν αγγίζουμε τα άγρια ζώα. Μπορεί κάποιο να φαίνεταιήρεμο, όμως ποτέ κανείς δεν ξέρει πώς θα αντιδράσει αν φοβηθεί ή νιώσειεγκλωβισμένο. Ιδιαίτερα στην περίπτωση αμφιβίων, αποφεύγουμε να τα αγγίξουμε με γυμνά χέρια. Τα αμφίβια στη χώρα μας δεν είναι δηλητηριώδη για τον άνθρωπο. Αντίθετα, οι άνθρωποι μπορεί να μεταφέρουν πιθανά βλαπτικές ουσίες (π.χ. αντηλιακό, εντομοαπωθητικό), ή ασθένειες (μύκητες) στα ζώα.

6. Δεν ταΐζουμε τα άγρια ζώα. Υπάρχει αρκετή τροφή στη φύση. Το τάισμα, εκτός από τις βλαβερές επιπτώσεις μιας πιθανώς ακατάλληλης τροφής, προκαλεί εξοικείωση των άγριων ζώων με τους ανθρώπους, με απρόβλεπτες και, συνήθως, αρνητικές συνέπειες, όπως: αυξημένα ατυχήματα σε δρόμους, προσέγγιση άγριων ζώων σε οικισμούς, όταν το ζώο αυτό αναζητήσει τροφή από άλλον επισκέπτη, κ.λπ. Αν ένα ζώο μας φανεί «πεινασμένο» ή «ταλαιπωρημένο», ενημερώνουμε το δασαρχείο ή τον τοπικό φορέα διαχείρισης.

7. Δεν πετάμε στη φύση ούτε υπολείμματα τροφής και, βέβαια, ποτέ συσκευασίες. Τα υπολείμματα τροφής θα πρέπει να συσκευάζονται και να μπαίνουν σε κάδους, ή, ιδανικά, σε κάδους κομποστοποίησης. Οι συσκευασίες (π.χ. μπουκάλια, κουτάκια αναψυκτικών, σακούλες) μπορεί να γίνουν θανάσιμη παγίδα για ένα ζώο και ρυπαίνουν το χερσαίο και θαλάσσιο περιβάλλον.

8. Η ελεύθερη κίνηση σκύλων ή άλλων οικόσιτων ζώων είναι πολύ πιθανό να προκαλέσει σύγκρουση με την άγρια ζωή, περιστατικά θήρευσης ,ή/και να καταστρέψει τις φωλιές τους.

9. Δεν πλησιάζουμε φαγωμένα ή πληγωμένα θηράματα, όπως ελάφια, αιγοπρόβατα, αγριόχοιρους. Ο θηρευτής τους μπορεί να είναι κάπου εκεί κοντά. Επιπλέον, τα τραυματισμένα ζώα βρίσκονται σε κατάσταση πόνου και φόβου, άρα μπορεί να επιτεθούν σε οποιονδήποτε πλησιάσει, αν δεν γνωρίζει πώς να τα χειριστεί.

10. Σε περίπτωση συνάντησης με άγριο ζώο, του δίνουμε χώρο. Υποχωρούμε ήσυχα, αργά και αφήνουμε το ζώο να καταλάβει ότι δεν είναι «εγκλωβισμένο» και ότι δεν «απειλείται».

11. Αν δούμε μικρά, συνήθως εκεί κοντά είναι οι γονείς τους. Δεν τα πλησιάζουμε για να παίξουμε ή να βγάλουμε selfies, ούτε τα αγγίζουμε. Αυτό μπορεί να θεωρηθεί ως απειλή από τους γονείς.

Τι κάνουμε αν δούμε τραυματισμένο ή νεκρό ζώο

Σε περίπτωση τραυματισμένου ή σκοτωμένου ζώου, δεν το αγγίζουμε και ενημερώνουμε τις αρμόδιες Αρχές ή οργανώσεις. Αν βρισκόμαστε σε προστατευόμενη περιοχή, επικοινωνούμε με τον αρμόδιο Φορέα Διαχείρισης (στο Οικοσκόπιο http://www.oikoskopio.gr/ μπορείτε να δείτε τις περιοχές στον χάρτη).

● Για θαλάσσιες χελώνες: Ενημερώνουμε τον Σύλλογο για την Προστασία της Θαλάσσιας Χελώνας «Αρχέλων» και το τοπικό Λιμεναρχείο, ή τον τοπικό αρμόδιο φορέα.

Τους αρμόδιους φορείς ενημερώνουμε και αν δούμε φωλιά από θαλάσσια χελώνα ή μικρά χελωνάκια.

Ιδιαίτερα στην περίπτωση που δούμε χελωνάκια, ΔΕΝ τα μεταφέρουμε στη θάλασσα, αλλά βεβαιωνόμαστε ότι η παραλία στην πορεία τους είναι ελεύθερη, ώστε να βρουν μόνα τους τον δρόμο, καθώς το να καταφέρουν να προσανατολιστούν είναι σημαντικό για την επιβίωσή τους.

Αντίστοιχα, αν δούμε χελώνα να φτιάχνει τη φωλιά της, απομακρυνόμαστε.

● Για φώκιες: Σε περίπτωση που δούμε άρρωστη, τραυματισμένη, ή/και νεκρή φώκια, επικοινωνούμε με τη MΟm/Εταιρία για τη Μελέτη και Προστασία της Μεσογειακής Φώκιας.

● Για κητώδη: Επικοινωνούμε με το Ερευνητικό Κέντρο Διάσωσης και Περίθαλψης Κητωδών «ΑΡΙΩΝ».

