Categories

Κάθε χρόνο εκατοντάδες άγρια ζώα τραυματίζονται από διάφορες αιτίες. Συνήθως οι πρώτη αντίδραση είναι λύπηση και λιγότερο εγρήγορση. Αν και τα άγρια ζώα είναι ιδιαίτερα στην συμπεριφορά και η περίθαλψη τους πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένους επιστήμονες, εν τούτοις υπάρχουν κάποιες στοιχειώδεις αρχές πρώτων βοηθειών που ο καθένας μπορεί να αναλάβει πριν στείλει το ζώο σε κάποιο Κέντρο Περίθαλψης Άγριας Ζωής.

Το να δώσει κανείς πρώτες βοήθειες σε ένα άγριο ζώο δεν είναι πάντα και ότι πιο εύκολο. Το κάθε είδος ζώου έχει τις δικές του ανάγκες και ιδιαιτερότητες και πρέπει πάντα να λαμβάνονται υπόψη. Το πρωταρχικό πράγμα που απαιτείται να προσέξουμε κατά το χειρισμό ενός ζώου είναι τόσο η προσωπική μας ασφάλεια όσο και η ασφάλεια του ζώου. Τυχόν λάθος χειρισμός μπορεί να οδηγήσει σε δικό μας τραυματισμό ή και να επιδεινώσει την κατάσταση της υγείας του ζώου. Για αυτό το λόγο θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί, πόσο μάλλον εάν κάποιο άρρωστο ζώο έχει μεταδιδόμενο νόσημα.

Διαφορετικά θα χρειαστεί να χειριστούμε ένα πουλί και διαφορετικά μία χελώνα ή ένα θηλαστικό. Στα θηλαστικά απαιτείται προσοχή τόσοσε τυχόν δαγκώματα ή γρατσουνιές που μπορούν να μας προκαλέσουν (αλεπού, ασβός, κουνάβι, αγριόγατα κ.α.) όσο και στον χώρο όπου θα τα διατηρήσουμε για όσο καιρό απαιτείται κάτι τέτοιο ή θα τα μεταφέρουμε. Ένας σκαντζόχοιρος για παράδειγμα είναι λιγότερο επικίνδυνος από μια αλεπού αλλά δεν είναι καθόλου ασφαλές αν τον τοποθετήσουμε μέσα σε κάποιο χαρτόκουτο. Όσο άσχημα κι αν φαίνεται είναι πολύ πιθανό να ανοίξει τρύπα και να διαφύγει. Θα πρέπει λοιπόν να βρούμε ένα μεταλλικό ή πλαστικό κλουβί, όπως αυτά που χρησιμοποιούνται γιατη μεταφορά σκύλου ή γάτας και αφού τον πιάσουμε με ένα πανί να τον μεταφέρουμε εκεί μέσα. Οι νυχτερίδες πάλι είναι εντελώς διαφορετικοί οργανισμοί, απαιτείται προσοχή ώστε να μην μας δαγκώσουν και σε αυτό μπορεί να βοηθήσει ένα μικρό πανί με το οποίο θα τις σκεπάσουμε και θα τις πιάσουμε προσεκτικά. Μπορείτε να βρείτε οδηγίες εδώ: https://www.wildliferescuescout.gr/el/static/rescue

Επικοινωνήστε το συντομότερο δυνατόν με κάποιο κέντρο περίθαλψης άγριων ζώων, από τα στοιχεία στην σελίδα https://www.wildliferescuescout.gr/el/static/organizationsπροκειμένου να περιγράψετε το ζώο που βρήκατε και την κατάσταση της υγείας του,ώστε να δώσουν επιπλέον οδηγίες έως ότου φτάσει το ζώο ασφαλές στα χέρια μας.

Στο video 55’ που ακολουθεί, μπορείτε να παρακολουθήσετε την διαδικτυακή εκπαίδευση που έκανε η κα Μαρία Γανωτή (πρόεδρος ΑΝΙΜΑ) και ο κτηνίατρος κ Γρηγόρης Μαρκάκης, στα πλαίσια του σεμιναρίου που υλοποίησε η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ για την παροχή Πρώτων Βοηθειών στην Άγρια Πανίδα.

Η παράνομη χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων αποτελεί κοινή πρακτική σε πολλές αγροτικές περιοχές της Ευρώπης. Στοχεύει στην εξόντωση πληθυσμών των χαρακτηριζόμενων ως «επιβλαβών» ζώων και πτηνών. Τα κύρια κίνητρα για τη χρήση των δολωμάτων είναι οι ζημίες που προκαλούνται από τα παραπάνω είδη στο ζωικό κεφάλαιο και τη φυτική παραγωγή, η πίεση που ασκούν στα θηράματα και οι προσωπικές αντιδικίες μεταξύ χρηστών γης με συνηθέστερη αυτή μεταξύ κτηνοτρόφων και κυνηγών. Επιπρόσθετα, τα δηλητηριασμένα δολώματα στοχεύουν πολύ συχνά στην εξόντωση σκύλων, κυρίως αδέσποτων αλλά και ποιμενικών ή κυνηγετικών, ως αποτέλεσμα της σύγκρουσης μεταξύ κτηνοτρόφων και κυνηγών.

Η απεχθής αυτή πρακτική παραβαίνει πρωτίστως κάθε έννοια περιβαλλοντικής ηθικής: Τα ζώα και τα πουλιά είναι ζωντανοί οργανισμοί. Η δηλητηρίαση έχει ως αποτέλεσμα βασανιστικούς πόνους και αγωνία και, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, φρικτό θάνατο. Μαζί με τα άτυχα ζώα και πουλιά, που πέφτουν θύματα δηλητηρίασης, υποφέρει και δολοφονείται και κάθε έννοια προστασίας και σώφρονος χρήσης της φύσης εκ μέρους του ανθρώπου.

Πρόκειται για μία από τις κύριες αιτίες μη φυσικού θανάτου ατόμων πολλών προστατευόμενων ειδών πανίδας σε αγροτικές, ημι-αγροτικές, δασικές και ορεινές περιοχές, συνιστά δε μείζονα κίνδυνο για τη δημόσια υγεία και το φυσικό περιβάλλον στις περιοχές αυτές.

Στη χώρα μας η παράνομη αυτή πρακτική είναι ιδιαιτέρως διαδεδομένη και πλήττει σημαντικά τα αρπακτικά πουλιά, ιδιαίτερα τα πτωματοφάγα, όπως ο γυπαετός (Gypaetus barbatus), το όρνιο (Gypsfulvus) και ο ασπροπάρης (Neophron percnopterus),  απειλούμενα είδη θηλαστικών, όπως η καφέ αρκούδα (Ursus arctos) και ο λύκος (Canis lupus), καθώς και ποιμενικούς και κυνηγετικούς σκύλους.

Η χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων έχει σημαντικές περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονομικές πλευρές καθώς:

α) Μπορεί να οδηγήσει απειλούμενα είδη άγριας πανίδας(θηλαστικά και πτηνά) σε πληθυσμιακή κατάρρευση.

β) Η χρήση τοξικών ουσιών διασπαρμένων σε μεγάλες, συχνά, εκτάσεις μπορεί να αποτελεί απειλή για τη δημόσια υγεία και για το οικοσύστημα.

γ) Σχετίζεται με σημαντικές οικονομικές απώλειες (κυρίως στον τομέα της κτηνοτροφίας και του τουρισμού ιδίως στον τομέα των δραστηριοτήτων παρατήρησης της ορνιθοπανίδας).

Η παράνομη χρήση των δηλητηριασμένων δολωμάτων γίνεται με τρόπο ανοργάνωτο αλλά συστηματικό και καταστροφικό, διάσπαρτα στην επικράτεια. Χρησιμοποιούνται ισχυρά φυτοφάρμακα που διατίθενται νόμιμα προς ευρεία χρήση, καθώς και παράνομα σκευάσματα, που περιέχουν δραστικές ουσίες ιδιαίτερα τοξικές για τους ζώντες οργανισμούς και το περιβάλλον. Οι τρόποι χρήσης τους ποικίλουν: συνήθως, είτε παραγεμίζονται νεκρά ζώα με τα δηλητήρια (δηλητηρίαση πτωμάτων ζώων), είτε εμποτισμένα με δηλητήρια κομμάτια κρέατος αφήνονται εκτεθειμένα στην ύπαιθρο, είτε τέλος, αφήνονται εκτεθειμένες ειδικές υποδοχές παραφίνης(φόλες) που προστατεύουν την περιεχόμενη τοξική ουσία από τις κλιματικές συνθήκες και την τυχόν απόπλυση.

Η ανάγκη αντιμετώπισης του φαινομένου έχει καταστεί πλέον επιτακτική, δεδομένου ότι οι πληθυσμοί ορισμένων αρπακτικών ειδών, όπως το όρνιο, ο ασπροπάρης και ο χρυσαετός, έχουν μειωθεί δραματικά. Παράλληλα η χρήση των δηλητηριασμένων δολωμάτων έχει αρνητικές συνέπειες σε όσες προσπάθειες γίνονται τα τελευταία έτη για την αντιμετώπιση των απωλειών στη ζωική παραγωγή από την καφέ αρκούδα και τον λύκο, μέσω της επαναδιάδοσης παραδοσιακών αγροπεριβαλλοντικών μεθόδων και της ταυτόχρονης διατήρησης των ειδών αυτών.

Απόσπασμα από την δημοσίευση των: ΑΝΤΩΝΙΝΑ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΟΓΛΟΥ, Ειδικός Επιστήμονας στον Συνήγορο του Πολίτη, Δικηγόρος, Μ.Δ.Ε. ,  ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΟΛΙΤΗΣ, Δικηγόρος, Μ.Δ.Ε.

Περισσότερα και το πλήρες άρθρο εδώ: https://nomosphysis.org.gr/20468/i-paranomi-xrisi-dilitiriasmenon-dolomaton-kata-tis-agrias-panidas-mia-sovari-apeili-gia-ti-fysi-kai-tin-perivallontiki-ennomi-taksi/

Στο σεμινάριο της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ για τις Πρώτες Βοήθειες για την Άγρια Ζωή, η κα Victoria Saravia Mullin, Συντονίστρια του προγράμματος LIFE Ασπροπάρης μας μίλησε για το φαινόμενο της δηλητηρίασης της Άγριας Ζωής.

Στο video που ακολουθεί σε 46’ μπορείτε να παρακολουθήσετε το θέμα: «Αναγνώριση περιστατικών δηλητηρίασης και απαραίτητες ενέργειες».

Ποδαρικό με το ξεκίνημα της νέας χρονιάς είχαν αυτές τις μέρες διασώστες της Προσκοπικής Ομάδας Διάσωσης Άγριας Ζωής του 5ου Συστήματος Ναυτοπροσκόπων Μήθυμνας Λέσβου.

Το μεσημέρι της Κυριακής κάτοικος της Δυτικής Λέσβου εντόπισε στον επαρχιακό δρόμο από το Σκαλοχώρι προς Βατούσα μία Γερακίνα (Buteo buteo) ακινητοποιημένη στη μέση του οδοστρώματος. Διασώστης που ειδοποιήθηκε, έσπευσε στο σημείο, περιμάζεψε το μεγάλο αρπακτικό και, αφού επικοινώνησε με την ΑΝΙΜΑ - Σύλλογο Προστασίας Άγριας Ζωής στην Αθήνα, μεταφέρθηκε στο Σύστημα όπου του δόθηκαν οι πρώτες βοήθειες. Το άτυχο πτηνό έφερε μικρό τραύμα κάτω από τη δεξιά φτερούγα του μη μπορώντας να πετάξει.

Το πουλί τοποθετήθηκε σε ειδικό κουτί για αποστολή και παραδόθηκε στο καράβι από Μυτιλήνη για Πειραιά το απόγευμα της Τρίτης, όπου θα το παραλάβουν μέλη της ΑΝΙΜΑ παρέχοντάς του την κατάλληλη ιατρική περίθαλψη.

Συνεχίζουμε!

Στρατής Σγουρνιός

Με την ευκαιρία του γεγονότος σας υπενθυμίζουμε πώς να χειριστείτε ένα τραυματισμένο αρπακτικό

 Προειδοποίηση: Ο χειρισμός ενός τραυματισμένου αρπακτικού μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνος. Ακολουθήστε αυτήν τη διαδικασία μόνο εάν δεν μπορείτε να επικοινωνήσετε με ΑΝΙΜΑ ή ΔΡΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΡΙΑ ΖΩΗ ή κάποιον έμπειρο Διασώστη της ΠΟΔΑΖ.

• Πριν τη σύλληψη: Ετοιμάστε ένα κουτί με οπές αερισμού στο κάτω μέρος και τοποθετήστε μια πετσέτα, χαρτοπετσέτες ή εφημερίδα στον πάτο. Το κουτί πρέπει να είναι αρκετά μεγάλο ώστε το πουλί να στέκεται, αλλά αρκετά μικρό ώστε να μην χτυπάει ή να πετάει τριγύρω.

• Πάρτε μαζί σας τα ακόλουθα υλικά: μια πετσέτα, μια κουβέρτα, ένα σεντόνι ή άλλο ελαφρύ υλικό αρκετά μεγάλο ώστε να καλύπτει το αρπακτικό και γάντια βαρέως τύπου (όπως δερμάτινα γάντια συγκολλητών).

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΤΟΝ ΠΡΩΤΟ ΚΑΝΟΝΑ ΧΕΙΡΙΣΜΟΥ ΑΡΠΑΚΤΙΚΩΝ ΠΤΗΝΩΝ—ΚΡΑΤΗΣΤΕΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΑΣ ΑΣΦΑΛΗ! Το αρπακτικό που προσπαθείτε να σώσετε δεν θα καταλάβει ότι προσπαθείτε να το βοηθήσετε. Όταν πλησιάζετε, θα προσπαθήσει να προστατευτεί και μπορεί να σας επιτεθεί.

• ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΤΕ ΜΕ ΜΕΓΑΛΗ ΠΡΟΣΟΧΗ! Τα περισσότερα τραυματισμένα αρπακτικά θα χρησιμοποιήσουν το κύριο όπλο τους, τα δυνατά πόδια και τα νύχια τους, για να προστατευτούν, αλλά μπορεί επίσης να χρησιμοποιήσουν και το ράμφος τους.

• Πλησιάστε το πουλί από πίσω αν είναι δυνατόν. Τοποθετήστε προσεκτικά ένα σεντόνι ή μια ελαφριά κουβέρτα πάνω από το πουλί. Το αρπακτικό μπορεί να προσπαθήσει να πιάσει την κουβέρτα, το σεντόνι ή ΕΣΑΣ με τα πόδια του. ΑΠΟΦΥΓΕΤΕ ΤΑ ΠΟΔΙΑ πιάνοντας σταθερό πιάσιμο από πίσω κρατώντας τα φτερά στο σώμα του πουλιού. Κρατήστε τα νύχια του πουλιού μακριά από εσάς και τους άλλους.

• Σηκώστε το πουλί. Κρατήστε το καλυμμένο πουλί μακριά από το σώμα σας και τοποθετήστε το στο προετοιμασμένο χαρτόκουτο.

• Αφαιρέστε απαλά το ύφασμα που το σκεπάσατε πριν κλείσετε το κουτί. Εάν το πουλί είναι γραπωμένο με την κουβέρτα ή το σεντόνι, προσπαθήστε να ξεσκεπάσετε το κεφάλι του πουλιού.

• Τοποθετήστε το κουτί σε ένα ήσυχο δωμάτιο μακριά από ακραίες θερμοκρασίες και επικοινωνήστε με εξειδικευμένο Κέντρο Διάσωσης, το συντομότερο δυνατό.

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΕΝΟΥ ΠΤΗΝΟΥ:

ΜΗΝ ΧΕΙΡΙΖΕΤΕ ΚΑΙ ΜΗΝ ΚΟΙΤΑΤΕ ΤΟ ΠΟΥΛΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΑΠΟ ΤΟΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ. ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥ ΣΤΡΕΣΑΡΙΣΤΙΚΟ ΚΑΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΒΛΑΒΗ ΣΤΟΑΡΠΗΚΤΙΚΟ ΠΤΗΝΟ.