● Για αρκούδες και λύκους: Επικοινωνούμε με τις οργανώσεις Καλλιστώ και Αρκτούρος.

● Για άλλα θηλαστικά, αμφίβια, ερπετά, ή πουλιά: Επικοινωνούμε με την ΑΝΙΜΑ και τη Δράση για την Άγρια Ζωή».

Όταν το κρύο απλώνεται στην καρδιά του Χειμώνα και το πρώτο χιόνι σκεπάζει τους θάμνους και τα δένδρα τα μικρά πουλάκια δυσκολεύονται πολύ να βρουν τροφή. Μπορούμε όμως να τα βοηθήσουμε, αρκεί να είμαστε συνεπείς μαζί τους!

Με το να διαθέτετε τη σωστή τροφή στην κατάλληλη εποχή του χρόνου, μπορείτε να βοηθήσετε τα τοπικά πουλιά να ανταπεξέλθουν στις δύσκολες στιγμές όταν η τροφή είναι λιγοστή και έτσι να προετοιμαστούν για την αναπαραγωγική περίοδο την άνοιξη.

Σε αντάλλαγμα, θα μπορέσετε να παρατηρήσετε από κοντά τα πουλιά που έρχονται στον κήπο σας για να τραφούν.

Υπάρχουν διάφορα μείγματα σπόρων για ταΐστρες, για τα πουλιά και για τάισμα στο έδαφος. Μείγματα που περιέχουν ολόκληρους ξηρούς καρπούς είναι ιδανικά μόνο για το χειμώνα, γιατί μικρά πουλιά στις φωλιές μπορούν να πνιγούν με αυτούς.
Σπόροι μικρού μεγέθους, όπως είναι το κεχρί, προσελκύουν πουλιά όπως είναι τα σπουργίτια, οι θαμνοψάλτες, σπίνοι, τσίχλες και περιστέρια. Μεγάλοι σπόροι και δημητριακά όπως είναι η βρώμη και νιφάδες καλαμποκιού είναι αρκετά δημοφιλείς για πολλά πουλιά.
Οι ηλιόσποροι είναι πολύ καλή τροφή για ολόχρονη χρήση. Το περιεχόμενο σε λιπαρά είναι μεγαλύτερο στους μαύρους παρά τους ραβδωτούς. Ο μαυρόσπορος (nyjerseed) είναι μικρότερος σε μέγεθος και μαύρος, με υψηλή περιεκτικότητα ελαίων.

Όπως μας λέει και ο κ Μαρτίνος Γκαίτλιχ (Βιολόγος-Ζωολόγος), τα ψίχουλα είναι η «κλασσική» τροφή που συνηθίζουμε να προσφέρουμε στα πουλιά. Όμως, αντίθετα με ό,τι γενικώς πιστεύεται, δεν είναι ιδιαίτερα θρεπτική τροφή. Σε κάθε περίπτωση πάντως, αν επιλέξουμε να δώσουμε στα πουλιά ξερό ψωμί είναι καλύτερα να το δίνουμε αφού το μουλιάσουμε προηγουμένως για να μαλακώσει.  

Εξαιρετική τροφή για πολλά σποροφάγα είδη πουλιών είναι οι ηλιόσποροι, ιδίως οι αποφλοιωμένοι (οι λεγόμενες «καρδιές ηλιόσπορων»).Αντίθετα, το σιτάρι και το κριθάρι δεν είναι πολύ καλή επιλογή, καθώς, εκτός από τα Περιστέρια και τις Δεκαοχτούρες, είναι λίγα τα άλλα είδη πουλιών που θα τραφούν με αυτούς τους σπόρους. Επίσης, ελάχιστα πουλιά τρώνε το καλαμπόκι, συνήθως μόνο τα περιστέρια και μερικά υδρόβια πουλιά (πάπιες, κύκνοι κ.ά.).

Από τα ξερά φρούτα, οι σταφίδες είναι η προτίμηση των Κοτσυφιών. Οι σταφίδες(σουλτανίνες ή μαύρες) μπορούν να προσφερθούν όλο το χειμώνα. Είναι όμως καλύτερα να τις αφήσουμε για μια-δυο ώρες στο νερό να μουλιάσουν πριν τις δώσουμε στα πουλιά. Τέλος, μια άλλη ιδέα, που δοκίμασα με μεγάλη επιτυχία, είναι τα κομμένα φρούτα, ιδίως τα μήλα και τα ρόδια. Τα ρόδια μπορούμε να τα ανοίξουμε χαράζοντάς τα και να τα κρεμάσουμε με σύρμα ή να στερεώσουμε σε κάποιο κλαδί, μιμούμενοι την εικόνα μιας ροδιάς με ώριμους καρπούς.

Τα φιστίκια είναι πλούσια σε λιπαρά και πολύ δημοφιλή στους σπίνους, φλώρους, σπουργίτια, τσοπανάκους, δρυοκολάπτες. Μην δίνετε στα πουλιά αλατισμένους ξηρούς καρπούς ή καβουρδισμένα φιστίκια, γιατί το αλάτι μπορεί να τα σκοτώσει. Καλό είναι να τα αγοράζετε από επώνυμο προμηθευτή καθώς τα φιστίκια μπορεί να περιέχουν φυσικές τοξίνες σε υψηλά επίπεδα ικανές να σκοτώσουν τα πουλιά.
Οι μπάλες λίπους αποτελούν πολύ καλή χειμερινή τροφή. Απομακρύνετε οποιαδήποτε νάιλον συσκευασία και δίχτυ για αποφυγή τραυματισμού και εγκλωβισμού των πουλιών σε αυτές.
Μπορείτε να φτιάξετε το δικό σας κέικ για τάισμα των πουλιών. Περιχύστε λιωμένο χοιρινό λίπος ή λαρδί βοδινού κρέατος πάνω από μείγμα σπόρων, ξηρών καρπών, αποξηραμένων φρούτων, βρώμης, τυριού και κέικ. Χρησιμοποιείστε περίπου ένα τρίτο λιωμένο λίπος προς δυο τρίτα μείγματος σπόρων. Ανακατέψτε καλά σε ένα μπολ και αφήστε να κρυώσει σε δοχείο όπως είναι μια άδεια καρύδα ή πλαστικό δοχείο. Μην χρησιμοποιήσετε παλιό λίπος από τηγάνισμα ή ψήσιμο, καθώς αυτό θα είναι πολύ μαλακό και μπορεί να επικαλύψει τα φτερά των πουλιών.

Κάντε ευκολότερη τη δουλειά των πουλιών για να βρουν τροφή

Αφήστε έξω μαλακά ή χτυπημένα μήλα και αχλάδια, ή αφήστε τα φρούτα που έπεσαν από τα δέντρα για να τραφούν οι τσίχλες και τα κοτσύφια.
Αν έχετε χώρο στον κήπο σας, μπορείτε να φυτέψετε πουρνάρια, μοσφιλιές και σορβιά δέντρα αλλά και θάμνους όπως είναι το Pyracantha, το οποίο παράγουν μούρα εδώδιμα για τα πουλιά.
Αναρριχητικά φυτά όπως είναι ο κισσός παρέχουν καταφύγιο σε μικρά έντομα και αράχνες, τα οποία αποτελούν θήραμα και τροφή για μικρά πουλιά.
Οι σπόροι άγριων φυτών όπως είναι του νεράγκαθου και του τριβολιού προσελκύουν μικρούς σπίνους. Μπορείτε επίσης να καλλιεργήσετε ηλιοτρόπια ή διακοσμητικές ποικιλίες κεχριού στους ανθώνες σας και να αφήσετε σημεία με σπόρους όπου τα πουλιά θα μπορούν να τραφούν.
Διατηρώντας το γρασίδι σας κοντό και αφήνοντας γυμνά σημεία στο χώμα, αυτό θα επιτρέψει σε τσίχλες, κοτσύφια, κοκκινολαίμηδες και θαμνοψάλτες να τραφούν με γαιοσκώληκες και άλλα μικρά ζώα.
Τα πουλιά χρειάζονται νερό για να πιούν αλλά και να καθαριστούν. Αφήνοντας νερό κάπου έξω είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε ξηρό και ζεστό καιρό, αλλά και κατά τη διάρκεια του χειμώνα όπου οι φυσικές πηγές μπορεί να έχουν παγώσει. Τα δοχεία νερού πρέπει να έχουν πλευρές με κλίση και μια τραχεία επιφάνεια ώστε να πουλιά να μην γλιστράνε προς τα κάτω.

Συμβουλές για να κρατήσετε τα πουλιά του κήπου σας υγιή

• Πάντα να αφαιρείτε μπαγιάτικη ή μουχλιασμένη τροφή το συντομότερο, καθώς παρέχουν υπόστρωμα για την ανάπτυξη μικροβίων που μπορούν να αρρωστήσουν τα πουλιά ή να τα σκοτώσουν. Αν συχνά η τροφή μπαγιατεύει και μουχλιάζει καλό είναι να αφήνετε λιγότερη τροφή έξω.
• Τα δοχεία νερού πρέπει να ξεπλένονται καθημερινά, κυρίως τους πιο ζεστούς μήνες. Μην καθαρίζετε τις ταΐστρες μέσα στο σπίτι. Κάντε το έξω χρησιμοποιώντας ξεχωριστό σφουγγαράκι και βούρτσες. 
• Να φοράτε γάντια όταν καθαρίζετε τις ταΐστρες και τους πάγκους ταΐσματος, ιδίως όταν χειρίζεστε άρρωστα ή νεκρά πουλιά. Πάντα να πλένετε τα χέρια σας αφού έχετε τελειώσει.
• Να καθαρίζετε και να πλένετε τους πάγκους των πουλιών (bird tables) και τις κρεμαστές ταΐστρες συχνά (ιδανικά, χρησιμοποιώντας 5% διάλυμα απολυμαντικού)και μεταφέροντας τα σημεία τροφής σε νέο μέρος κάθε μήνα.

Θ.Μ-Π.

 Παρακάτω θα ήθελα να παραθέσω κάποιες οδηγίες για το πώς θα πρέπει να λειτουργεί κανείς σε περίπτωση που βρει ένα τραυματισμένο άγριο ζώο ή πτηνό.

Δυστυχώς κατά καιρούς έχω δει πολλά άσχημα περιστατικά κακομεταχείρισης. Ζώα που πολλές φορές επιβαρύνονται εξαιτίας του λάθος τρόπου χειρισμού τους και των κακών συνθηκών κράτησης τους μέχρι να σταλούν σε κάποιο Κέντρο περίθαλψης, αλλά και από τις συνθήκες κάτω από τις οποίες ταξιδεύουν από τα διάφορα μέρη της Ελλάδας. Να πω εδώ ότι είμαι εθελόντρια σε τέτοιο Κέντρο Περίθαλψης Άγριων Ζώων.

Έχω δει λοιπόν, πολλά ζώα να στέλνονται για περίθαλψη όταν πλέον είναι πολύ αργά για να μπορεί να επέμβει κανείς. Κι αυτό συμβαίνει γιατί πολύς κόσμος πιστεύει ότι ξέρει πώς να τα φροντίσει, ενώ η πραγματικότητα φυσικά τον διαψεύδει. Κι όταν διαπιστώσει ότι το ζώο δεν γίνεται καλά....από μόνο του ή όταν αντιληφθεί ότι χειροτερεύει, τότε ζητάει επειγόντως βοήθεια και απαιτεί να κάνουν οι άλλοι καλά το άμοιρο πλάσμα που εκείνος κατάστρεψε.