• ·       Η άγρια ​​ζωή οποιουδήποτε τύπου μπορεί να πεθάνει από μια κατάσταση που ονομάζεται «Μυοπάθεια σύλληψης».
• ·       Ακόμα κι αν το αρπακτικό φαίνεται «ήμερο» ή «ήσυχο», μην επιχειρήσετε να αλληλεπιδράσετε μαζί του περισσότερο από όσο χρειάζεται για τη διάσωσή του.
• ·       Ένα «ήμερο» εν ενεργεία αρπακτικό είναι πιθανότατα σε σοβαρό πόνο και αγωνία. Στα ενήλικα αρπακτικά, η αλληλεπίδραση προκαλεί σοβαρό στρες που μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο.
• ·       Στα νεαρά αρπακτικά, η αλληλεπίδραση μπορεί να συμβάλει στην αποτύπωση της ανθρώπινης παρουσίας, γεγονός που τα καθιστά ακατάλληλα για ζωή στην άγρια ​​φύση.
• ·       ΜΗΝ επιχειρήσετε να ταΐσετε ΤΙΠΟΤΑ το αρπακτικό. Για ενυδάτωση στάξτε νερό στο ράμφος του.
• ·       Κατά τη μεταφορά ενός τραυματισμένου αρπακτικού θα πρέπει να προσέχετε να μιλάτε χαμηλόφωνα να μην βάζετε ραδιόφωνο ή μουσική στο αυτοκίνητο που το μεταφέρετε και να μην μεταφέρετε ΠΟΤΕ ένα αρπακτικό πουλί στην αγκαλιά ενός ατόμου, χωρίς κουτί ή χωρίς ύφασμα που να το σκεπάζει. 
• 

Άλλο ένα περιστατικό διάσωσης είχαν την περασμένη βδομάδα οιδιασώστες της Προσκοπικής Ομάδας Διάσωσης Άγριας Ζωής ( Π.Ο.Δ.Α.Ζ. ) του 5ουΣυστήματος Ναυτοπροσκόπων Μήθυμνας.

Την προηγούμενη Τρίτη κάτοικος της Καλλονής εντόπισε καιπεριμάζεψε ένα αρπακτικό πουλί, το οποίο ήταν ανήμπορο να πετάξει. Ύστερα από αναγνώριση και παραλαβή από τους ειδικούς του Κέντρου Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης στη Σκάλα Καλλονής, διαπιστώθηκε ότι πρόκειται για ένα νεαρό διπλοσάινο.

Διασώστες της Π.Ο.Δ.Α.Ζ. του Συστήματος, μετά από τηλεφωνική επικοινωνία, μετέβησαν και παρέλαβαν το πουλί, το μετέφεραν στην εστία τους στο Μόλυβο, όπου και του προσφέρθηκαν τροφή, νερό και ασφάλεια. Μετά από επικοινωνία με ειδικούς και δύο μέρες φροντίδας και παρακολούθησης, τοδιπλοσάινο επέστρεψε στο φυσικό του περιβάλλον.

Ευχαριστούμε για ακόμη μια φορά το προσωπικό του ΚΠΕΝΚαλλονής - Kalloni Environmental Information Center - ΜουσείοΦυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου για την πολύ καλή συνεργασίακαι την πολύτιμη βοήθεια του.

Συνεχίζουμε!

Στρατής Σγουρνιός

Εάν βρείτε ένα τραυματισμένο αρπακτικό, απαιτούνται ειδικά μέτρα για να προστατέψετε το πτηνό και τον εαυτό σας. 

Τα ακόλουθα βήματα θα εξασφαλίσουν την ασφάλεια όλων:

• Μην ταΐζετε ποτέ τραυματισμένο αρπακτικό. Τα αρπακτικά έχουν πολύ συγκεκριμένες διατροφικές ανάγκες και ακόμη και το καλύτερο διαθέσιμο κρέας μπορεί να είναι ακατάλληλο για ένα αρπακτικό. Συχνά τα τραυματισμένα αρπακτικά υποφέρουν από αφυδάτωση, επομένως η τροφή μπορεί να τα σκοτώσει.

• Χειριστείτε το αρπακτικό μόνο εάν είναι απολύτως απαραίτητο! Όσο λιγότερη επαφή έχει με ανθρώπους, τόσο πιο πιθανό θα είναι να επιβιώσει. Το άγχος είναι θανατηφόρο για αυτά τα πουλιά.

• Εάν πρέπει να χειριστείτε ένα αρπακτικό, φορέστε δερμάτινα γάντια εργασίας και χρησιμοποιήστε μια κουβέρτα ή πετσέτα για να καλύψετε το πουλί. Διπλώστε απαλά τα φτερά του αρπακτικού στο σώμα του σε μια κανονική, χαλαρή θέση.

• Τοποθετήστε το αρπακτικό σε ένα κουτί από χαρτόνι με μικρές οπές αερισμού κομμένες κοντά στο πάτωμα του κουτιού. Το κουτί πρέπει να είναι ελαφρώς μεγαλύτερο από το πουλί. Λιγότερος χώρος για να χτυπήσει ενώ φτεροκοπάει, σημαίνει λιγότερες πιθανότητες το αρπακτικό να προκαλέσει τον εαυτό του τραυματισμό.

• Καλύψτε το κάτω μέρος του κουτιού από χαρτόνι με μια καθαρή πετσέτα ή σεντόνι, ΜΗΝ στρώσετε με σανό ή άχυρο γιατί αυτό μπορεί να εκθέσει το αρπακτικό σε μύκητες που μπορεί να οδηγήσουν σε θανατηφόρες πνευμονικές λοιμώξεις.

• ΠΟΤΕ μην χρησιμοποιείτε συρμάτινο κλουβί, μην μεταφέρετε αρπακτικά στην ανοικτή καρότσα φορτηγού ή μην αφήνετε το αρπακτικό σε μέρος όπου οι θερμοκρασίες θα μπορούσαν να φτάσουν σε υψηλές τιμές.

• Παρέχετε στο αρπακτικό ένα σκοτεινό, ήσυχο και ζεστό περιβάλλον. ΜΗΝ κρατάτε το αρπακτικό περισσότερο από όσο είναι απολύτως απαραίτητο και κρατάτε το πάντα μακριά από κατοικίδια ζώα και παιδιά.

• Θυμηθείτε, ακόμη και ένα σοβαρά τραυματισμένο ή φαινομενικά ανίκανο αρπακτικό μπορεί να είναι δυνητικά επικίνδυνο. Ακόμα κι αν προσπαθείτε να βοηθήσετε το πουλί, θα φοβηθεί και μπορεί να σας εκλάβει ως απειλή. Τα αρπακτικά πτηνά μπορεί να είναι αρκετά απρόβλεπτα. Να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί με το ράμφος και τα νύχια.

Με την περιβαλλοντική Οργάνωση ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ, συνεργαζόμαστε από το 2019 που ξεκινήσαμε να οργανώνουμε την Προσκοπική Ομάδα Διάσωσης Άγριας Ζωής.

Στις 4 Οκτωβρίου 2021, Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων, ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ διοργάνωσε εκπαιδευτικό webinar,με σκοπό να ενημερώσει και να εκπαιδεύσει ανθρώπους που ασχολούνται με την Άγρια Ζωή (wildlife), για να μπορούν να προσφέρουν βοήθεια στην Ομάδα Άμεσης Επέμβασης του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ.

Γνωρίζοντας την δράση της ΠΟΔΑΖ/ΣΕΠ και το δίκτυο εκπαιδευμένων Διασωστών Άγριας Ζωής που υπάρχει σε Ήπειρο, Μακεδονία και Θράκη, ζήτησε την συνεργασία μας και μας προσκάλεσε να παρακολουθήσουμε το σεμινάριο που υλοποιήθηκε 10 με 12 το πρωί της Δευτέρας με συντονισμό του Πάνου Στεφάνου.

Επειδή όλοι οι Διασώστες της ΠΟΔΑΖ δεν μπορούσαν να το παρακολουθήσουν τις πρωινές ώρες, το σεμινάριο επαναλήφθηκε την ίδια μέρα, αργά το απόγευμα, με την ευθύνη και την παρουσίαση της Εφορείας Περιβάλλοντος ΣΕΠ.

Οι εισηγητές/ριες Αλέξανδρος Καραμανλίδης, Νίκος Γραμμενόπουλος, Μελίνα Αυγερινού, Λάμπρος Κραμποκούκης, και Χαρούλα Κρομυάδου,με τις θαυμάσιες παρουσιάσεις τους, εκπαίδευσαν τους συμμετέχοντες για το τι πρέπει να κάνουμε αν συναντήσουμε τραυματισμένο άγριο ζώο και ποιες είναι οι βασικές οδηγίες για παροχή πρώτων βοηθειών. Έμφαση δόθηκε και στα οπληφόρα(ελάφια, ζαρκάδια, αγριόγιδα) που για πρώτη φορά παρουσιάστηκε τέτοια εκπαίδευση. Επίσης έγινε παρουσίαση για το πρόγραμμα Περίθαλψης και Επανένταξης Άγριας Πανίδας καθώς και για τον ρόλο της Ομάδας Άμεσης Επέμβασης, στην διατήρηση της Άγριας Ζωής.

Κατά την διάρκεια του σεμιναρίου έγινε ειδική μνεία στο Δίκτυο και στην δράση της Προσκοπικής Ομάδας Διάσωσης Άγριας Ζωής και κλήθηκε να βοηθήσει στο έργο της διάσωσης των μεγάλων θηλαστικών της βόρειας Ελλάδας.

Ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ είναι μια Ελληνική μη κυβερνητική και μη κερδοσκοπική οικολογική οργάνωση που ιδρύθηκε το 1992, για την προστασία της άγριας χλωρίδας και πανίδας, με δράσεις έρευνας πεδίου, επιστημονικής μελέτης, ευαισθητοποίησης κοινού, περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και εθελοντισμού για την προστασία της άγριας ζωής, την ενίσχυση της βιοποικιλότητας και της αειφορίας στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ υλοποιεί εθνικά και διασυνοριακά προγράμματα γιατην προστασία των ορεινών οικοσυστημάτων με έμφαση στα μεγάλα θηλαστικά(αρκούδα, λύκος, τσακάλι, ελάφια, ζαρκάδια, λύγκα) με στόχο την ολοκληρωμένη διαχείριση των Προστατευόμενων Περιοχών και την παροχή ειδικής τεχνογνωσίας γιατις επεμβάσεις στο φυσικό περιβάλλον. Στα αρχαία ελληνικά Ἀρκτοῦρος σημαίνει «Φύλακας των Αρκούδων», από το ἄρκτοςκαι το οὖρος (=φύλακας, προστάτης).

Ευχόμαστε αυτή η συνεργασία να καρποφορήσει και οι Πρόσκοποι Διάσωστες Άγριας Ζωής να μπορέσουν να βοηθήσουν και να συνδράμουν τον ΑΡΚΤΟΥΡΟ, στις έκτακτες περιπτώσεις που θα παρουσιαστούν στην περιοχή.

ΘΜΠ

Από το Bat Conservation Trust,https://www.bats.org.uk

Είναι σίγουρα πολύ μοναδική εμπειρία, αν μας τύχει να βρούμε μια νυχτερίδα στο έδαφος. Για πολλούς από εσάς θα είναι ίσως η πρώτη φορά που θα βλέπετε από τόσο κοντά ένα από αυτά τα συναρπαστικά και ανεκτίμητα πλάσματα. Το να βοηθήσετε μια νυχτερίδα να επιβιώσει σίγουρα θα σας προσφέρει ένα δυνατό συναίσθημα.

Στην Ελλάδα, με την διάσωση των νυχτερίδων ασχολούνται οι γνωστοί φορείς που φροντίζουν για όλα τα άγρια ζώα και πουλιά (ΑΝΙΜΑ, ΔΡΑΣΗ ΓΙΑΤΗΝ ΑΓΡΙΑ ΖΩΗ, κλπ). Αν βρείτε λοιπόν μια νυχτερίδα στο έδαφος με πρόβλημα, τότε δώστε μεγάλη προσοχή στην σύλληψή της, φορώντας οπωσδήποτε γάντια και μάσκα προσώπου, διότι μπορεί να μεταφέρει ασθένειες και επικοινωνήστε με ένα εξειδικευμένο φορέα διάσωσης.

Πότε χρειάζεται βοήθεια μια νυχτερίδα

Εάν συντρέχει κάτι από τα παρακάτω, δεν θα πρέπει να εγκαταλείψετε ή να επανεντάξετε στη φύση μια νυχτερίδα:

• o  Βρίσκεται στο έδαφος ή στο πάτωμα
• o  Είναι μέρα και βρίσκεται σε εξωτερικό χώρο εκτεθειμένη στο έντονο φως.
• o  Βρίσκεται σε δημόσιο ή ιδιωτικό χώρο που κυκλοφορούν άνθρωποι.
• o  «Συναντήθηκε» με γάτα.
• o  Είναι ένα μικρό χωρίς την μητέρα του
• o  Είναι κολλημένη σε μυγόχαρτο, συρματόπλεγμα ή πετονιά ψαρέματος.
• o  Έχει πειραχτεί ή έχει καταστραφεί το μέρος που κουρνιάζει και κρύβεται.

Αν βρεθεί νυχτερίδα σε κάποια από τις παραπάνω καταστάσεις πρέπει να επέμβετε φορώντας γάντια και μάσκα και ζητώντας συμβουλές από κάποια οργάνωση. Αν επανενταχθεί μια ταλαιπωρημένη νυχτερίδα, δεν έχει πολλές πιθανότητες επιβίωσης. Εν τούτοις αν παρατηρήσουμε νυχτερίδα σε μια σοφίτα, ένα υπόγειο, μεγάλη αποθήκη, κλπ τότε ενδεχομένως να είναι το μέρος που ξεκουράζεται.

Σε τι διαφέρει ένα μωρό από μια ενήλικη νυχτερίδα.

Όλες οι νυχτερίδες στη χώρα μας είναι πολύ μικρές. Ακόμα και ένα ενήλικας θα σας φανεί πολύ μικρός! Το καλοκαίρι βρίσκουμε και μωρά νυχτερίδας με καθόλου ή πολύ ελαφριά και μικρή γούνα, ενώ όλο τον υπόλοιπο χρόνο βρίσκουμε ενήλικα άτομα, με κανονική γούνα και ανεξάρτητα.

Μεταφορά της νυχτερίδας

Εάν μπορέσετε με ασφάλεια να προσεγγίσετε μια νυχτερίδα, το επόμενο βήμα είναι να την τοποθετήσετε σε ένα κουτί. Μπορεί να ακούγεται δύσκολο αλλά σας διαβεβαιώνουμε πως είναι απλό με την μέθοδο που θα σας περιγράψουμε.

Ξεκινήστε δημιουργώντας ένα κουτί διάσωσης για νυχτερίδες. Χρειάζεστε ένα γερό κουτί παπουτσιών, με πολλές μικρές τρύπες στο καπάκι, μία υφασμάτινη πετσέτα κουζίνας, Ένα πλαστικό καπάκι από μπουκάλι γάλακτος. Αν μπορείτε τοποθετήστε την νυχτερίδα μέσα στο κουτί χωρίς να την αγγίξετε. Αν χρειαστεί να την πιάσετε χρησιμοποιείστε οπωσδήποτε γάντια! Για να είμαστε σίγουροι ότι δεν θα της μεταφέρουμε, αλλά και ότι δεν θα μας μεταφέρει κάποιο μικρόβιο, πρέπει οπωσδήποτε να φοράμε και ιατρική μάσκα προσώπου.

Αν μπορείτε, πιάστε την νυχτερίδα όπως θα κάνατε και με μια αράχνη: τοποθετήστε από πάνω της το κουτί και μετά σύρετε από κάτω ένα χαρτονάκι. Εάν δεν μπορείτε έτσι, τότε χρησιμοποιήστε την πετσέτα της κουζίνας για να την καλύψετε και προσεκτικά μετακινήστε την μέσα στο κουτί (φοράμε και γάντια). Τοποθετήστε μέσα στο κουτί την πετσέτα, για να κρυφτεί και βάλτε της λίγο νεράκι στο καπάκι για να έχει την δυνατότητα να πιεί. Μην προσθέσετε κανένα είδος φαγητού στο κουτί.

Φυλάξτε το κουτί με την νυχτερίδα σε ήσυχο και σκοτεινό μέρος μέχρι να επικοινωνήσετε με τους ειδικούς και να λάβετε οδηγίες. Μακριά από παιδιά και από κατοικίδια ζώα. Αν τύχει και σας φύγει και πετάει γύρω γύρω στο δωμάτιο, μην προσπαθήσετε να την πιάστε σε πτήση γιατί θα τραυματιστεί. Περιμένετε να προσγειωθεί και χρησιμοποιήστε την πετσέτα.