Αν φοβάστε ή δεν μπορείτε να το χειριστείτε ή να το συγκρατήσετε, τυλίξτε το με ένα χοντρό ύφασμα ή πετσέτα, ώστε να παραμείνετε ασφαλής από τα νύχια ή τα δόντια του. Συνήθως όταν είναι εξαντλημένα δεν αντιστέκονται ούτε επιτίθενται, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να είμαστε προσεχτικοί!

Το βασικότερο όλων όταν βρει κάποιος ένα άγριο ζώο είναι να μην το κρατήσει περισσότερο από μια-δυο μέρες στην κατοχή του και αυτό, μόνον αν είναι απολύτως απαραίτητο, μέχρι δηλαδή να βρει κάποιον να συνεννοηθεί για να το στείλει. Αν είναι πτηνό καλό είναι να προσπαθήσει να του στάξει στο στόμα(στο πίσω μέρος της σχισμής του ράμφους του) αρκετή ποσότητα νερού με ηλεκτρολύτες -με εξαίρεση τα μωρά, θα εξηγήσω παρακάτω-με μεγάλη προσοχή όμως, ώστε να μην το βρέξει στο υπόλοιπο σώμα και του προκαλέσει υποθερμία! Σε ένα κρασοπότηρο διαλύουμε πολύ καλά ένα φακελάκι ALMORA με νερό κι από αυτό το μείγμα δίνουμε στο πουλί να πιει σιγά-σιγά 1-2ml περίπου για αρχή και επαναλαμβάνουμε ανά δύο ώρες για όσο χρειαστεί έως ότου δούμε σχετική βελτίωση. Η ποσότητα που αναφέρω είναι ενδεικτική και αφορά ένα πουλί σε μέγεθος περιστεριού. Το νερό με καταλύτες δεν είναι φάρμακο, βοηθάει όμως τα πουλιά να αποβάλουν το στρες που σίγουρα έχουν και τους δίνει αρκετή ενέργεια η οποία είναι απαραίτητη για να ανακάμψουν. Ο καλύτερος τρόπος να το κάνετε αυτό είναι με μια σύριγγα χωρίς τη βελόνα φυσικά, η οποία αν δεν υπάρχει μπορεί να αντικατασταθεί από ένα κουταλάκι του γλυκού με το οποίο δίνετε μικρές ποσότητες(στάζετε σταγόνες) στη σχισμή του ράμφους του. Αν πρόκειται για ζώο δίνετε με τον ίδιο τρόπο λίγο νερό στο στόμα. Αν παρ' όλα αυτά αρνείται πεισματικά να δεχθεί νερό ή το βγάζει σημαίνει ή ότι έχει πολύ στρες και άρα πρέπει πρώτα να ηρεμήσει ή ότι για κάποιον λόγο δεν μπορεί να καταπιεί. Επιπλέον, αν έχει συνεχώς κλειστά τα μάτια του και δεν αντιδράει καθόλου ή έχει πολύ άσχημα τραύματα, δεν το πιέζετε να πιεί. Σε αυτές τις περιπτώσεις πηγαίνετε κατευθείαν στο επόμενο βήμα, τοποθετείτε δηλαδή σε χαρτόκουτο και οπωσδήποτε επικοινωνείτε με κάποιο κέντρο περίθαλψης και φροντίζετε ώστε να περιγράψετε με σαφήνεια όσα παρατηρήσατε μέχρι εκείνη τη στιγμή.

Αν τώρα, το πουλί το οποίο βρήκατε είναι νεοσσός ή το ζώο πολύ μικρό σε ηλικία, θα πρέπει οπωσδήποτε να λάβει την κατάλληλη τροφή και όχι νερό με καταλύτες γιατί δεν θα του προσφέρει τίποτα. Πρέπει λοιπόν να επικοινωνήσετε με κάποιο κέντρο περίθαλψης, για να σας δώσουν ειδικές οδηγίες που αφορούν στα νεαρά ζώα.

Το δεύτερο σημαντικό βήμα είναι να το βάλετε σε ένα χαρτόκουτο. Αν πρόκειται για πουλί να μπορεί να σταθεί όρθιο μέσα σε αυτό, αν χρειαστεί. Πρέπει δηλαδή το κουτί να είναι αρκετά μεγάλο και να το χωράει     άνετα. Στη βάση πρέπει να έχετε στρώσει μερικά φύλλα εφημερίδας ολόκληρα και από πάνω μερικά κομμένα σε λωρίδες πλάτους 2 εκατοστών περίπου οι οποίες να είναι αρκετές ώστε να δημιουργηθεί ένα μικρό στρώμα στο όποιο να μπορεί το πουλί ή το ζώο να κάτσει άνετα. Αυτό τα βοηθάει στην περίπτωση που είναι τραυματισμένα σε κάποιο πόδι ή φτερό και δεν μπορούν να ισορροπήσουν, ώστε να μπορούν να κάτσουν χωρίς να πιέζονται. Το κουτί πρέπει να μπει σε κάποιο δωμάτιο χωρίς ρεύματα, να είναι κλειστό στο πάνω μέρος και ασφαλισμένο, έτσι ώστε σε περίπτωση που το πουλί ή το ζώο συνέλθει να μην μπορεί να το ανοίξει. Δεν το ενοχλούμε περισσότερο από όσο χρειάζεται για να μην του προκαλέσουμε περισσότερο στρες. Επίσης θα πρέπει να ανοίξουμε μικρές τρύπες, να μην χωράει να βγει από αυτές, αλλά να μπορεί να παίρνει αέρα. Επειδή έχουν υπάρξει αρκετές περιπτώσεις κατά τις οποίες το πουλί ή το ζώο απέκτησε επιπλέον τραύματα ή χειροτέρευσε τα ήδη υπάρχοντα από τις αλλεπάλληλες προσκρούσεις στα κάγκελα του κλουβιού στο οποίο κρατούνταν, είναι συχνά σωτήριο το να κρατηθεί σε χαρτόκουτο ή ειδικό κουτί μεταφοράς και όχι οπουδήποτε αλλού. Μπορείτε να προμηθευτείτε χαρτόκουτα εύκολα από κάποιο κατάστημα που δεν τα χρειάζεται πλέον ή από κάδο ανακύκλωσης. Ακόμα, επειδή σε αυτό το κουτί θα ταξιδέψει, είναι σημαντικό να τηρηθούν όλα τα παραπάνω για την ασφάλεια του ζώου. Το χαρτόκουτο είναι ο πιο ασφαλής τρόπος μεταφοράς για δύο λόγους:

α)δεν μπορεί να τραυματιστεί χτυπώντας στα τοιχώματα και

β)δεν βλέπει έξω και με αυτόν τον τρόπο παραμένει ήρεμο.

Αυτές είναι οι δύο βασικές κινήσεις που κάνουμε για να βοηθήσουμε ένα άγριο πουλί ή ζώο σε ανάγκη.

Το επόμενο βασικό βήμα είναι να πιάσουμε το στέρνο του με το χέρι μας, πάντα με προσοχή, για να δούμε αν είναι ζεστό ή όχι. Σε περίπτωση που έχει υποθερμία ΔΕΝ πρέπει να το εκθέσουμε απότομα σε μεγάλη ζέστη. Μία ζεστή θερμοφόρα καλυμμένη με ύφασμα για να μην το κάψει, ίσως μπορεί να βοηθήσει, έως ότου πάρουμε τηλέφωνο στο κέντρο περίθαλψης για να μας δώσουν οδηγίες.

Προσοχή, επειδή πολλές φορές έχω μιλήσει με ανθρώπους που ισχυρίζονταν ότι αυτό που βρήκαν ήταν γεράκι και τελικά ήταν χελιδόνι ή έλεγαν ότι βρήκαν αετό που τελικά ήταν κουκουβάγια(!) πρέπει να είστε προσεχτικοί όταν περιγράφετε το πουλί ή το ζώο που βρήκατε, για να σας δώσουν σωστές οδηγίες. Οι λόγοι για τους οποίους δεν πρέπει κάποιος να κρατήσει ένα πουλί ή ζώο περισσότερο από όσο χρειάζεται είναι πολλοί. Πριν όμως τους αναφέρω να πω το εξής, δεν είναι υποχρεωμένος ο καθένας να γνωρίζει πώς πρέπει να χειριστεί ένα άγριο ζώο, πόσο μάλιστα όταν κάποιος ζει σε πόλη όπου δεν έρχεται συχνά σε επαφή με άγρια ζώα! Από την άλλη πλευρά όμως, πρέπει αν θέλει να βοηθήσει, να κάνει ότι καλύτερο μπορεί για αυτό το πλάσμα, διαφορετικά ας το αφήσει στην ησυχία του. Πρέπει ο καθένας να καταλάβει ότι το να βρει και μόνο ένα ζώο σε αφύσικο για αυτό σημείο ή κάποια ώρα της ημέρας που κανονικά δεν θα κυκλοφορούσε(για παράδειγμα αν βρει ένα νυκτόβιο πουλί την ημέρα, ενώ φυσιολογικά είναι δραστήρια από το σούρουπο ως την αυγή), σημαίνει ότι σίγουρα έχει κάποιο πρόβλημα, όσο σημαντικό ή ασήμαντο αυτό μπορεί να είναι. Υπό κανονικές συνθήκες αυτό το πουλί ή ζώο μπορεί καν να μην το έβλεπε, αφού συνήθως κρύβονται από τον άνθρωπο. Άρα για να στέκεται στην άκρη του δρόμου ή σε μια συστάδα θάμνων σίγουρα χρειάζεται τη βοήθειά μας.

Οι λόγοι για τους οποίους δεν θα πρέπει να το κρατήσετε, παρά να έρθετε άμεσα σε επαφή με κάποιο κέντρο περίθαλψης και να το στείλετε είναι οι εξής:

Α. Το πουλί μπορεί να έχει κάποιο κάταγμα (σπάσιμο) φτερούγας το οποίο φυσικά δεν μπορεί να διαγνώσει ο καθένας. Αν μείνει μέρες χωρίς φροντίδα ειδικά αν είναι νεαρό, μπορεί το κάταγμα να δέσει στραβά και να μην μπορέσει να ξαναπετάξει. Σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται να γίνει καλά μόνο του ως δια μαγείας! Χρειάζεται την κατάλληλη φροντίδα και από ειδικούς.