Εάν η νυχτερίδα έχει κολλήσει σε ένα  μυγόχαρτο ή παγίδα τρωκτικών ή έχει πιαστεί σε αγκίστρι ψαρέματος, μην προσπαθήσετε να τα αφαιρέσετε. Φορέστε τα γάντια σας και κόψτε προσεκτικά με ψαλίδι ότι περισσεύει και μπορείτε να αφαιρέσετε και βάλτε την νυχτερίδα μαζί με τα κολλημένα μέρη , μέσα στο κουτί (χωρίς να τοποθετήσετε πετσέτα).

Αφού ασφαλίσετε το κουτί με ταινία και σπάγκο, φροντίστε να φτάσει το συντομότερο δυνατόν σε κάποιο φορέα περίθαλψης ή σε κάποιον κτηνίατρο που γνωρίζει από περίθαλψη άγριων ζώων.

Να είστε σίγουροι ότι έχετε βοηθήσει ένα πολύ χρήσιμο ζώο!

Πολλές πληροφορίες για τις νυχτερίδες μπορείτε να βρείτε στα αγγλικά στο site του Bat Conservation Trust και στα ελληνικά στο https://ese.edu.grτης Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας και στο https://www.lifegrecabat.eu/el/species  του προγράμματος LifeGRECABAT που σκοπός του είναι η εφαρμογή διαχειριστικών δράσεων σε 10 περιοχές NATURA 2000με στόχο τη βελτίωση της κατάστασής τους (εύρος, πληθυσμός, οικότοπος, μελλοντική προοπτική) των 10 ειδών νυχτερίδας (Annexes II - IV 92/43/EEC) και του οικότοπου 8310 (Annex I 92/43/EEC).

Μετάφραση &Προσαρμογή: ΘΜΠ

Αυτή την εποχή όλες οι Οργανώσεις Διάσωσης και Περίθαλψης Άγριας Ζωής δέχονται πολλές κλήσεις για μωρά πτηνά που έχουν πέσει από τις φωλιές τους. Όπως και άλλα μωρά άγριας φύσης, αν το ζώο δεν είναι ταλαιπωρημένο ,καλό είναι να προσπαθήσουμε να το πάμε στους γονείς του.  Η ηλικία του μωρού πουλιού θα καθορίσει την πορεία της δράσης μας. Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε σε ποιο στάδιο ανάπτυξης βρίσκεται για να κάνουμε τις σωστές ενέργειες. Στις εικόνες έχουμε την Κελαϊδότσιχλα, σαν παράδειγμα αναγνώρισης.

Ένας «νεοσσός» είναι ένα πουλάκι που δεν έχει φτερά ή έχει ελάχιστα φτερά, έτσι εξακολουθεί να φαίνεται το δέρμα του (φωτο 1). Αυτά τα πουλιά ΠΡΕΠΕΙ να είναι στη φωλιά, και αν πέσουν στο έδαφος οι γονείς δεν θα τα ταΐσουν εκεί. Αν είναι δυνατόν, είναι σωστό να επιστρέψουν αυτά τα μωρά στην πραγματική τους φωλιά. Εάν αυτό δεν είναι δυνατό, μπορεί να προετοιμαστεί μια φωλίτσα για φιλοξενία. Χρησιμοποιώντας ένα μικρό καλάθι, τοποθετήστε γρασίδι στον πάτο και τοποθετήστε το μωρό πουλί μέσα. Κρεμάστε το καλάθι σε ένα χαμηλό κλαδί του πλησιέστερου δέντρου ή θάμνου. Φύγετε από την περιοχή και παρατηρείστε προσεκτικά τη νέα φωλιά για 2 ώρες για να δείτε αν οι γονείς βρουν το μωρό. 

ΠΡΟΣΕΞΤΕ: Τα πουλιά δεν θα πάρουν τα μωρά τους για να τα μετακινήσουν όπως κάνουν τα θηλαστικά. Αν οι γονείς βρουν τη φωλιά σας θα συνεχίσουν να τη χρησιμοποιούν μέχρι το μωρό να γίνει «κλωσσόπουλο» (φωτο 2) και τέλος «ξεπεταρούδι». Εάν οι γονείς δεν επιστρέψουν εντός 2 ωρών, θα πρέπει να απευθυνθείτε σε κάποιο Κέντρο Διάσωσης και Περίθαλψης.

Ένα «ξεπεταρούδι» (φωτο 3) είναι ένα που είναι πλήρως φτερωμένο πτηνό, με κοντή ουρά και ενδεχομένως μερικά τριχόφτερα. Τα αναγνωρίζουμε επειδή περιφέρονται στις αυλές περιμένοντας τους γονείς να τους φέρνουν φαγητό. Τα «ξεπεταρούδια» πολλές φορές μπερδεύονται με τραυματίες ενήλικες, αλλά η κοντή ουρά θα υποδείξει ότι είναι πραγματικά νεαρά πουλάκια.

Τα «ξεπεταρούδια» (fledglings) ΔΕΝ είναι απαραίτητο να είναι σε μια φωλιά, και γενικά είναι πολύ δραστήρια για να μείνουν σε μία φωλιά, ακόμη και αν επιστρέψουν. Εάν ένα «ξεπεταρούδι» είναι ενεργό και χοροπηδάει, είναι πιθανότατα πολύ καλά και δεν χρειάζεται βοήθεια. Οι γονείς θα επιστρέψουν να το ταΐσουν όταν έρθει η ώρα! Αυτά τα νεαρά πουλιά θα είναι σύντομα ανεξάρτητα από τη στιγμή που μπορούν να τραφούν μόνα τους. Εάν το μικρό όμως παρουσιάζει ληθαργικά συμπτώματα τότε πρέπει να το μαζέψετε προσεκτικά και να το πάτε σε ένα Κέντρο Περίθαλψης.

ΘΜΠ

Με την μεγάλη εξάπλωση των κινητών τηλεφώνων, με καλές δυνατότητες φωτογράφησης, οι διασώστες συχνά τραβούν φωτογραφίες της άγριας ζωής κατά την διάσωση ή την περίθαλψη για να θυμούνται ένα ζώο, να τεκμηριώνουν μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα ή δύσκολη περίπτωση, να τις στέλνουν σε έναν κτηνίατρο για να τον συμβουλευτούν, να τις χρησιμοποιήσουν για εκπαίδευση ή δημοσιεύσεις ή "μόνο και μόνο επειδή".  Ενώ μερικές από τις φωτογραφίες αποδεικνύονται καλές και είναι χρήσιμες, πολλές δεν είναι και δημιουργούν παρανοήσεις και παρεξηγήσεις. Ακολουθούν μερικές συμβουλές που θα σας βοηθήσουν να επιτύχετε καλύτερες και πιο χρήσιμες φωτογραφίες αλλά και να αποτρέψετε δυσάρεστες καταστάσεις για τα άγρια ζώα.

Πρέπει να σέβεστε το θέμα σας!

Να φωτογραφίζετε πάντα άγρια ζώα με τρόπους που σέβονται την άγρια φύση και την ανθρώπινη φροντίδα τους. Μην τραβάτε φωτογραφίες με τα ζώα που θα μπορούσαν να υποδηλώνουν ότι είναι κατοικίδια ζώα και όχι άγρια (σαν τις κατωτέρω φωτογραφίες), όπως να είναι προσκολλημένο σε ένα άτομο, να θηλάζουν καθισμένα στην παλάμη σας, να αγκαλιάζουν τα χέρια σας και να παίζουν με παιχνίδια που χρησιμοποιούνται σε κατοικίδια, κλπ.

Φωτογραφίες με λανθασμένη νοοτροπία. Προβάλουν τα Άγρια ζώα ως κατοικίδια (pet)

Για να έχετε μια όμορφη και σωστή φωτογραφία, δώστε λίγο χρόνο στο ζώο και αφήστε το να βρεθεί μόνο του σε άνετη θέση. Εξαλείψτε το άγχος του.

Αποφύγετε περιβάλλοντα που το τρομάζουν ή του προκαλούν στρες, όπως άλλα ζώα ή κλουβιά ή αντικείμενα, δραστηριότητες, θόρυβοι, κινήσεις, άτομα και κατοικίδια.

Ακολουθήστε πρωτόκολλα ασφαλούς χειρισμού! Εάν φοβούνται, τα ζώα μπορεί να κουλουριαστούν, να πηδήξουν, να κτυπήσουν, να δαγκώσουν ή να χτυπήσουν για να προσπαθήσουν να ξεφύγουν. Για να αποφύγετε τον κίνδυνο και να είστε ασφαλείς, μην κρατάτε ποτέ το ζώο κοντά στο πρόσωπο, το κεφάλι ή το εκτεθειμένο σώμα ενός ατόμου.

Χρησιμοποιήστε γάντια ή / και άλλο προστατευτικό ρουχισμό / εξοπλισμό εάν κρατάτε το ζώο για να επιδείξετε σωστή και ασφαλή τεχνική χειρισμού.

Τραβήξτε φωτογραφίες υγιών ζώων, καθώς και εκείνων με προβλήματα υγείας. Εάν είναι δυνατόν, θα ήταν πολύτιμο να έχετε φωτογραφίες του ίδιου ζώου σε διάφορα στάδια ανάρρωσης, μετά την ανάρρωση και λίγο πριν την απελευθέρωση.

Μερικά ζώα μπορεί να είναι σε τόσο σοβαρή κατάσταση που να επιβάλλεται η  ευθανασία. Εάν επιθυμείτε φωτογραφίες τέτοιων ιατρικών προβλημάτων, οι φωτογραφίες θα πρέπει να λαμβάνονται αφού το ζώο έχει υποστεί ευθανασία, για να μειώσει περαιτέρω τον πόνο και τα βάσανα.

Τραβήξτε τις φωτογραφίες σε ασφαλή χώρο αλλά και κατάλληλο χώρο για αποκατάσταση δείχνοντας (δίνοντας) το καλό παράδειγμα. Αυτό σημαίνει ότι δεν πρέπει να τραβάτε φωτογραφίες σε κουζίνα, σε ανθρώπινο κρεβάτι, να παίζει με κατοικίδιο, γύρω από φαγητό για ανθρώπους και ούτω καθεξής.

Βγάζοντας φωτογραφίες

Σχεδιάστε τη φωτογραφία και κάντε οποιαδήποτε προετοιμασία προτού τοποθετήσετε τη φωτογραφική μηχανή στη θέση λήψης ή πιάστε το ζώο. Αυτό περιλαμβάνει πράγματα όπως τακτοποίηση φωτισμού και τρίποδα, τοποθέτηση του κλωβού και τοποθέτηση γαντιών.

Χρησιμοποιήστε ένα πιο ήρεμο και ουδέτερο χρωματικά ύφασμα για φόντο, όπως ένα ανοιχτό μπλε ή γκρι. Μην χρησιμοποιείτε πολύ υψηλής αντίθεσης υλικό στο φόντο, όπως ένα συμπαγές λευκό ή μαύρο πανί. Αποφύγετε το φόντο με έντονη αποτύπωση, όπως λουλουδάτο σχέδιο. Τέτοια φόντα μπορεί να μπερδέψουν το auto focus της μηχανής.

Στην φωτογραφία είναι θολά τα πουλάκια και εστιασμένος ο ρουχισμός που μπερδεύει λόγω χρωματικής ποικιλίας

Εάν το ζώο δεν κρατιέται, ή εάν το συγκριτικό  μέγεθος δεν είναι εμφανές, τοποθετήστε ένα κοινό αντικείμενο για να δείξετε το μέγεθος.  Νομίσματα, κλειδιά ή μολύβια παρέχουν μια καλή σύγκριση για μικρά θέματα. Ένας χάρακας μπορεί να υποδείξει το μέγεθος για μεγαλύτερα θέματα.

Ορισμένα ζώα -ειδικά ενήλικα - μπορεί να έχουν μια αντίδραση φόβου στη φωτογραφική μηχανή, πιθανόν να την αντιλαμβάνονται ότι είναι ένα μεγάλο μάτι ενός αρπακτικού, ειδικά εάν η κάμερα είναι πάνω από το ζώο. Με το τηλέφωνο είναι καλύτερα τα πράγματα!

Εάν φαίνεται λιγότερο αγχωτικό και εξακολουθεί να είναι ασφαλές, σκεφτείτε να κρατάτε την κάμερα στο ίδιο επίπεδο ή σε μια γωνία που είναι λίγο κάτω από το ζώο. Εάν το ζώο εμφανίσει άγχος από την εγγύτητα στην κάμερα, σταματήστε να φωτογραφίζετε!  Μπορεί να είναι δυνατό να τραβήξετε μια φωτογραφία χωρίς να τονίσετε το ζώο σε άλλη στιγμή. Σκεφτείτε να τραβήξετε τη φωτογραφία από απόσταση ή σε απόκρυψη.  Μην τραβάτε φωτογραφίες, εκτός εάν μπορεί να αποφευχθεί ο φόβος και το άγχος.

Ο θόρυβος της κάμερας μπορεί επίσης να τρομάξει ένα ζώο. Ελαχιστοποιήστε τον θόρυβο ενεργοποιώντας την κάμερα πριν πλησιάσετε το ζώο.

Η φωτογραφία μπορεί να είναι μόνο του ζώου, όπως στο κλουβί, στη φωλιά ή στη φωλιά του. Μερικοί άνθρωποι μπορούν να κρατήσουν το ζώο με το ένα χέρι και να κρατήσουν την κάμερα με το άλλο για λήψη selfie. Είναι πολύ καλύτερο και ασφαλέστερο να ζητήσουμε από ένα δεύτερο άτομο να μας βοηθήσει στην φωτογράφηση.

Προσπαθήστε να εστιάσετε την κάμερα στο πιο σημαντικό στοιχείο. Αυτό μπορεί να είναι ολόκληρο το ζώο ή μπορεί να είναι μέρος του σώματος. Εάν είναι δυνατόν, προσπαθήστε να διατηρήσετε μεγαλύτερο βάθος πεδίου για να αυξήσετε τη μέγιστη εστίαση.

Εάν το ζώο δεν φοβάται και δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος ούτε για το ζώο ούτε για τον χειριστή, μπορείτε να φωτογραφήσετε από κοντινή απόσταση. Μην πλησιάζετε στο θέμα πάρα πολύ κοντά. Αυτό σημαίνει ότι κρατάτε τις περισσότερες κάμερες περίπου μισό μέτρο από το ζώο, εκτός εάν χρησιμοποιείτε ειδικό φακό. Εάν πλησιάσετε πολύ, το θέμα της φωτογραφίας σας θα γεμίσει δυσανάλογα το κάδρο σας. Μην ανησυχείτε αν είστε ένα μέτρο από το θέμα, καθώς οι περισσότερες φωτογραφίες μπορούν να περικοπούν αργότερα - εφ 'όσον το θέμα είναι στο επίκεντρο.

Χρησιμοποιήστε υψηλή ταχύτητα ή ρύθμιση γρήγορου κλείστρου για να ελαχιστοποιήσετε τυχόν θόλωση από την κίνηση. Εάν το θέμα φωτίζεται κατάλληλα, αυτό δεν πρέπει να αποτελεί πρόβλημα. Επιτρέποντας στο ζώο να αναλάβει μια άνετη, χωρίς στρες στάση ηρεμίας βοηθά στην αποφυγή ανεπιθύμητης κίνησης.

Τραβήξτε πολλές εικόνες του ίδιου θέματος από διαφορετικές γωνίες και θέσεις. Κατά  κανόνα, 1 στις 20 περίπου λήψεις οδηγεί σε μια αποδεκτή φωτογραφία. Άλλωστε οι ψηφιακή τεχνολογία δεν έχει πρόσθετο κόστος!

Εξασκηθείτε στη λήψη φωτογραφιών από «εύκολα» θέματα και μάθετε από αυτά, ώστε να αναπτύξετε δεξιότητες και αυτοπεποίθηση για να τραβήξετε αποτελεσματικές φωτογραφίες γρήγορα και χωρίς προβλήματα.

Καλές φωτογραφίες, που εμμέσως προβάλλεται και η Οργάνωση ή το Κέντρο Περίθαλψης

Αν θέλετε να τραβήξετε φωτογραφίες κατά την διάσωση θα πρέπει το κάδρο σας να δείχνει και τον περιβάλλοντα χώρο, αλλά και περισσότερες λεπτομέρειες σχετικές με το ζώο. Καλό είναι να αποφεύγετε πολλές «στημένες πόζες» που μπορούν να ταλαιπωρήσουν το ζώο ή ακόμη και να το φέρουν σε κρίσιμη κατάσταση. Προσοχή, να αποφεύγετε τους περαστικούς που θέλουν να βγάλουν τουριστικές φωτογραφίες!!!

Φωτισμός

Το φυσικό φως είναι το καλύτερο για φωτογραφίες.  Βεβαιωθείτε ότι το θέμα φωτίζεται ομοιόμορφα.Όταν χρησιμοποιείτε φυσικό φως, ειδικά όταν είστε σε εξωτερικούς χώρους, το ζώο δεν πρέπει να βρίσκεται μισό σε φως και μισό σε σκιά.  Το διάχυτο και έμμεσο ηλιακό φως είναι πολύ καλύτερο από το άμεσο ηλιακό φως. Σκεφτείτε να τραβήξετε τη φωτογραφία σε μια ελαφρά συννεφιασμένη ημέρα ή τοποθετήστε ενδιάμεσα ένα σεντόνι ανοιχτού χρώματος.

Το κατ’ ευθείαν φλας τρομάζει το ζώο, γι’ αυτό ένα έμμεσο φλας είναι καλύτερο. Μην ανησυχείτε για τα κόκκινα μάτια που προκαλούνται από το φλας - αυτό μπορεί να αφαιρεθεί αργότερα στην επεξεργασία, εκτός εάν το μάτι είναι κόκκινο από φυσικό χρώμα ή από ένα τραυματισμό. Σταματήστε να φωτογραφίζετε μετά από κάθε φωτογραφία με φλας και αφήστε το ζώο να χαλαρώσει.

Στις ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές ή τηλέφωνα, να χρησιμοποιήσετε τη μεγαλύτερη δυνατή μορφή (μέγεθος αρχείου). Αυτό συλλαμβάνει περισσότερο λεπτομέρεια, η οποία είναι κρίσιμη για μελλοντική βελτίωση της εικόνας.  Οι αποδεκτές μορφές αρχείων περιλαμβάνουν JPG ή TIFF.

ΣΩΣΤΗ επιλογή υποβάθρου                                                                                                                                                              ΛΑΘΟΣ επιλογή υποβάθρου

Τεκμηρίωση

Είναι εύκολο να ξεχάσουμε τις λεπτομέρειες για ένα ζώο ή μια υπόθεση - ειδικά σε πολυάσχολη εποχή. Επομένως, είναι σημαντικό να σημειώσετε ποια ζώα και κρούσματα φωτογραφήσατε. Είναι επίσης χρήσιμο να καταγράφετε κάποια στοιχεία των φωτογραφιών για να αποφύγετε την σύγχυση αργότερα όταν προσπαθείτε να ταξινομήσετε τις φωτογραφίες κατά περίπτωση και ημερομηνία.

Ενώ είναι ακόμα φρέσκο στο μυαλό σας, εντοπίστε το είδος του ζώου, ηλικία (π.χ. νεοσσός, νεογέννητος, νεαρός, ενήλικος), κατάσταση ή πρόβλημα, αντί να υποθέτετε ότι θα το κάνετε αργότερα προσπαθώντας να θυμηθείτε την υπόθεση ή να θυμηθείτε τις λεπτομέρειες.

Γράψτε τις σημειώσεις σε ένα ημερολόγιο για να σας υπενθυμίζει τις επόμενες ημερομηνίες για λήψη φωτογραφιών.

Αν είστε σε Κέντρο Περίθαλψης καλό είναι να τοποθετήσετε μια πινακίδα στην αίθουσα αποκατάστασης για να υπενθυμίσετε μερικούς κανόνες για τη λήψη φωτογραφιών, μαζί με μερικές βασικές οδηγίες.

Στοιχεία

Να σημειώνετε πάντα την ημερομηνία της φωτογραφίας, το όνομα του διασώστη ή αποκαταστάτη και τη διεύθυνση. Πρέπει το όνομα του φωτογράφου να συνοδεύει τη φωτογραφία, εκτός αν δεν παρέχεται.

Αναφέρετε εάν κάποια από τις φωτογραφίες προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα (άτομο, ημερομηνία, πηγή κ.λπ.). Αν εσείς έχετε πνευματικά δικαιώματα σε οποιαδήποτε από τις φωτογραφίες, να αναφέρετε εάν θα εκχωρηθεί άδεια για εκτύπωση για δημοσίευση και πώς θα το κανονίσετε με τον ενδιαφερόμενο.  Να διευκρινίζετε με σαφήνεια εάν οι φωτογραφίες που μοιράζεστε με άλλους δεν πρέπει να διανέμονται περαιτέρω.

Πρέπει πάντα να προσέχουμε έτσι ώστε ο στόχος να τραβήξουμε καλές φωτογραφίες να μην είναι υψηλότερος από τον σεβασμό στην άγρια φύση του ζώου και την διατήρηση της ηρεμίας και ασφάλειάς του.

Συγγραφείς του αρχικού ανωτέρω κειμένου είναι οι Shirley Casey και Allan Casey,συνιδρυτές της WildAgain Wildlife Rehabilitation. 

 Μπορείτε να επικοινωνήσετε με τους συγγραφείς στο ewildagain@aol.com ή στο WildAgain Wildlife Rehabilitation, Inc.,P.O. Κουτί685, Evergreen, CO 80437 USA.

Ρίξτε μια ματιά στο www.ewildagain.org για περισσότερους πληροφορίες που αφορούν Περίθαλψη Άγριων ζώων.

Μετάφραση, προσαρμογή, επιλογή φωτογραφιών κειμένου: Θεόδωρος Μπένος-Πάλμερ, 2021

Ο Χειμώνας τυπικά τελείωσε και οι θερμοκρασίες της Άνοιξης θα αρχίσουν να ξυπνάνε τα φίδια από την χειμερία νάρκη τους. Το φίδι είναι παρεξηγημένο ζώο στη χώρα μας και για το λόγο αυτό συνήθως προκαλεί φόβο που συχνά οδηγεί στην εξόντωση του ζώου. Κανένα φίδι δεν κυνηγάει ανθρώπους, όπως πολλές άτοπες μαρτυρίες αναφέρουν, ούτε επιτίθεται ποτέ λόγω της υποτιθέμενης "κακίας" του. Όλοι αυτοί οι μύθοι, μαζί με την έλλειψη σωστής πληροφόρησης, έχουν οδηγήσει στην άδικη αντιπάθεια των ανθρώπων απέναντι στα φίδια με άσχημα αποτελέσματα βίαιης συμπεριφοράς και πανικού στην παραμικρή θέα αυτού του ερπετού.

Αυτούς τους «μύθους» ανέλαβε να μας εξηγήσει-διαλύσει ο βιολόγος ,κ Ηλίας Στραχίνης, μέλος της Ελληνικής Ερπετολογικής Εταιρείας παρουσιαστής της εκπομπής «Άγρια Ελλάδα» της ΕΡΤ3 και διαχειριστής του www.herpetofauna.gr και να μας οδηγήσει στον κόσμο των ΦΙΔΙΩΝ της ΕΛΛΑΔΑΣ στο webinar που οργάνωσε η Εφορεία Εφαρμογής Προγραμμάτων Περιβάλλοντος τιμώντας την Παγκόσμια Ημέρα Άγριας Ζωής, 3 Μαρτίου #WorldWildlifeDay, #WWD2021

Το Σάββατο 27 Φεβρουαρίου 2021, στις 18:30 το απόγευμα ο κ Ηλίας Στραχίνης, παρουσίασε σε 90 μέλη της Προσκοπικής Ομάδας Διάσωσης Άγριας Ζωής και σε 40 φίλους της σελίδας ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΓ.Ε./ΣΕΠ (σε Live Streaming)το πως να ξεχωρίζουμε τα ελάχιστα επικίνδυνα δηλητηριώδη φίδια της Ελλάδας, μαζί με οδηγίες πρόληψης και πρώτες βοήθειες σε περίπτωση δηλητηριώδους δήγματος και μας έδωσε πρακτικές συμβουλές και άλλες χρήσιμες πληροφορίες, σε ένα πολύ περιεκτικό webinar που αποδείχτηκε εξαιρετικά ενδιαφέρον και ωφέλιμο για όλους.

Όπως μας είπε ο κ Ηλίας Στραχίνης στην παρουσίασή του, οποιοδήποτε φίδι αντιληφθεί την παρουσία ανθρώπου προσπαθεί πανικοβλημένο να διαφύγει προς κάθε κατεύθυνση και το μόνο που δεν θέλει εκείνη την στιγμή είναι να κάτσει και να αντιμετωπίσει τον άνθρωπο. Αυτή είναι και η κύρια μορφή άμυνας των φιδιών. Κατόπιν εάν το φίδι εγκλωβιστεί σε κάποιο μέρος αντιμέτωπο με τον άνθρωπο τότε θα προσπαθήσει να τρομάξει τον "θύτη" του στρέφοντας το κεφάλι του προς αυτόν και βγάζοντας τον χαρακτηριστικό δυνατό συριγμό που ακούγεται σαν επαναλαμβανόμενο "Σσσσς". Στις περιπτώσεις και μόνο που το ζώο πατηθεί ή αρπαχτεί από κάποιο χέρι έτσι ώστε νιώσει ανήμπορο και ανίκανο να ξεφύγει ή ακόμα όταν ο "θύτης" του έχει πλησιάσει απειλητικά κοντά, τότε και χρησιμοποιεί την έσχατη άμυνά του, το δάγκωμα. Σε καμία άλλη περίπτωση, κανένα φίδι δεν θα έρθει από μόνο του κοντά στον άνθρωπο που τόσο φοβάται για να επιτεθεί και να διακινδυνέψει την ζωή του. Όλα τα άλλα που κατά καιρούς ακούγονται είναι απλά επιβλαβείς μύθοι...

Υπάρχουν αρκετά είδη φιδιών στην Ελλάδα και συγκεκριμένα 23 είδη. Απ’ αυτά μόνο οι Οχιές έχουν επικίνδυνο δηλητήριο! Τα υπόλοιπα είδη φιδιών είναι εντελώς ακίνδυνα για τον άνθρωπο!

Τα φίδια τρέφονται με μικρά ζώα, πουλιά, αυγά ή έντομα. Ένα φίδι μπορεί να φάει και 1000 ποντίκια καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του καθιστώντας το ωφέλιμο προς το περιβάλλον και τον άνθρωπο!

Όταν λοιπόν συναντήσετε φίδι απομακρυνθείτε ήρεμα!  Δεν πρόκειται ποτέ να σας κυνηγήσει ή να σας επιτεθεί.  Δεν υπάρχει συνεπώς κανένας απολύτως λόγος πανικού, αφήνετε το φίδι στην ησυχία του να λιάζεται ή να πάει στην φωλιά του ή να συνεχίσει τον περίπατό του. Με σεβασμό πάντα προς το ζωντανό πλάσμα, μπορείτε να το παρατηρήσετε αν θέλετε από κάποια απόσταση ώστε να μη το ενοχλήσετε ή μπορείτε να το φωτογραφίσετε.  Την επόμενη λοιπόν φορά που θα σας ξαφνιάσει η παρουσία κάποιου φιδιού, ας μείνετε ψύχραιμοι και ας αφήσετε την ζωή να συνεχιστεί σε οποιαδήποτε μορφή και εξωτερική εμφάνιση και αν έχει!

Στην Ελλάδα, το σύνολο των ερπετών βρίσκεται υπό καθεστώς προστασίας. Ο ρόλος τους στην ισορροπία του οικοσυστήματος είναι βαρυσήμαντος. Σήμερα στην χώρα μας οι νόμοι που προστατεύουν την ελληνική ερπετοπανίδα είναι οι εξής:

• Σύμβαση της Βέρνης (Παραρτήματα II & III), "Για τη διατήρηση της άγριας ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος της Ευρώπης". 
  Στις λίστες των Παραρτημάτων II και III (Appendices II & III) περιλαμβάνονται όλα τα ερπετά και αμφίβια που απαντούν στην Ελλάδα αλλά και σε όλη την Ε.Ε. Η Σύμβαση προστατεύει αυτά, καθώς και τους οικότοπούς τους.

• Κοινοτική Οδηγία 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 21ης Μαΐου 1992, "Για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας". 
  Στα Παραρτήματα II και IV της Οδηγίας περιλαμβάνεται μεγάλο μέρος ειδών της ερπετοπανίδας της Ελλάδας. Η Οδηγία επιβάλλει αυστηρή προστασία των ειδών του παραρτήματος II και καθορισμό ειδικών ζωνών για την διατήρηση και την προστασία των ειδών του παραρτήματος IV.
• Προεδρικό Διάταγμα υπ' αριθμόν 67, ΦΕΚ 23/Α/30-1-81, "Περί προστασίας της αυτοφυούς χλωρίδας και άγριας πανίδας και καθορισμού διαδικασίας συντονισμού και ελέγχου της έρευνας επ' αυτών".
  Στον Πίνακα Β του Διατάγματος περιλαμβάνονται τα περισσότερα είδη ερπετών και αμφιβίων της χώρας μας, τα οποία σύμφωνα με το Διάταγμα αυτό, κηρύσσονται προστατευτέα.
• Σύμβαση CITES, "Για το Διεθνές Εμπόριο των Απειλούμενων με Εξαφάνιση ειδών της άγριας πανίδας και χλωρίδας".
  Η Σύμβαση CITES (Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora) ρυθμίζει το διεθνές εμπόριο ειδών της αυτοφυούς χλωρίδας και άγριας πανίδας που απειλούνται με εξαφάνιση. Τα κράτη-μέρη της Σύμβασης, έχουν συμφωνήσει στην τήρηση και εφαρμογή ενιαίων αρχών, κανόνων και συγκεκριμένων διαδικασιών διακίνησης και εμπορίας των ειδών της άγριας πανίδας και χλωρίδας, προκειμένου να προστατευθούν σε παγκόσμιο επίπεδο είδη που απειλούνται με εξαφάνιση. Στις λίστες της σύβασης συμπεριλαμβάνονται και μερικά είδη της ελληνικής ερπετοπανίδας.

 ΘΜΠ

Σε οποιαδήποτε δεδομένη ημέρα στη χώρα μας, μπορεί να εκτιμηθεί ότι δεκάδες άγρια πτηνά και θηλαστικά υφίστανται τραυματισμούς άμεσα αποδοτέους στον άνθρωπο. Αιτίες τέτοιων ανθρωπογενών τραυματισμών περιλαμβάνουν τα μηχανοκίνητα οχήματα, τις γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, τα κατοικίδια σκυλιά και τις γάτες, τη χρήση φυτοφαρμάκων, τη ρύπανση και τις πετρελαιοκηλίδες, τα παρατημένα αλιευτικά εργαλεία και τις εσκεμμένες πράξεις σκληρότητας.

(ζώα σε περίθαλψη, από το φωτ. αρχείο του ΚΕ.Π.Π.Α.Ζ.)

Κατά τους ανοιξιάτικους και τους καλοκαιρινούς μήνες, όταν ο καθαρισμός των δέντρων και των κήπων καθώς και οι καθαρισμοί με μηχανήματα είναι ανεξέλεγκτοι, ο αριθμός των άγριων ζώων που εκτοπίζονται ή τραυματίζονται μπορεί να τριπλασιαστεί. Ολόκληροι οι πληθυσμοί μπορούν να επηρεαστούν από την απώλεια οικοτόπων και από φυσικές καταστροφές, αυξάνοντας τον αριθμό των πιθανών θυμάτων άγριας πανίδας σε ακόμη μεγαλύτερη ποσότητα.

Ο εκτιμώμενος αριθμός θυμάτων άγριας ζωής βασίζεται σε αρχεία που άγρια ζώα έχουν αναφερθεί ή διασωθεί – μια διαδρομή που αρχίζει όταν ένα ζώο παρατηρείται για πρώτη φορά από κάποιον που είναι πρόθυμος να παρέχει βοήθεια. Με τύχη, η αναζήτηση αυτού που το βρήκε μπορεί να τον οδηγήσει σε έναν ειδικά εκπαιδευμένο διασώστη άγριας ζωής.