Ακόμα χειρότερα αν έχει δεχθεί επίθεση από γάτα ή άλλο ζώο-επειδή συχνά δεν πεθαίνουν από αιμορραγία- και έχει ανοιχτά τραύματα τα οποία μπορεί να μολυνθούν, ενδέχεται να αντέξει κάποιες μέρες χωρίς να λάβει κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή και να πεθάνει αργότερα. Κατά καιρούς έχω ακούσει παράπονα του τύπου: ''μα πώς πέθανε αφού το είχα μια βδομάδα και ήταν εντάξει''. Δυστυχώς δεν ήταν εντάξει και δεν μπορούν πάντα στο εκάστοτε Κέντρο να κάνουν θαύματα, ειδικά όταν το ζώο φτάσει πολύ αργά σε αυτούς. Αν χρειάζεται αντιβίωση ή επείγουσα θεραπεία, ποιος θα την κάνει αν όχι αυτός που είναι κατάλληλα εκπαιδευμένος για αυτό το σκοπό; Επιπλέον όταν βρίσκονται σε κατάσταση ανάγκης είναι συχνά πολύ στρεσαρισμένα. Γι' αυτό απαιτείται κατάλληλος χειρισμός και φροντίδα από ανθρώπους εξειδικευμένους. Ειδικά αν κάποιος επιχειρήσει να κάνει κάποια επέμβαση ή ότι άλλο χρειάζεται, χωρίς πρώτα να έχει ηρεμήσει το πουλί, μπορεί να το χάσει μόνο και μόνο από το στρες!!

Το ίδιο μπορεί να συμβεί και σε ένα άγριο ζώο που πιθανόν να έχει εσωτερική αιμορραγία ή κάποιο τραύμα που να χρειάζεται άμεση φροντίδα και δεν την λάβει.

Β. Θα χρειαστεί οπωσδήποτε τροφή, γιατί μπορεί να έχει μέρες να φάει ή να είναι στην ανάπτυξη όπου εκεί ειδικά χρειάζεται πολλά γεύματα την ημέρα. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι οι γονείς φροντίζουν ασταμάτητα τα νεαρά πουλιά και συνεχώς πηγαινοέρχονται εναλλάξ για να μπορούν να τα ταΐσουν. Αντίστοιχα, τα μικρά θηλαστικά οι μητέρες σπανίως τα αφήνουν μόνα για πολλές ώρες, ώστε να μπορούν να τα κρατούν ζεστά και να τα ταΐζουν συνεχώς.

Όμως απαιτείται η κατάλληλη τροφή ανάλογα με την κατάσταση της υγείας του ζώου ή την ηλικία του. Σε περίπτωση που είναι αδύναμο ή νεαρό, είτε πολύ μικρό σε μέγεθος ή αρπακτικό και δεν μπορείτε να το χειριστείτε μην πετάξετε στο κουτί σπόρους ή ψωμί ή οτιδήποτε άλλο, ΔΕΝ θα φάει μόνο του. Μπορεί να το ανακατέψει και να σας δώσει την εντύπωση ότι έφαγε αλλά το πιθανότερο είναι πως δεν θα το έχει κάνει. Γι' αυτό είναι απαραίτητο να μιλήσετε με κάποιον που θα σας δώσει σωστές οδηγίες χειρισμού. Και σε καμία περίπτωση μην του βάλετε μπολάκι με νερό, αν δεν είστε σίγουροι ότι δεν θα το χύσει ή δεν θα βραχεί, με κίνδυνο να πάθει υποθερμία.

Συχνά ο κόσμος πιστεύει ότι μπορούν να φάνε το οτιδήποτε. Αυτό δεν ισχύει. Έχω βρει κατά καιρούς μέσα στα κουτιά που ταξιδεύουν, ότι μπορεί να φανταστεί κανείς. Σκεφτείτε ότι ένα πουλί ή ζώο σε ανάγκη και με αδύναμο οργανισμό δεν μπορεί να φάει τα περισσεύματα που μπορεί να έχουμε στο σπίτι μας. Χρειάζονται την κατάλληλη τροφή που θα τα βοηθήσει να συνέλθουν. Επί πλέον κάποιες τροφές μπορεί να είναι επικίνδυνες ή απλά να μην έχουν να τους προσφέρουν απολύτως τίποτα. Παραδείγματος χάριν, το γάλα δεν είναι κατάλληλη τροφή για τους σκαντζόχοιρους ή τα πουλιά γιατί δεν μπορούν να αφομοιώσουν τη λακτόζη που περιέχει. Μπορεί να τους προκαλέσει διάρροιες, ακόμη και το θάνατο. Δεν ενδείκνυνται όλα τα λαχανικά που έχουμε σπίτι μας για όλα τα φυτοφάγα. Η ντομάτα, το μαρούλι, το λάχανο δεν είναι κατάλληλες τροφές για τις χελώνες ξηράς. Και τέλος δεν πρέπει να δίνουμε στα αρπακτικά πουλιά τυποποιημένες μορφές κρέατος, όπως ζαμπόν, μπέικον ή μαγειρευτά(!).Μπορεί να τους προκαλέσουν ανεπανόρθωτες βλάβες. Αν δεν είστε σε θέση να τα βοηθήσετε, αφήστε αυτούς που μπορούν να το κάνουν. Σε αρκετές περιπτώσεις κατά τις οποίες κράτησε κάποιος για παράδειγμα ένα πουλί, με σκοπό να το φροντίσει μόνος του, πιστεύοντας ότι διαθέτει τις κατάλληλες γνώσεις, το πουλί κατέληξε με προβλήματα στη όραση, κακή ανάπτυξη του μυοσκελετικού συστήματος ή του φτερώματος. Και αυτά δυστυχώς είναι τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα της λάθος διατροφής. Στο αντίθετο άκρο υπάρχουν περιπτώσεις όπου κάποιος κράτησε κάποιο ζώο ή πουλί νηστικό για μέρες ολόκληρες, ακριβώς επειδή δεν ήξερε ή φοβόταν να το ταΐσει.....με αποτέλεσμα εμείς να έχουμε λίγα περιθώρια να το βοηθήσουμε, κι αυτό βεβαίως τελικά να καταλήξει.

Γι' αυτό, άλλη μια φορά θα πω πάρτε τηλέφωνο άμεσα σε κάποιο Κέντρο (ΚΕ.Π.Π.Α.Ζ. Μεσσηνία : 69856220111, ANIMA: 6972664675, ΑΛΚΥΟΝΗ, ΔΡΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΡΙΑ ΖΩΗ: 6979914852) και στείλτε το πουλί ή το ζώο το γρηγορότερο.

Γ. Μπορεί να έχει πάθει δηλητηρίαση ή να είναι άρρωστο. Οπότε χρειάζεται άμεσα φαρμακευτική αγωγή. Επιπλέον δεν είναι εύκολο να καταλάβει κάποιος τα συμπτώματα αν δεν έχει σχετική εμπειρία. Πολλές φορές ο κόσμος λόγω απειρίας δεν αντιλαμβάνεται σωστά αυτό που βλέπει .Έχει τύχει να μου περιγράφουν από τηλεφώνου πράγματα τελείως διαφορετικά από αυτά που βλέπω να ισχύουν όταν πια παραλαμβάνω το πουλί ή το ζώο!!!

Δ. Δεν είναι κατάλληλα όλα τα φάρμακα για όλους τους οργανισμούς. Μία αντιβίωση κατάλληλη για το σκύλο μας, μπορεί να προκαλέσει σοβαρό πρόβλημα σε κάποιο πουλί ή άγριο ζώο. Μην δίνετε μόνοι σας φάρμακα, για κανένα λόγο. Για παράδειγμα το BETADINE δεν πρέπει να έρθει σε επαφή με ανοιχτά τραύματα, ειδικά στο κεφάλι, διότι προκαλεί βλάβες στους ιστούς που είναι εκτεθειμένοι. Αν παρ' όλα αυτά πρέπει να καθαρίσετε μια πληγή κάντε το με OCTENISEPT και ξεπλύνετε αμέσως με Φυσιολογικό Ορό. Μην χρησιμοποιήσετε άλλου είδους φάρμακα. Επικοινωνήστε αμέσως για οδηγίες. Ακόμα όμως και το τελευταίο δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε όλες τις περιπτώσεις .Για παράδειγμα αν είναι πολύ βαθύ το τραύμα ή βρίσκεται στο κεφάλι ή αν πρόκειται για χελώνα ξηράς, στην οποία έχει σπάσει το καβούκι και που ΔΕΝ πρέπει να βραχεί για κανένα λόγο κ.τ.λ.

Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις χρειάζεται όσο το δυνατόν πιο ήπια μεταχείριση και μόνον η απολύτως απαραίτητη επαφή, γιατί έχουμε να κάνουμε με άγρια ζώα. Η στενή επαφή με τον άνθρωπο από μόνη της αρκεί για να δημιουργήσει προβλήματα. Είναι μια κατάσταση τελείως αφύσικη και πολύ αγχωτική για εκείνα ικανή να τα οδηγήσει ακόμη και στο θάνατο.

Συμπερασματικά λοιπόν, ΔΕΝ αρκεί να προσπαθούμε να βοηθήσουμε από μόνοι μας. Πολλές φορές το καλύτερο είναι να παραδώσουμε το ζώο σε κάποιον που μπορεί πραγματικά να το κάνει.

Δεν πρόκειται να σας πουν τα ίδια πώς αισθάνονται και πού πονάνε. Αυτό μπορεί να το διαπιστώσει μόνον κάποιος που έχει εμπειρία σε ανάλογα περιστατικά. Μην βγάζετε μόνοι σας συμπεράσματα για την κατάσταση του ζώου ή του πτηνού γιατί μπορεί να είναι λάθος.

Να ξέρετε ότι υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες δεν ισχύουν καν τα όσα προανέφερα και που χρειάζονται ειδικό χειρισμό!

Σημαντικό, τέλος, είναι σε όλες τις περιπτώσεις να τηρούνται επιμελώς οι βασικοί κανόνες υγιεινής. Δηλαδή να πλένουμε καλά τα χέρια μας πριν και αφού χειριστούμε το ζώο και να απολυμάνουμε αν χρειαστεί τις επιφάνειες όπου ακούμπησε. Επίσης δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να φέρνουμε σε επαφή ένα άγριο ζώο με τα οικόσιτα που διατηρούμε. Για την υγιεινή και την ασφάλεια και των δύο.

Πριν ανταποκριθείτε σε τροχαίο ατύχημα άγριου ζώου, βεβαιωθείτε ότι είναι ασφαλές να σταματήστε και να βγείτε από το όχημά σας.

Φορέστε το γιλέκο σας ασφαλείας και τοποθετήστε τρίγωνο ασφαλείας σε απόσταση.

Η ασφάλειά σας είναι ύψιστης σημασίας, οπότε προσέξτε πολύ τις συνθήκες κυκλοφορίας κατά τη διάρκεια ενός τέτοιου ατυχήματος.

·       Προσεγγίστε οποιοδήποτε τραυματισμένο ζώο με εξαιρετική προσοχή (παράγρ. 1).

·       Μια κουβέρτα, μια πετσέτα ή ένα παλτό πάνω από το κεφάλι ενός ζώου θα το ηρεμήσει. (παράγρ.1)

·       Εάν βρείτε ένα τραυματισμένο ή ορφανό ζώο, ζητήστε βοήθεια από ειδικούς το συντομότερο δυνατό (παράγρ.2).

·       Μην ταΐζετε το ζώο, αλλά κρατήστε το ζεστό και ήσυχο σε ένα κουτί ή σε σκοτεινό μέρος (παράγρ.3).