Η διάσωση άγριων ζώων απαιτεί ένα μοναδικό σύνολο δεξιοτήτων, πολύ διαφορετικό από εκείνο που χρησιμοποιείται για το χειρισμό κατοικίδιων ζώων. Όχι μόνο τα άγρια ζώα συμπεριφέρονται διαφορετικά, αλλά η σύλληψη και ο χειρισμός τους μπορεί να είναι επικίνδυνα, ειδικά για το ζώο. Τα άγρια ζώα αντιλαμβάνονται την προσέγγιση και το χειρισμό από τον άνθρωπο ως απειλή, τα περισσότερα  θα προσπαθήσουν να φύγουν ή θα αγωνιστούν για τη ζωή τους, ακόμη και αν αυτό τα σκοτώσει! Ο τρόπος που χειριζόμαστε το ζώο και η ποιότητα της φροντίδας που προσφέρουμε μπορεί να σημαίνει ζωή ή θάνατο γι’ αυτό. Ακόμα κι αν το ζώο δεν είναι σοβαρά τραυματισμένο, η ανεπαρκής προφύλαξη , η άχαρη μεταχείριση και η ακατάλληλη τροφή μπορεί να είναι θανατηφόρα. Επομένως, είναι επιτακτική ανάγκη να παρέχεται σ’ αυτούς που σπεύδουν πρώτοι για την διάσωση, τους διασώστες, ειδική κατάρτιση σχετικά με τις σωστές μεθόδους διαχείρισης  άγριων ζώων.

Πρώτα απ 'όλα, πρέπει να έχουν αρκετές γνώσεις για το είδος που πρόκειται να συναντήσουν. Αυτό θα τους βοηθήσει να εντοπίσουν τα ζώα που βρίσκονται σε κίνδυνο και να τους βοηθήσει να καθορίσουν εάν ένα ζώο συμπεριφέρεται κανονικά ή χρειάζεται να διασωθεί. Η εξοικείωση με τα είδη θα βοηθήσει επίσης τους διασώστες να σχεδιάσουν ασφαλείς και επιτυχημένες στρατηγικές σύλληψης. Οι διασώστες πρέπει επίσης να είναι εκπαιδευμένοι και εξοπλισμένοι για να χειρίζονται και να περιορίζουν τα άγρια ζώα χωρίς να προκαλούν πρόσθετες βλάβες σε αυτά. Εάν ένα ζώο απαιτεί άμεση βοήθεια, οι διασώστες πρέπει να είναι σε θέση να παρέχουν βασική φροντίδα έκτακτης ανάγκης για τη σωτηρία - παρόμοια με εκείνη του ανθρώπινου προσωπικού έρευνας και διάσωσης και των νοσηλευτών. Στην χώρα μας δεν υφίστανται, αλλά στο εξωτερικό συναντάμε εξειδικεύσεις όπως: τεχνικός αναζήτησης και διάσωσης άγριων ζώων (WSART), νοσηλευτής άγριας ζωής, ειδικός τραυμάτων άγριας πανίδας, κλπ.  Είναι  σχετικά νέοι όροι που χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν ένα εξειδικευμένο τμήμα διάσωσης άγριων ζώων. Δυστυχώς, όμως αυτές οι μοναδικές και πολύτιμες ειδικότητες δεν υπάρχουν αυτή την στιγμή στην χώρα μας.

Στην Ελλάδα, πολύ λίγες οργανώσεις προστασίας άγριων ζώων διαθέτουν και κέντρα περίθαλψης και αποκατάστασης (ΑΡΧΕΛΩΝ, ΑΝΙΜΑ, ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ).Οι περισσότερες συνεργάζονται με οργανωμένα κέντρα περίθαλψης (ΑΛΚΥΟΝΗ, ΔΡΑΣΗ για την άγρια ζωή, ΚΕ.Π.Π.Α.Ζ.) και ακόμα λιγότερες παρέχουν οργανωμένες ομάδες διάσωσης στο πεδίο (ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ, ΑΡΧΕΛΩΝ). Συνήθως αντί να στέλνουν μια ομάδα εκπαιδευμένων διασωστών στο πεδίο, βασίζονται σε ζώα που φτάνουν στις πόρτες τους από ευαισθητοποιημένους πολίτες. Αυτό συχνά αφήνει την διάσωση ενός τραυματισμένου ή ασθενούς άγριου ζώου σε αυτούς που το εντόπισαν. Οι πολίτες που το βρήκαν αλλά αδυνατούν ή δεν επιθυμούν να εκτελέσουν οι ίδιοι τη διάσωση θα αναζητήσουν βοήθεια, κάτι που μπορεί να είναι μια αποθαρρυντική εμπειρία αν δεν είναι καλά πληροφορημένοι για τις οργανωμένες δομές που υπάρχουν.

Σε ορισμένες περιοχές, οι θυροφύλακες θα βοηθήσουν με κλήσεις σχετικά με άγρια ζώα που βρίσκονται σε δύσκολη θέση. Σε αστικά περιβάλλοντα, το καθήκον της ανταπόκρισης σε κλήσεις που άγρια ζώα κινδυνεύουν ή είναι ανύμπορα, συχνά αναλαμβάνεται από δημοτικές υπηρεσίες (μπόγιας, κλπ) ή από την πυροσβεστική . Και στις δύο περιπτώσεις, εκτός εάν οι εν λόγω υπάλληλοι είναι καλά εκπαιδευμένοι και εξοπλισμένοι ειδικά για ζώα της άγριας φύσης, μπορούν να κάνουν περισσότερο κακό παρά καλό.

Χωρίς να υπάρχει κάποιος με τις δεξιότητες για να βρει, να εντοπίσει, να αξιολογήσει και να παράσχει άμεση βοήθεια σε άγρια ζώα που βρίσκονται σε κίνδυνο, χάνονται πολλές ζωές. Το ότι δεν υπάρχει εκπαιδευμένος διασώστης  είναι συχνά ένα υποτιμημένο πρόβλημα αλλά μπορεί  να είναι το μεγαλύτερο δίλημμα που αντιμετωπίζουν τα θύματα άγριας πανίδας και τα άτομα που τα βρίσκουν. Η Προσκοπική Ομάδα Διάσωσης Άγριας Ζωής προσπαθεί να εκπαιδεύσει Ενήλικα Μέλη και Στελέχη του Ελληνικού Προσκοπισμού με σκοπό να μπορούν να ανταποκρίνονται στοιχειωδώς σε αυτές της προ(σ)κλήσεις διάσωσης της άγριας ζωής του τόπου μας.

Στο YouTube μπορείτε να δείτε και την παρουσίαση σε video: https://www.youtube.com/watch?v=hw7aIM5LZ7A&feature=youtu.be

(στο video χρησιμοποιήθηκαν και φωτογραφίες από τις ελληνικές οργανώσεις περίθαλψης: ΚΕ.Π.Π.Α.Ζ., ΑΝΙΜΑ, ΑΡΧΕΛΩΝ)

ΘΜΠ

Ο Γιώργος Γεωργακόπουλος από το ΚΕ.Π.Ε.Α.Π. / ΚΕ.Π.Π.Α..Ζ , μας εξηγεί γιατί δεν πρέπει να ταΐσουμε ένα άγριο ζώο, μόλις το διασώσουμε.

«Όταν κάποιος βρει ένα άγριο ζώο το πρώτο πράγμα που συνήθως ρωτάει είναι "τί να το ταΐσω" .

Κανονικά η ερώτηση θα έπρεπε να είναι "τί πρέπει να κάνω" .

Για ποιον λόγο δεν ταΐζουμε ;»

Όταν βρίσκουμε ένα άγριο ζώο στο έδαφος ανήμπορο να τραπεί σε φυγή και να κρυφτεί σημαίνει ότι κάποιος σοβαρός λόγος το καθήλωσε εκεί και το άφησε εκτεθειμένο θέτοντας τη ζωή του σε κίνδυνο. Η προσέγγιση από τον άνθρωπο - διασώστη φαντάζει στα μάτια του ζώου σαν απειλή από ένα μεγαλόσωμο ζώο το οποίο δεν έχει ξεκάθαρες προθέσεις.

Όταν ένα άγριο ζώο δέχεται κάποιο ερέθισμα το οποίο εκλαμβάνει ως απειλητικό για τη ζωή του ενεργοποιείται στο σώμα του ένας μηχανισμός άμυνας που ονομάζεται "fight or flight", στα ελληνικά" πάλη ή φυγή". Σύμφωνα λοιπόν με αυτή τη διαδικασία απελευθερώνονται στην κυκλοφορία του αίματος ορμόνες από τα επινεφρίδια και τον εγκέφαλο που προετοιμάζουν το σώμα για γρήγορη και αποτελεσματική αντίδραση στον κίνδυνο. Αυξάνει ο καρδιακός και ο αναπνευστικός ρυθμός ώστε το αίμα που μεταφέρει οξυγόνο και γλυκόζη (πηγή ενέργειας των κυττάρων) να διοχετευτεί πιο γρήγορα στους μυς έτσι ώστε το ζώο να μπορέσει να αντιδράσει άμεσα είτε τρέχοντας (ή πετώντας) μακριά είτε αντιμετωπίζοντας τον κίνδυνο. Αυτό εξηγεί γιατί κάποια ζώα δεν απομακρύνονται πάρα επιτίθενται σθεναρά. Διότι αξιολογώντας τον κίνδυνο και αφότου κρίνουν ότι δεν υπάρχει ασφαλής διέξοδος διαφυγής η μόνη αντίδραση που τους απομένει είναι να προσπαθήσουν να εκφοβίσουν τον εχθρό!

Η ενέργεια λοιπόν του οργανισμού διοχετεύεται στην καρδιά, τους πνεύμονες και τους μυς καθώς επίσης στον εγκέφαλο και το νευρικό σύστημα ώστε να μπορέσει το ζώο να επεξεργαστεί και να ανταποκριθεί άμεσα στα απειλητικά για τη ζωή του ερεθίσματα του περιβάλλοντος.

Ως εκ τούτου το γαστρεντερικό σύστημα περνάει σε δεύτερη μοίρα. Το ζώο για όσο χρονικό διάστημα πιστεύει ότι κινδυνεύει δεν θα σπαταλήσει ενέργεια στο να τραφεί. Αυτό αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι(με παράδειγμα τον δικό μας τρόπο λειτουργίας) όταν το στομάχι είναι γεμάτο καιαρχίζει η διαδικασία της χώνεψης, ο οργανισμός δεν είναι σε θέση να κινηθεί γρήγορα και οι απότομες κινήσεις μπορεί να γίνουν επικίνδυνες. Τα άγρια ζώα το γνωρίζουν αυτό πολύ καλά. Για αυτό το λόγο επιδιώκουν να είναι ασφαλή την ώρα του γεύματος, αφότου έχουν φάει αποσύρονται σε ασφαλές περιβάλλον και όταν αισθάνονται ότι κινδυνεύουν πολλά είδη έχουν αναπτύξει ως μηχανισμό άμυνας την εμέτιση της τροφής τους, για να είναι ελαφρύτερο το σώμα και να μπορεί να κινηθεί πολύ πιο γρήγορα.

Η επίδραση των ορμονών του στρες θα σταματήσει μόνον όταν ο οργανισμός αισθανθεί ότι πέρασε ο κίνδυνος και είναι ασφαλές πλέον το ζώο ή(εάν το στρεσογόνο ερέθισμα είναι έντονο και διαρκέσει για πολλή ώρα) μέχρι την εξάντληση και κατά συνέπεια την αδυναμία πλέον του ζώου να αντιδράσει αποτελεσματικά.

Τα παραπάνω εξηγούν γιατί το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε είναι να βάλουμε το ζώο που βρήκαμε σε χαρτόκουτο και δεν το αφήνουμε εκτεθειμένο ή δεν το πασπατεύουμε για πολλή ώρα. Με αυτόν τον τρόπο το βοηθάμε να αποτραβηχθεί, να απομονωθεί και να αισθανθεί ότι προς το παρόν τουλάχιστον δεν διατρέχει κίνδυνο ώστε να μπορέσουν οι λειτουργίες του οργανισμού του να επανέλθουν στα φυσιολογικά επίπεδα, εάν βέβαια δεν έχουν υπονομευθεί ανεπανόρθωτα.

Επιπλέον το φαγητό που θα του προσφέρουμε και το οποίο μπορεί να έχουμε διαθέσιμο στο σπίτι μας συνήθως απέχει κατά πολύ από την τροφή που δεχόταν το ζώο αυτό μέχρι πριν από λίγες ώρες ή ημέρες. Πρακτικά λοιπόν κι εφόσον ο οργανισμός του βρίσκεται σε τόσο μεγάλη ένταση δεν μπορεί να στρέψει την προσοχή του στην αναγνώριση και την επεξεργασία αυτού του νέου τροφίμου.

Ένα άγριο ζώο όταν τρέφεται έχει ως μοναδικό σκοπό να προσλάβει ενέργεια μέσω της απελευθέρωσης θρεπτικών συστατικών από τα τρόφιμα τα οποία διασπά μέσα στον πεπτικό σωλήνα. Για να το καταφέρει όμως αυτό θα πρέπει πρώτα να καταναλώσει ενέργεια. Και έτσι κατευθύνει μεγαλύτερα ποσοστά αίματος στο γαστρεντερικό σύστημα ώστε να επιτελέσει με αποτελεσματικό τρόπο τη λειτουργία του.

Όταν το αίμα κυκλοφορεί χάνει μέρος του όγκου του μέσω φυσιολογικών μηχανισμών όπως είναι η εξάτμιση μέρους του νερού των κυττάρων γιατη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος, ο καθαρισμός του αίματος από τους νεφρούς με τη δημιουργία των ούρων και η εκπνοή. Όσο πιο γρήγορα αναγκάζεται το αίμα να κυκλοφορήσει τόσο πιο γρήγορες και μεγαλύτερες είναι οι απώλειες αυτές. Πόσο μάλλον εάν ξεπερνούν τον φυσιολογικό ρυθμό εξαιτίας, παραδείγματος χάριν, μιας αιμορραγίας ( εσωτερικής ή εξωτερικής).

Για όλους τους παραπάνω λόγους γίνεται ξεκάθαρο (θέλουμε να ελπίζουμε) ότι το πρώτο πράγμα που μας ενδιαφέρει είναι η αναπλήρωση του όγκου αίματος ώστε το αίμα να μπορέσει να κυκλοφορήσει αποτελεσματικά και να κατευθύνει τα θρεπτικά συστατικά ή τα κύτταρα που εμπλέκονται στην αποκατάσταση της βλάβης όπως αιμοπετάλια και λευκοκύτταρα στα σημεία που περισσότερο έχει ανάγκη το σώμα.

Αφού λοιπόν έχουμε πετύχει αυτήν την σταθεροποίηση, τότε και μόνον τότε προχωρούμε σε τάισμα. Από τα παραπάνω όμως γίνεται επίσης κατανοητό πόση μεγάλη σημασία έχει για το σώμα να δεχθεί την κατάλληλη τροφή. Αυτήν που θα του προσφέρει εύκολα βιοαποδομήσιμα θρεπτικά συστατικά, χωρίς όμως να σπαταλήσει πολύ μεγάλα ποσά ενέργειας για να την διασπάσει. Μιας και ήδη βρίσκεται σε δύσκολη κατάσταση, ενώ αυτό το οποίο τώρα χρειάζεται είναι να αναπληρώσει την ενέργειά του με όσο το δυνατόν πιο ανέξοδο τρόπο.

Η τροφή λοιπόν θα πρέπει να είναι σωστή από θρεπτικής άποψης, πολύ εύπεπτη και κατάλληλη για το συγκεκριμένο είδος ζώου. Η ακατάλληλη τροφή όχι μόνο δεν βοηθάει αλλά μπορεί να θέσει σε άμεσο κίνδυνο τη ζωή ή μακροχρόνια να υπονομεύσει την ευζωία του ζώου.

Στο ΚΕ.Π.Π.Α.Ζ. φιλοξενούμε πολλά ζώα τα οποία δεν είναι απελευθερώσιμα γιατί η υγεία τους έχει υπονομευθεί από την λάθος διατροφή που έλαβαν στο παρελθόν.

Η ερώτηση λοιπόν <<Τι να το ταΐσω>> προϋποθέτει ότι γνωρίζετε όλα τα παραπάνω, είστε σε θέση να αναγνωρίσετε και να αξιολογήσετε σωστά τα συμπτώματα που παρουσιάζει το ζώο, έχετε ακολουθήσει όλα τα βήματα που προηγούνται του ταΐσματος, το ζώο ανταποκρίθηκε, οπότε τώρα είναι η ώρα να ταϊστεί.

Αν όμως το άγριο ζώο που έχετε βρει δεν αισθάνεται ασφαλές στα χέρια σας, ΔΕΝ θα δεχθεί τροφή από εσάς. Αν παρόλα αυτά πιεστεί να δεχθεί φαγητό, το πιο πιθανό είναι να το εμετίσει με κίνδυνο να περάσει μέρος της τροφής στην τραχεία και να κινδυνεύσει η ζωή του. Αν επιμείνετε το μόνο που θα καταφέρετε είναι να το στρεσάρετε και να το αφυδατώσετε ακόμα περισσότερο.

Οπότε είναι πολύ καλύτερο και πολύ πιο ασφαλές για το ζώο αυτό το τελευταίο βήμα του ταΐσματος να το αφήσετε σε εμάς!! 

Αν έχετε κάνει τα προηγούμενα βήματα σωστά και υπεύθυνα θα έχετε κάνει ήδη πολλά για να βοηθήσετε ένα άγριο ζώο!!

Ακόμα και όταν είναι 100% υγιές και εύρωστο και απολύτως ικανό να αντιδράσει δεν θα σκεφτεί το φαγητό όταν αισθανθεί ότι απειλείται με οποιονδήποτε τρόπο η ζωή του. 

Ματίνα Πάλλη

Υπεύθυνη Περίθαλψης & Αποκατάστασης Ζώων ΚΕ.Π.Π.Α.Ζ.

Η Ελλάδα είναι το «σπίτι» της χελώνας καρέτα, του φυσητήρα, της μεσογειακής φώκιας, του Mαυρόγυπα, του Aσπροπάρη, του βατράχου της Καρπάθου, του κόκκινου ελαφιού, αλλά και άλλων ειδών που κινδυνεύουν με εξαφάνιση. Οφείλουμε να τα σώσουμε και να τα προστατεύουμε.

Το WWF Ελλάς εφιστά την προσοχή μας και δίνει χρήσιμες πληροφορίες γι’ αυτά τα είδη που απειλούνται. Παράλληλα, μας ενημερώνει για το πώς πρέπει να συμπεριφερόμαστε σε ένα άγριο ζώο, και τι πρέπει να κάνουμε εάν αντικρίσουμε κάποιο τραυματισμένο ή νεκρό. «Η χώρα μας μπορεί να είναι μικρή σε έκταση, όμως είναι πλούσια σε, περίπου, 3.500 θαλάσσια και 23.000 χερσαία είδη ζώων, καθώς και σε 5.800 καταγεγραμμένα είδη φυτών στη στεριά. Μάλιστα, η Ελλάδα φιλοξενεί πολλά σημαντικά και απειλούμενα είδη, κάποια από τα οποία συναντάμε μόνο στην Ευρώπη, ή στη χώρα μας, όπως:

● Χελώνα καρέτα

Η χελώνα καρέτα (Caretta caretta), που κολυμπά στις ελληνικές θάλασσες για περισσότερα από 100 εκατομμύρια χρόνια, σήμερα βρίσκεται αντιμέτωπη με την εξαφάνιση. Η Ελλάδα φιλοξενεί το, περίπου, 60% των φωλιών της Μεσογείου και, παράλληλα, στη χώρα μας υπάρχουν δύο από τις πιο σημαντικές περιοχές ωοτοκίας της χελώνας καρέτα: το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου με τιςέξι παραλίες ωοτοκίας στον Κόλπο του Λαγανά, στη Ζάκυνθο και τον νότιο Κυπαρισσιακό κόλπο, στη δυτική Πελοπόννησο. Το WWF Ελλάς δουλεύει, αδιάκοπα, εδώ και δεκαετίες για την προστασία της Caretta caretta, με τις πρώτες πρωτοβουλίες να ξεκινούν, ήδη, από τη δεκαετία του 1980. Το 1994 διοργανώθηκε πανευρωπαϊκή εκστρατεία και, με τα χρήματα που συγκεντρώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από συνεισφορές ιδιωτών, η οργάνωση αγόρασε το 90% της έκτασης γύρω από την παραλία των Σεκανίων, με στόχο την προστασία της. Κι αυτό, διότι η παραλία των Σεκανίων, μήκους μόλις 550 μέτρων, είναι το σημαντικότερο «μαιευτήριο» της Caretta caretta στη Μεσόγειο, καθώς συγκεντρώνει κάθε χρόνο500-1.000 φωλιές! Από τότε, η παρουσία του WWFΕλλάς στην περιοχή είναι μόνιμη.

● Φυσητήρες

Οι φυσητήρες (Physeter macrocephalus), το τρίτο μεγαλύτερο ζώο του πλανήτη με τον μεγαλύτερο εγκέφαλο, έχουν βρει στις ελληνικές θάλασσες ένα ιδανικό «σπίτι». Στην Ελληνική Τάφρο, με τα υποβρύχια φαράγγια της και τους γκρεμούς της, βρίσκεται το βαθύτερο σημείο της Μεσογείου –το Φρέαρ των Οινουσσών 5.121 μ– και είναι το καταφύγιο 200, περίπου, φυσητήρων. Τα μεγάλα βάθη της είναι ιδανικά για τις βουτιές του ζώου, που μπορεί να διαρκέσουν μέχρι και 90 λεπτά, για να βρει τροφή. Η Ελληνική Τάφρος είναι, ταυτόχρονα, το μοναδικό μέρος της Μεσογείου, όπου οι θηλυκές γεννούν και μεγαλώνουν τα μικρά τους, αλλά και που κοινωνικές ομάδες και μοναχικοί αρσενικοί συνυπάρχουν όλο τον χρόνο. Ωστόσο, οι φυσητήρες απειλούνται με εξαφάνιση. Ανθρωπογενείς ήχοι, όπως οι ήχοι από τις σεισμικές έρευνες για έρευνα υδρογονανθράκων, οι στρατιωτικές ασκήσεις και οι προπέλες των σκαφών, προκαλούν θανατηφόρους τραυματισμούς. Η κλιματική αλλαγή, η αλιεία με παρασυρόμενα αφρόδιχτα και η ρύπανση των θαλασσών από πετρελαιοκηλίδες ή από πλαστικά, έχουν ολέθριες συνέπειες για την ίδια τους την επιβίωση. Το WWF Ελλάς αγωνίζεται ενάντια στις εξορύξεις πετρελαίου και υδρογονανθράκων – την κυριότερη, ίσως, απειλή που αντιμετωπίζει σήμερα το θαλάσσιο περιβάλλον της Ελλάδας και τα είδη που ζουν σε αυτό. Παράλληλα, η οργάνωση μαζί με ερευνητικά κέντρα εργάζεται με στόχο τη μείωση των συγκρούσεων σκαφών με θαλάσσια είδη. Ειδικότερα, το WWF μαζί με το Ινστιτούτο Κητολογικών Ερευνών Πέλαγος και το Διεθνές Ταμείο για την Προστασία των Ζώων, αλλά και με τη συνεργασία του ναυτιλιακού κλάδου, προσπαθούν να πείσουν τις Αρχές να κάνουν μικρές αναπροσαρμογές στις διαδρομές των μεγάλων πλοίων, οι οποίες δεν ενέχουν σημαντικό κόστος για τα πλοία, αλλά μπορούν να προστατεύσουν το μοναδικό αυτό είδος των φυσητήρων.

● Μεσογειακή φώκια

Η μεσογειακή φώκια Monachus monachus είναι σήμερα ένα από τα σπανιότερα θηλαστικά της Ευρώπης. Στις ελληνικές θάλασσες κολυμπούν, περίπου,300. Ειδικότερα στη Γυάρο φιλοξενείται το 12% του παγκόσμιου πληθυσμού της. Δηλαδή, σε αυτό το νησί με τη βαριά ιστορία και με μόλις 0,26 τετραγωνικά χιλιόμετρα εμβαδόν, ζουν, περίπου, 70 άτομα! Το WWF Ελλάς μαζί με την MΟm/Εταιρία για τη Μελέτη και Προστασία της Μεσογειακής Φώκιας, επιστήμονες, ερευνητές, ψαράδες, κεντρικούς και τοπικούς φορείς των Κυκλάδων, εργάστηκαν αδιάκοπα επί πέντε χρόνια και κατάφεραν να σχεδιάσουν από κοινού ολοκληρωμένα μέτρα για την προστασία της Μεσογειακής φώκιας και του συνόλου του φυσικού πλούτου του νησιού, τη ρύθμιση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων και την ήπια ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής. Το 2019, τα μέτρα έγιναν αποδεκτά από το ελληνικό κράτος και η Γυάρος θεσμοθετήθηκε ως Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή, η πρώτη τέτοια περιοχή στις Κυκλάδες. Το WWF παραμένει στην περιοχή και συνεχίζει να δουλεύει για να διασφαλίσει ότι οι φώκιες θα συνεχίσουν να ζουν στη Γυάρο ανενόχλητες.

 ● Απειλούμενοι γύπες

Στο εθνικό πάρκο Δαδιάς – Λευκίμης – Σουφλίου στον Έβρο συνυπάρχουν αρμονικά με την παραδοσιακή κτηνοτροφία, 36 από τα 38 είδη αρπακτικών πουλιών της Ευρώπης, με «πρωταγωνιστές» τον Mαυρόγυπα και τον «Βενιαμίν» των γυπών, Aσπροπάρη. Ειδικότερα, ο Aσπροπάρης είναι το πλέον απειλούμενο είδος πτηνού στη χώρα μας, με μόλις τρία ζευγάρια να ζουν στο δάσος της Δαδιάς. Η ομάδα του WWF Ελλάς εργάζεται στην περιοχή για περισσότερα από 25χρόνια, δημιουργώντας ένα ισχυρό πλαίσιο προστασίας για αυτά τα σπάνια αρπακτικά πουλιά, με στόχο την προστασία -ιδιαίτερα από απειλές όπως τα δηλητηριασμένα δολώματα- και την αύξηση του πληθυσμού τους.

● Κόκκινο ελάφι

Το κόκκινο ελάφι ζούσε κάποτε σε ολόκληρη σχεδόν την ηπειρωτική Ελλάδα. Μέσα σε λίγες δεκαετίες, όμως, οι πληθυσμοί του συρρικνώθηκαν σε τέτοιο βαθμό, ώστε το είδος βρέθηκε στην κατηγορία των απειλούμενων ζώων της χώρας. Ο προστατευμένος πληθυσμός της Πάρνηθας είναι σήμερα ο πιο μεγάλος της χώρας, αλλά παραμένει απομονωμένος και ευάλωτος. Το WWFΕλλάς συμμετέχει στον Φορέα Διαχείρισης του Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας και υποστηρίζει τις δράσεις του για την παρακολούθηση του είδους και την προστασία του στον Εθνικό Δρυμό.

 ● Βάτραχος της Καρπάθου

Ο βάτραχος της Καρπάθου (Pelophylax cerigensis) αποτελεί ενδημικό είδος, καθώς συναντάται μόνο στην Ελλάδα και ειδικότερα μόνο σε κάποιες τοποθεσίες στην Κάρπαθο. Αξιολογείται από την IUCN ως το πιο απειλούμενο είδος βατράχου στην Ευρώπη. Οι απειλές που δέχεται -κυρίως έμμεσες, αλλά εξαιρετικά σοβαρές- σχετίζονται με την απώλεια ή υποβάθμιση των ενδιαιτημάτων του, δηλαδή του «σπιτιού» του. Στο πλαίσιο του Έργου LIFΕ-IP 4NATURA, το WWF Ελλάς συνεργάστηκε με την ερευνητική ομάδα Ζωικής Ποικιλότητας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών για τη σύνταξη ενός ολοκληρωμένου Σχεδίου Δράσης για την προστασία του βατράχου της Καρπάθου. Το Σχέδιο Δράσης περιγράφει, μεταξύ άλλων, αναλυτικά τις απειλές και πιέσεις που δέχεται αυτό το σπάνιο είδος, καθώς και τα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν για την ανάκαμψη των πληθυσμών του.

Πώς συμπεριφερόμαστε αν συναντήσουμε κάποιο άγριο ζώο

1. Πάνω από όλα, με τη σωστή συμπεριφορά μας δείχνουμε τον σεβασμό μας στα είδη άγριας πανίδας. Είμαστε στην περιοχή τους και πρέπει ναπροσέχουμε πού και πώς κινούμαστε. Πολλές φορές, κυρίως λόγω άγνοιας, μπορεί να καταστρέψουμε ή να οχλήσουμε σοβαρά θέσεις που χρησιμοποιούνται ως φωλιές. Σεβόμαστε τις σχετικές υποδείξεις των αρμόδιων Αρχών και ενημερωνόμαστε για το θεσμικό πλαίσιο και ενδεχόμενους περιορισμούς που υπάρχουν.

2. Είτε στη θάλασσα είτε στη στεριά, φροντίζουμε να μην πλησιάσουμε μετωπικά και πολύ κοντά το όποιο ζώο.

3. Δεν κινούμαστε με μηχανοκίνητα σε παραλίες, υγρότοπους, μονοπάτια και αμμοθίνες – θυμόμαστε ότι σύμφωνα με τη νομοθεσία, απαγορεύεται η κίνηση μηχανοκίνητων οχημάτων «εκτός οδικού δικτύου σε οικολογικά ευαίσθητες εκτάσεις, όπως, ενδεικτικά, μόνιμες ή εποχικές λίμνες και τέλματα και οι ακτέςτους, ο αιγιαλός, οι αμμοθίνες, ποτάμια, ρέματα και ρυάκια, δάση, λιβάδια, βοσκότοποι».​ Σεβόμαστε τα όρια ταχύτητας, τόσο στη στεριά, όσο και στη θάλασσα. Πάντα ενημερωνόμαστε για την παρουσία άγριας πανίδας και τις ανάλογες συστάσεις από τις σχετικές πινακίδες ή από το προσωπικό των αρμόδιων φορέων που βρίσκονται στην περιοχή.

4. Αποφεύγουμε τις βόλτες μόνοι μας στο πλαίσιο μίας πεζοπορίας.

5. Δεν αγγίζουμε τα άγρια ζώα. Μπορεί κάποιο να φαίνεταιήρεμο, όμως ποτέ κανείς δεν ξέρει πώς θα αντιδράσει αν φοβηθεί ή νιώσειεγκλωβισμένο. Ιδιαίτερα στην περίπτωση αμφιβίων, αποφεύγουμε να τα αγγίξουμε με γυμνά χέρια. Τα αμφίβια στη χώρα μας δεν είναι δηλητηριώδη για τον άνθρωπο. Αντίθετα, οι άνθρωποι μπορεί να μεταφέρουν πιθανά βλαπτικές ουσίες (π.χ. αντηλιακό, εντομοαπωθητικό), ή ασθένειες (μύκητες) στα ζώα.

6. Δεν ταΐζουμε τα άγρια ζώα. Υπάρχει αρκετή τροφή στη φύση. Το τάισμα, εκτός από τις βλαβερές επιπτώσεις μιας πιθανώς ακατάλληλης τροφής, προκαλεί εξοικείωση των άγριων ζώων με τους ανθρώπους, με απρόβλεπτες και, συνήθως, αρνητικές συνέπειες, όπως: αυξημένα ατυχήματα σε δρόμους, προσέγγιση άγριων ζώων σε οικισμούς, όταν το ζώο αυτό αναζητήσει τροφή από άλλον επισκέπτη, κ.λπ. Αν ένα ζώο μας φανεί «πεινασμένο» ή «ταλαιπωρημένο», ενημερώνουμε το δασαρχείο ή τον τοπικό φορέα διαχείρισης.

7. Δεν πετάμε στη φύση ούτε υπολείμματα τροφής και, βέβαια, ποτέ συσκευασίες. Τα υπολείμματα τροφής θα πρέπει να συσκευάζονται και να μπαίνουν σε κάδους, ή, ιδανικά, σε κάδους κομποστοποίησης. Οι συσκευασίες (π.χ. μπουκάλια, κουτάκια αναψυκτικών, σακούλες) μπορεί να γίνουν θανάσιμη παγίδα για ένα ζώο και ρυπαίνουν το χερσαίο και θαλάσσιο περιβάλλον.

8. Η ελεύθερη κίνηση σκύλων ή άλλων οικόσιτων ζώων είναι πολύ πιθανό να προκαλέσει σύγκρουση με την άγρια ζωή, περιστατικά θήρευσης ,ή/και να καταστρέψει τις φωλιές τους.

9. Δεν πλησιάζουμε φαγωμένα ή πληγωμένα θηράματα, όπως ελάφια, αιγοπρόβατα, αγριόχοιρους. Ο θηρευτής τους μπορεί να είναι κάπου εκεί κοντά. Επιπλέον, τα τραυματισμένα ζώα βρίσκονται σε κατάσταση πόνου και φόβου, άρα μπορεί να επιτεθούν σε οποιονδήποτε πλησιάσει, αν δεν γνωρίζει πώς να τα χειριστεί.