1. Τα τραυματισμένα ζώα μπορεί να σε τραυματίσουν με νύχια και δόντια. Πετώντας μια πετσέτα πάνω από το κεφάλι τους θα ηρεμήσουν. Πάντα να θυμάστε ότι τα ζώα έχουν πολύ ισχυρά πίσω πόδια και ότι τα νύχια ενός ζώου μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές ζημιές.

2. Ανάλογα με τον τραυματισμό και την κατάσταση, το ζώο μπορεί να πρέπει να συλληφθεί επί τόπου, γι’ αυτό να ζητήσετε βοήθεια, εάνείναι δυνατόν. Να έχετε πάντοτε μαζί σας τους αριθμούς έκτακτης ανάγκης οργανώσεων Διάσωσης και Περίθαλψης (όπως ΑΝΙΜΑ: 6972664675, ΔΡΑΣΗ:697 991 4852 , ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ: 6957834668)

Τυλίξτε το ζώο σφιχτά και/ ή τοποθετήστε το σε ένα σάκο ή κουτί, καλά ασφαλισμένο, ή βάλτε το στον χώρο αποσκευών του αυτοκινήτου. Θυμηθείτε, αν το ζώο βγει ενώ οδηγείτε, μπορεί να προκαλέσετε ένα τροχαίο ατύχημα.

Μεταφέρετε το ζώο σε Κέντρο Διάσωσης ή κτηνίατρο το συντομότερο δυνατό, για θεραπεία.

Μετά το ατύχημα:

Τα νεαρά ζώα δεν μπορούν να παράγουν αρκετή θερμότητα για να διατηρηθούν ζεστά, οπότε αυτό πρέπει να παρέχεται από θερμοφόρες, μπουκάλια ζεστού νερού κ.λπ. έως 28-32 βαθμούς C. Μην τοποθετείτε τα μωρά απευθείας σε πηγές θερμότητας - μπορεί να καούν ή να υποστούν θερμικό στρες.

Εξαιρέσεις σε αυτόν τον κανόνα είναι τα νυχτερίδες και τα ερπετά, που πρέπει να παραμείνουν δροσερά. Τα πουλιά πρέπει να τοποθετούνται σε κουτί από χαρτόνι και να κρατηθούν στο σκοτάδι για να αποφευχθεί το στρες και ο περαιτέρω τραυματισμός στα φτερά και τα πόδια. Οι νεοσσοί πρέπει να ζεσταθούν. Αυτό γίνεται καλύτερα χρησιμοποιώντας μια λάμπα αναρτημένη πάνω από ένα κουτί(στυλ επωαστήρα) με αρκετό χώρο για να απομακρυνθεί το πουλί εάν ζεσταθεί πολύ.  Να είστε προσεκτικοί όταν χρησιμοποιείτε ηλεκτρικό ρεύμα!

3. Μην ταΐζετε ένα νεαρό ζώο. Καλέστε τον κτηνίατρο ή ένα Κέντρο Διάσωσης και θα σας δώσουν περαιτέρω οδηγίες. Η παροχή λανθασμένου τύπουτροφής μπορεί να αυξήσει το σοκ και να προκαλέσει διάρροια και περαιτέρω αφυδάτωση.

Οι μεγαλύτεροι δολοφόνοι νεαρών ζώων είναι σοκ, έκθεση και αφυδάτωση. Όσο πιο γρήγορα μπορείτε να μεταφέρετε το ζώο σε ειδικό για φροντίδα, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα επιβίωσης του.

Σημαντικές συμβουλές:

• ·       Η εγγενής άγρια ζωή πρέπει να αποκατασταθεί πίσω στο οικείο περιβάλλον της και να μην διατηρείται ως κατοικίδιο. Η απελευθέρωση ενός εξημερωμένου άγριου ζώου στην άγρια φύση, μπορεί να το οδηγήσει σε έναν φρικτό και μακρόχρονο θάνατο από πείνα ή τραυματισμό.
• ·       Τα ζώα φέρουν παράσιτα και ασθένειες, που μπορούν να προκαλέσουν βλάβη στον άνθρωπο. Τραυματισμοί όπως δαγκώματα ή γρατζουνιές πρέπει να αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά και άμεσα. Πλύνετε τα χέρια μετά το χειρισμό ζώων.
• ·       Τα φίδια πρέπει να χειρίζονται από ειδικούς. Στην Ελλάδα τα μόνα δηλητηριώδη φίδια είναι οι οχιές.
• ·       Σε περίπτωση που το ζώο είναι νεκρό καλό είναι να το σύρετε στην άκρη του δρόμου για να μην δημιουργηθούν περεταίρω ατυχήματα. Αναφέρετέ το στο: paratiro.gr . Το «paratiro.gr» είναι μια πρωτοβουλία, που στόχο έχει να εγκαθιδρύσει ένα πανελλήνιο, αξιόπιστο σύστημα καταγραφής και παρακολούθησης των αιτιών θνησιμότητας της άγριας ζωής από ανθρωπογενή αίτια με την εφαρμογή της Επιστήμης των Πολιτών.

Η διάσωση της άγριας πανίδας είναι εξειδικευμένη ενέργεια και δεν πρέπει να γίνεται από οποιονδήποτε που δεν έχει λάβει την κατάλληλη εκπαίδευση.  Η διάσωση προϋποθέτει εκπαίδευση και γνώση, χωρίς την οποία το ζώο συχνά οδηγείται στο θάνατό του.

Θ.Μ-Π./ 2020

VIDEO: Η ανάγκη για διάσωση της άγριας ζωής (wildlife)