10. Σε περίπτωση συνάντησης με άγριο ζώο, του δίνουμε χώρο. Υποχωρούμε ήσυχα, αργά και αφήνουμε το ζώο να καταλάβει ότι δεν είναι «εγκλωβισμένο» και ότι δεν «απειλείται».

11. Αν δούμε μικρά, συνήθως εκεί κοντά είναι οι γονείς τους. Δεν τα πλησιάζουμε για να παίξουμε ή να βγάλουμε selfies, ούτε τα αγγίζουμε. Αυτό μπορεί να θεωρηθεί ως απειλή από τους γονείς.

Τι κάνουμε αν δούμε τραυματισμένο ή νεκρό ζώο

Σε περίπτωση τραυματισμένου ή σκοτωμένου ζώου, δεν το αγγίζουμε και ενημερώνουμε τις αρμόδιες Αρχές ή οργανώσεις. Αν βρισκόμαστε σε προστατευόμενη περιοχή, επικοινωνούμε με τον αρμόδιο Φορέα Διαχείρισης (στο Οικοσκόπιο http://www.oikoskopio.gr/ μπορείτε να δείτε τις περιοχές στον χάρτη).

● Για θαλάσσιες χελώνες: Ενημερώνουμε τον Σύλλογο για την Προστασία της Θαλάσσιας Χελώνας «Αρχέλων» και το τοπικό Λιμεναρχείο, ή τον τοπικό αρμόδιο φορέα.

Τους αρμόδιους φορείς ενημερώνουμε και αν δούμε φωλιά από θαλάσσια χελώνα ή μικρά χελωνάκια.

Ιδιαίτερα στην περίπτωση που δούμε χελωνάκια, ΔΕΝ τα μεταφέρουμε στη θάλασσα, αλλά βεβαιωνόμαστε ότι η παραλία στην πορεία τους είναι ελεύθερη, ώστε να βρουν μόνα τους τον δρόμο, καθώς το να καταφέρουν να προσανατολιστούν είναι σημαντικό για την επιβίωσή τους.

Αντίστοιχα, αν δούμε χελώνα να φτιάχνει τη φωλιά της, απομακρυνόμαστε.

● Για φώκιες: Σε περίπτωση που δούμε άρρωστη, τραυματισμένη, ή/και νεκρή φώκια, επικοινωνούμε με τη MΟm/Εταιρία για τη Μελέτη και Προστασία της Μεσογειακής Φώκιας.

● Για κητώδη: Επικοινωνούμε με το Ερευνητικό Κέντρο Διάσωσης και Περίθαλψης Κητωδών «ΑΡΙΩΝ».

● Για αρκούδες και λύκους: Επικοινωνούμε με τις οργανώσεις Καλλιστώ και Αρκτούρος.

● Για άλλα θηλαστικά, αμφίβια, ερπετά, ή πουλιά: Επικοινωνούμε με την ΑΝΙΜΑ και τη Δράση για την Άγρια Ζωή».

Όταν το κρύο απλώνεται στην καρδιά του Χειμώνα και το πρώτο χιόνι σκεπάζει τους θάμνους και τα δένδρα τα μικρά πουλάκια δυσκολεύονται πολύ να βρουν τροφή. Μπορούμε όμως να τα βοηθήσουμε, αρκεί να είμαστε συνεπείς μαζί τους!

Με το να διαθέτετε τη σωστή τροφή στην κατάλληλη εποχή του χρόνου, μπορείτε να βοηθήσετε τα τοπικά πουλιά να ανταπεξέλθουν στις δύσκολες στιγμές όταν η τροφή είναι λιγοστή και έτσι να προετοιμαστούν για την αναπαραγωγική περίοδο την άνοιξη.

Σε αντάλλαγμα, θα μπορέσετε να παρατηρήσετε από κοντά τα πουλιά που έρχονται στον κήπο σας για να τραφούν.

Υπάρχουν διάφορα μείγματα σπόρων για ταΐστρες, για τα πουλιά και για τάισμα στο έδαφος. Μείγματα που περιέχουν ολόκληρους ξηρούς καρπούς είναι ιδανικά μόνο για το χειμώνα, γιατί μικρά πουλιά στις φωλιές μπορούν να πνιγούν με αυτούς.
Σπόροι μικρού μεγέθους, όπως είναι το κεχρί, προσελκύουν πουλιά όπως είναι τα σπουργίτια, οι θαμνοψάλτες, σπίνοι, τσίχλες και περιστέρια. Μεγάλοι σπόροι και δημητριακά όπως είναι η βρώμη και νιφάδες καλαμποκιού είναι αρκετά δημοφιλείς για πολλά πουλιά.
Οι ηλιόσποροι είναι πολύ καλή τροφή για ολόχρονη χρήση. Το περιεχόμενο σε λιπαρά είναι μεγαλύτερο στους μαύρους παρά τους ραβδωτούς. Ο μαυρόσπορος (nyjerseed) είναι μικρότερος σε μέγεθος και μαύρος, με υψηλή περιεκτικότητα ελαίων.

Όπως μας λέει και ο κ Μαρτίνος Γκαίτλιχ (Βιολόγος-Ζωολόγος), τα ψίχουλα είναι η «κλασσική» τροφή που συνηθίζουμε να προσφέρουμε στα πουλιά. Όμως, αντίθετα με ό,τι γενικώς πιστεύεται, δεν είναι ιδιαίτερα θρεπτική τροφή. Σε κάθε περίπτωση πάντως, αν επιλέξουμε να δώσουμε στα πουλιά ξερό ψωμί είναι καλύτερα να το δίνουμε αφού το μουλιάσουμε προηγουμένως για να μαλακώσει.  

Εξαιρετική τροφή για πολλά σποροφάγα είδη πουλιών είναι οι ηλιόσποροι, ιδίως οι αποφλοιωμένοι (οι λεγόμενες «καρδιές ηλιόσπορων»).Αντίθετα, το σιτάρι και το κριθάρι δεν είναι πολύ καλή επιλογή, καθώς, εκτός από τα Περιστέρια και τις Δεκαοχτούρες, είναι λίγα τα άλλα είδη πουλιών που θα τραφούν με αυτούς τους σπόρους. Επίσης, ελάχιστα πουλιά τρώνε το καλαμπόκι, συνήθως μόνο τα περιστέρια και μερικά υδρόβια πουλιά (πάπιες, κύκνοι κ.ά.).

Από τα ξερά φρούτα, οι σταφίδες είναι η προτίμηση των Κοτσυφιών. Οι σταφίδες(σουλτανίνες ή μαύρες) μπορούν να προσφερθούν όλο το χειμώνα. Είναι όμως καλύτερα να τις αφήσουμε για μια-δυο ώρες στο νερό να μουλιάσουν πριν τις δώσουμε στα πουλιά. Τέλος, μια άλλη ιδέα, που δοκίμασα με μεγάλη επιτυχία, είναι τα κομμένα φρούτα, ιδίως τα μήλα και τα ρόδια. Τα ρόδια μπορούμε να τα ανοίξουμε χαράζοντάς τα και να τα κρεμάσουμε με σύρμα ή να στερεώσουμε σε κάποιο κλαδί, μιμούμενοι την εικόνα μιας ροδιάς με ώριμους καρπούς.

Τα φιστίκια είναι πλούσια σε λιπαρά και πολύ δημοφιλή στους σπίνους, φλώρους, σπουργίτια, τσοπανάκους, δρυοκολάπτες. Μην δίνετε στα πουλιά αλατισμένους ξηρούς καρπούς ή καβουρδισμένα φιστίκια, γιατί το αλάτι μπορεί να τα σκοτώσει. Καλό είναι να τα αγοράζετε από επώνυμο προμηθευτή καθώς τα φιστίκια μπορεί να περιέχουν φυσικές τοξίνες σε υψηλά επίπεδα ικανές να σκοτώσουν τα πουλιά.
Οι μπάλες λίπους αποτελούν πολύ καλή χειμερινή τροφή. Απομακρύνετε οποιαδήποτε νάιλον συσκευασία και δίχτυ για αποφυγή τραυματισμού και εγκλωβισμού των πουλιών σε αυτές.
Μπορείτε να φτιάξετε το δικό σας κέικ για τάισμα των πουλιών. Περιχύστε λιωμένο χοιρινό λίπος ή λαρδί βοδινού κρέατος πάνω από μείγμα σπόρων, ξηρών καρπών, αποξηραμένων φρούτων, βρώμης, τυριού και κέικ. Χρησιμοποιείστε περίπου ένα τρίτο λιωμένο λίπος προς δυο τρίτα μείγματος σπόρων. Ανακατέψτε καλά σε ένα μπολ και αφήστε να κρυώσει σε δοχείο όπως είναι μια άδεια καρύδα ή πλαστικό δοχείο. Μην χρησιμοποιήσετε παλιό λίπος από τηγάνισμα ή ψήσιμο, καθώς αυτό θα είναι πολύ μαλακό και μπορεί να επικαλύψει τα φτερά των πουλιών.

Κάντε ευκολότερη τη δουλειά των πουλιών για να βρουν τροφή

Αφήστε έξω μαλακά ή χτυπημένα μήλα και αχλάδια, ή αφήστε τα φρούτα που έπεσαν από τα δέντρα για να τραφούν οι τσίχλες και τα κοτσύφια.
Αν έχετε χώρο στον κήπο σας, μπορείτε να φυτέψετε πουρνάρια, μοσφιλιές και σορβιά δέντρα αλλά και θάμνους όπως είναι το Pyracantha, το οποίο παράγουν μούρα εδώδιμα για τα πουλιά.
Αναρριχητικά φυτά όπως είναι ο κισσός παρέχουν καταφύγιο σε μικρά έντομα και αράχνες, τα οποία αποτελούν θήραμα και τροφή για μικρά πουλιά.
Οι σπόροι άγριων φυτών όπως είναι του νεράγκαθου και του τριβολιού προσελκύουν μικρούς σπίνους. Μπορείτε επίσης να καλλιεργήσετε ηλιοτρόπια ή διακοσμητικές ποικιλίες κεχριού στους ανθώνες σας και να αφήσετε σημεία με σπόρους όπου τα πουλιά θα μπορούν να τραφούν.
Διατηρώντας το γρασίδι σας κοντό και αφήνοντας γυμνά σημεία στο χώμα, αυτό θα επιτρέψει σε τσίχλες, κοτσύφια, κοκκινολαίμηδες και θαμνοψάλτες να τραφούν με γαιοσκώληκες και άλλα μικρά ζώα.
Τα πουλιά χρειάζονται νερό για να πιούν αλλά και να καθαριστούν. Αφήνοντας νερό κάπου έξω είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε ξηρό και ζεστό καιρό, αλλά και κατά τη διάρκεια του χειμώνα όπου οι φυσικές πηγές μπορεί να έχουν παγώσει. Τα δοχεία νερού πρέπει να έχουν πλευρές με κλίση και μια τραχεία επιφάνεια ώστε να πουλιά να μην γλιστράνε προς τα κάτω.

Συμβουλές για να κρατήσετε τα πουλιά του κήπου σας υγιή

• Πάντα να αφαιρείτε μπαγιάτικη ή μουχλιασμένη τροφή το συντομότερο, καθώς παρέχουν υπόστρωμα για την ανάπτυξη μικροβίων που μπορούν να αρρωστήσουν τα πουλιά ή να τα σκοτώσουν. Αν συχνά η τροφή μπαγιατεύει και μουχλιάζει καλό είναι να αφήνετε λιγότερη τροφή έξω.
• Τα δοχεία νερού πρέπει να ξεπλένονται καθημερινά, κυρίως τους πιο ζεστούς μήνες. Μην καθαρίζετε τις ταΐστρες μέσα στο σπίτι. Κάντε το έξω χρησιμοποιώντας ξεχωριστό σφουγγαράκι και βούρτσες. 
• Να φοράτε γάντια όταν καθαρίζετε τις ταΐστρες και τους πάγκους ταΐσματος, ιδίως όταν χειρίζεστε άρρωστα ή νεκρά πουλιά. Πάντα να πλένετε τα χέρια σας αφού έχετε τελειώσει.
• Να καθαρίζετε και να πλένετε τους πάγκους των πουλιών (bird tables) και τις κρεμαστές ταΐστρες συχνά (ιδανικά, χρησιμοποιώντας 5% διάλυμα απολυμαντικού)και μεταφέροντας τα σημεία τροφής σε νέο μέρος κάθε μήνα.

Θ.Μ-Π.

 Παρακάτω θα ήθελα να παραθέσω κάποιες οδηγίες για το πώς θα πρέπει να λειτουργεί κανείς σε περίπτωση που βρει ένα τραυματισμένο άγριο ζώο ή πτηνό.

Δυστυχώς κατά καιρούς έχω δει πολλά άσχημα περιστατικά κακομεταχείρισης. Ζώα που πολλές φορές επιβαρύνονται εξαιτίας του λάθος τρόπου χειρισμού τους και των κακών συνθηκών κράτησης τους μέχρι να σταλούν σε κάποιο Κέντρο περίθαλψης, αλλά και από τις συνθήκες κάτω από τις οποίες ταξιδεύουν από τα διάφορα μέρη της Ελλάδας. Να πω εδώ ότι είμαι εθελόντρια σε τέτοιο Κέντρο Περίθαλψης Άγριων Ζώων.

Έχω δει λοιπόν, πολλά ζώα να στέλνονται για περίθαλψη όταν πλέον είναι πολύ αργά για να μπορεί να επέμβει κανείς. Κι αυτό συμβαίνει γιατί πολύς κόσμος πιστεύει ότι ξέρει πώς να τα φροντίσει, ενώ η πραγματικότητα φυσικά τον διαψεύδει. Κι όταν διαπιστώσει ότι το ζώο δεν γίνεται καλά....από μόνο του ή όταν αντιληφθεί ότι χειροτερεύει, τότε ζητάει επειγόντως βοήθεια και απαιτεί να κάνουν οι άλλοι καλά το άμοιρο πλάσμα που εκείνος κατάστρεψε.

Αν φοβάστε ή δεν μπορείτε να το χειριστείτε ή να το συγκρατήσετε, τυλίξτε το με ένα χοντρό ύφασμα ή πετσέτα, ώστε να παραμείνετε ασφαλής από τα νύχια ή τα δόντια του. Συνήθως όταν είναι εξαντλημένα δεν αντιστέκονται ούτε επιτίθενται, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να είμαστε προσεχτικοί!

Το βασικότερο όλων όταν βρει κάποιος ένα άγριο ζώο είναι να μην το κρατήσει περισσότερο από μια-δυο μέρες στην κατοχή του και αυτό, μόνον αν είναι απολύτως απαραίτητο, μέχρι δηλαδή να βρει κάποιον να συνεννοηθεί για να το στείλει. Αν είναι πτηνό καλό είναι να προσπαθήσει να του στάξει στο στόμα(στο πίσω μέρος της σχισμής του ράμφους του) αρκετή ποσότητα νερού με ηλεκτρολύτες -με εξαίρεση τα μωρά, θα εξηγήσω παρακάτω-με μεγάλη προσοχή όμως, ώστε να μην το βρέξει στο υπόλοιπο σώμα και του προκαλέσει υποθερμία! Σε ένα κρασοπότηρο διαλύουμε πολύ καλά ένα φακελάκι ALMORA με νερό κι από αυτό το μείγμα δίνουμε στο πουλί να πιει σιγά-σιγά 1-2ml περίπου για αρχή και επαναλαμβάνουμε ανά δύο ώρες για όσο χρειαστεί έως ότου δούμε σχετική βελτίωση. Η ποσότητα που αναφέρω είναι ενδεικτική και αφορά ένα πουλί σε μέγεθος περιστεριού. Το νερό με καταλύτες δεν είναι φάρμακο, βοηθάει όμως τα πουλιά να αποβάλουν το στρες που σίγουρα έχουν και τους δίνει αρκετή ενέργεια η οποία είναι απαραίτητη για να ανακάμψουν. Ο καλύτερος τρόπος να το κάνετε αυτό είναι με μια σύριγγα χωρίς τη βελόνα φυσικά, η οποία αν δεν υπάρχει μπορεί να αντικατασταθεί από ένα κουταλάκι του γλυκού με το οποίο δίνετε μικρές ποσότητες(στάζετε σταγόνες) στη σχισμή του ράμφους του. Αν πρόκειται για ζώο δίνετε με τον ίδιο τρόπο λίγο νερό στο στόμα. Αν παρ' όλα αυτά αρνείται πεισματικά να δεχθεί νερό ή το βγάζει σημαίνει ή ότι έχει πολύ στρες και άρα πρέπει πρώτα να ηρεμήσει ή ότι για κάποιον λόγο δεν μπορεί να καταπιεί. Επιπλέον, αν έχει συνεχώς κλειστά τα μάτια του και δεν αντιδράει καθόλου ή έχει πολύ άσχημα τραύματα, δεν το πιέζετε να πιεί. Σε αυτές τις περιπτώσεις πηγαίνετε κατευθείαν στο επόμενο βήμα, τοποθετείτε δηλαδή σε χαρτόκουτο και οπωσδήποτε επικοινωνείτε με κάποιο κέντρο περίθαλψης και φροντίζετε ώστε να περιγράψετε με σαφήνεια όσα παρατηρήσατε μέχρι εκείνη τη στιγμή.

Αν τώρα, το πουλί το οποίο βρήκατε είναι νεοσσός ή το ζώο πολύ μικρό σε ηλικία, θα πρέπει οπωσδήποτε να λάβει την κατάλληλη τροφή και όχι νερό με καταλύτες γιατί δεν θα του προσφέρει τίποτα. Πρέπει λοιπόν να επικοινωνήσετε με κάποιο κέντρο περίθαλψης, για να σας δώσουν ειδικές οδηγίες που αφορούν στα νεαρά ζώα.

Το δεύτερο σημαντικό βήμα είναι να το βάλετε σε ένα χαρτόκουτο. Αν πρόκειται για πουλί να μπορεί να σταθεί όρθιο μέσα σε αυτό, αν χρειαστεί. Πρέπει δηλαδή το κουτί να είναι αρκετά μεγάλο και να το χωράει     άνετα. Στη βάση πρέπει να έχετε στρώσει μερικά φύλλα εφημερίδας ολόκληρα και από πάνω μερικά κομμένα σε λωρίδες πλάτους 2 εκατοστών περίπου οι οποίες να είναι αρκετές ώστε να δημιουργηθεί ένα μικρό στρώμα στο όποιο να μπορεί το πουλί ή το ζώο να κάτσει άνετα. Αυτό τα βοηθάει στην περίπτωση που είναι τραυματισμένα σε κάποιο πόδι ή φτερό και δεν μπορούν να ισορροπήσουν, ώστε να μπορούν να κάτσουν χωρίς να πιέζονται. Το κουτί πρέπει να μπει σε κάποιο δωμάτιο χωρίς ρεύματα, να είναι κλειστό στο πάνω μέρος και ασφαλισμένο, έτσι ώστε σε περίπτωση που το πουλί ή το ζώο συνέλθει να μην μπορεί να το ανοίξει. Δεν το ενοχλούμε περισσότερο από όσο χρειάζεται για να μην του προκαλέσουμε περισσότερο στρες. Επίσης θα πρέπει να ανοίξουμε μικρές τρύπες, να μην χωράει να βγει από αυτές, αλλά να μπορεί να παίρνει αέρα. Επειδή έχουν υπάρξει αρκετές περιπτώσεις κατά τις οποίες το πουλί ή το ζώο απέκτησε επιπλέον τραύματα ή χειροτέρευσε τα ήδη υπάρχοντα από τις αλλεπάλληλες προσκρούσεις στα κάγκελα του κλουβιού στο οποίο κρατούνταν, είναι συχνά σωτήριο το να κρατηθεί σε χαρτόκουτο ή ειδικό κουτί μεταφοράς και όχι οπουδήποτε αλλού. Μπορείτε να προμηθευτείτε χαρτόκουτα εύκολα από κάποιο κατάστημα που δεν τα χρειάζεται πλέον ή από κάδο ανακύκλωσης. Ακόμα, επειδή σε αυτό το κουτί θα ταξιδέψει, είναι σημαντικό να τηρηθούν όλα τα παραπάνω για την ασφάλεια του ζώου. Το χαρτόκουτο είναι ο πιο ασφαλής τρόπος μεταφοράς για δύο λόγους:

α)δεν μπορεί να τραυματιστεί χτυπώντας στα τοιχώματα και

β)δεν βλέπει έξω και με αυτόν τον τρόπο παραμένει ήρεμο.

Αυτές είναι οι δύο βασικές κινήσεις που κάνουμε για να βοηθήσουμε ένα άγριο πουλί ή ζώο σε ανάγκη.

Το επόμενο βασικό βήμα είναι να πιάσουμε το στέρνο του με το χέρι μας, πάντα με προσοχή, για να δούμε αν είναι ζεστό ή όχι. Σε περίπτωση που έχει υποθερμία ΔΕΝ πρέπει να το εκθέσουμε απότομα σε μεγάλη ζέστη. Μία ζεστή θερμοφόρα καλυμμένη με ύφασμα για να μην το κάψει, ίσως μπορεί να βοηθήσει, έως ότου πάρουμε τηλέφωνο στο κέντρο περίθαλψης για να μας δώσουν οδηγίες.

Προσοχή, επειδή πολλές φορές έχω μιλήσει με ανθρώπους που ισχυρίζονταν ότι αυτό που βρήκαν ήταν γεράκι και τελικά ήταν χελιδόνι ή έλεγαν ότι βρήκαν αετό που τελικά ήταν κουκουβάγια(!) πρέπει να είστε προσεχτικοί όταν περιγράφετε το πουλί ή το ζώο που βρήκατε, για να σας δώσουν σωστές οδηγίες. Οι λόγοι για τους οποίους δεν πρέπει κάποιος να κρατήσει ένα πουλί ή ζώο περισσότερο από όσο χρειάζεται είναι πολλοί. Πριν όμως τους αναφέρω να πω το εξής, δεν είναι υποχρεωμένος ο καθένας να γνωρίζει πώς πρέπει να χειριστεί ένα άγριο ζώο, πόσο μάλιστα όταν κάποιος ζει σε πόλη όπου δεν έρχεται συχνά σε επαφή με άγρια ζώα! Από την άλλη πλευρά όμως, πρέπει αν θέλει να βοηθήσει, να κάνει ότι καλύτερο μπορεί για αυτό το πλάσμα, διαφορετικά ας το αφήσει στην ησυχία του. Πρέπει ο καθένας να καταλάβει ότι το να βρει και μόνο ένα ζώο σε αφύσικο για αυτό σημείο ή κάποια ώρα της ημέρας που κανονικά δεν θα κυκλοφορούσε(για παράδειγμα αν βρει ένα νυκτόβιο πουλί την ημέρα, ενώ φυσιολογικά είναι δραστήρια από το σούρουπο ως την αυγή), σημαίνει ότι σίγουρα έχει κάποιο πρόβλημα, όσο σημαντικό ή ασήμαντο αυτό μπορεί να είναι. Υπό κανονικές συνθήκες αυτό το πουλί ή ζώο μπορεί καν να μην το έβλεπε, αφού συνήθως κρύβονται από τον άνθρωπο. Άρα για να στέκεται στην άκρη του δρόμου ή σε μια συστάδα θάμνων σίγουρα χρειάζεται τη βοήθειά μας.

Οι λόγοι για τους οποίους δεν θα πρέπει να το κρατήσετε, παρά να έρθετε άμεσα σε επαφή με κάποιο κέντρο περίθαλψης και να το στείλετε είναι οι εξής:

Α. Το πουλί μπορεί να έχει κάποιο κάταγμα (σπάσιμο) φτερούγας το οποίο φυσικά δεν μπορεί να διαγνώσει ο καθένας. Αν μείνει μέρες χωρίς φροντίδα ειδικά αν είναι νεαρό, μπορεί το κάταγμα να δέσει στραβά και να μην μπορέσει να ξαναπετάξει. Σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται να γίνει καλά μόνο του ως δια μαγείας! Χρειάζεται την κατάλληλη φροντίδα και από ειδικούς.

Ακόμα χειρότερα αν έχει δεχθεί επίθεση από γάτα ή άλλο ζώο-επειδή συχνά δεν πεθαίνουν από αιμορραγία- και έχει ανοιχτά τραύματα τα οποία μπορεί να μολυνθούν, ενδέχεται να αντέξει κάποιες μέρες χωρίς να λάβει κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή και να πεθάνει αργότερα. Κατά καιρούς έχω ακούσει παράπονα του τύπου: ''μα πώς πέθανε αφού το είχα μια βδομάδα και ήταν εντάξει''. Δυστυχώς δεν ήταν εντάξει και δεν μπορούν πάντα στο εκάστοτε Κέντρο να κάνουν θαύματα, ειδικά όταν το ζώο φτάσει πολύ αργά σε αυτούς. Αν χρειάζεται αντιβίωση ή επείγουσα θεραπεία, ποιος θα την κάνει αν όχι αυτός που είναι κατάλληλα εκπαιδευμένος για αυτό το σκοπό; Επιπλέον όταν βρίσκονται σε κατάσταση ανάγκης είναι συχνά πολύ στρεσαρισμένα. Γι' αυτό απαιτείται κατάλληλος χειρισμός και φροντίδα από ανθρώπους εξειδικευμένους. Ειδικά αν κάποιος επιχειρήσει να κάνει κάποια επέμβαση ή ότι άλλο χρειάζεται, χωρίς πρώτα να έχει ηρεμήσει το πουλί, μπορεί να το χάσει μόνο και μόνο από το στρες!!

Το ίδιο μπορεί να συμβεί και σε ένα άγριο ζώο που πιθανόν να έχει εσωτερική αιμορραγία ή κάποιο τραύμα που να χρειάζεται άμεση φροντίδα και δεν την λάβει.

Β. Θα χρειαστεί οπωσδήποτε τροφή, γιατί μπορεί να έχει μέρες να φάει ή να είναι στην ανάπτυξη όπου εκεί ειδικά χρειάζεται πολλά γεύματα την ημέρα. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι οι γονείς φροντίζουν ασταμάτητα τα νεαρά πουλιά και συνεχώς πηγαινοέρχονται εναλλάξ για να μπορούν να τα ταΐσουν. Αντίστοιχα, τα μικρά θηλαστικά οι μητέρες σπανίως τα αφήνουν μόνα για πολλές ώρες, ώστε να μπορούν να τα κρατούν ζεστά και να τα ταΐζουν συνεχώς.

Όμως απαιτείται η κατάλληλη τροφή ανάλογα με την κατάσταση της υγείας του ζώου ή την ηλικία του. Σε περίπτωση που είναι αδύναμο ή νεαρό, είτε πολύ μικρό σε μέγεθος ή αρπακτικό και δεν μπορείτε να το χειριστείτε μην πετάξετε στο κουτί σπόρους ή ψωμί ή οτιδήποτε άλλο, ΔΕΝ θα φάει μόνο του. Μπορεί να το ανακατέψει και να σας δώσει την εντύπωση ότι έφαγε αλλά το πιθανότερο είναι πως δεν θα το έχει κάνει. Γι' αυτό είναι απαραίτητο να μιλήσετε με κάποιον που θα σας δώσει σωστές οδηγίες χειρισμού. Και σε καμία περίπτωση μην του βάλετε μπολάκι με νερό, αν δεν είστε σίγουροι ότι δεν θα το χύσει ή δεν θα βραχεί, με κίνδυνο να πάθει υποθερμία.

Συχνά ο κόσμος πιστεύει ότι μπορούν να φάνε το οτιδήποτε. Αυτό δεν ισχύει. Έχω βρει κατά καιρούς μέσα στα κουτιά που ταξιδεύουν, ότι μπορεί να φανταστεί κανείς. Σκεφτείτε ότι ένα πουλί ή ζώο σε ανάγκη και με αδύναμο οργανισμό δεν μπορεί να φάει τα περισσεύματα που μπορεί να έχουμε στο σπίτι μας. Χρειάζονται την κατάλληλη τροφή που θα τα βοηθήσει να συνέλθουν. Επί πλέον κάποιες τροφές μπορεί να είναι επικίνδυνες ή απλά να μην έχουν να τους προσφέρουν απολύτως τίποτα. Παραδείγματος χάριν, το γάλα δεν είναι κατάλληλη τροφή για τους σκαντζόχοιρους ή τα πουλιά γιατί δεν μπορούν να αφομοιώσουν τη λακτόζη που περιέχει. Μπορεί να τους προκαλέσει διάρροιες, ακόμη και το θάνατο. Δεν ενδείκνυνται όλα τα λαχανικά που έχουμε σπίτι μας για όλα τα φυτοφάγα. Η ντομάτα, το μαρούλι, το λάχανο δεν είναι κατάλληλες τροφές για τις χελώνες ξηράς. Και τέλος δεν πρέπει να δίνουμε στα αρπακτικά πουλιά τυποποιημένες μορφές κρέατος, όπως ζαμπόν, μπέικον ή μαγειρευτά(!).Μπορεί να τους προκαλέσουν ανεπανόρθωτες βλάβες. Αν δεν είστε σε θέση να τα βοηθήσετε, αφήστε αυτούς που μπορούν να το κάνουν. Σε αρκετές περιπτώσεις κατά τις οποίες κράτησε κάποιος για παράδειγμα ένα πουλί, με σκοπό να το φροντίσει μόνος του, πιστεύοντας ότι διαθέτει τις κατάλληλες γνώσεις, το πουλί κατέληξε με προβλήματα στη όραση, κακή ανάπτυξη του μυοσκελετικού συστήματος ή του φτερώματος. Και αυτά δυστυχώς είναι τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα της λάθος διατροφής. Στο αντίθετο άκρο υπάρχουν περιπτώσεις όπου κάποιος κράτησε κάποιο ζώο ή πουλί νηστικό για μέρες ολόκληρες, ακριβώς επειδή δεν ήξερε ή φοβόταν να το ταΐσει.....με αποτέλεσμα εμείς να έχουμε λίγα περιθώρια να το βοηθήσουμε, κι αυτό βεβαίως τελικά να καταλήξει.

Γι' αυτό, άλλη μια φορά θα πω πάρτε τηλέφωνο άμεσα σε κάποιο Κέντρο (ΚΕ.Π.Π.Α.Ζ. Μεσσηνία : 69856220111, ANIMA: 6972664675, ΑΛΚΥΟΝΗ, ΔΡΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΡΙΑ ΖΩΗ: 6979914852) και στείλτε το πουλί ή το ζώο το γρηγορότερο.

Γ. Μπορεί να έχει πάθει δηλητηρίαση ή να είναι άρρωστο. Οπότε χρειάζεται άμεσα φαρμακευτική αγωγή. Επιπλέον δεν είναι εύκολο να καταλάβει κάποιος τα συμπτώματα αν δεν έχει σχετική εμπειρία. Πολλές φορές ο κόσμος λόγω απειρίας δεν αντιλαμβάνεται σωστά αυτό που βλέπει .Έχει τύχει να μου περιγράφουν από τηλεφώνου πράγματα τελείως διαφορετικά από αυτά που βλέπω να ισχύουν όταν πια παραλαμβάνω το πουλί ή το ζώο!!!

Δ. Δεν είναι κατάλληλα όλα τα φάρμακα για όλους τους οργανισμούς. Μία αντιβίωση κατάλληλη για το σκύλο μας, μπορεί να προκαλέσει σοβαρό πρόβλημα σε κάποιο πουλί ή άγριο ζώο. Μην δίνετε μόνοι σας φάρμακα, για κανένα λόγο. Για παράδειγμα το BETADINE δεν πρέπει να έρθει σε επαφή με ανοιχτά τραύματα, ειδικά στο κεφάλι, διότι προκαλεί βλάβες στους ιστούς που είναι εκτεθειμένοι. Αν παρ' όλα αυτά πρέπει να καθαρίσετε μια πληγή κάντε το με OCTENISEPT και ξεπλύνετε αμέσως με Φυσιολογικό Ορό. Μην χρησιμοποιήσετε άλλου είδους φάρμακα. Επικοινωνήστε αμέσως για οδηγίες. Ακόμα όμως και το τελευταίο δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε όλες τις περιπτώσεις .Για παράδειγμα αν είναι πολύ βαθύ το τραύμα ή βρίσκεται στο κεφάλι ή αν πρόκειται για χελώνα ξηράς, στην οποία έχει σπάσει το καβούκι και που ΔΕΝ πρέπει να βραχεί για κανένα λόγο κ.τ.λ.

Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις χρειάζεται όσο το δυνατόν πιο ήπια μεταχείριση και μόνον η απολύτως απαραίτητη επαφή, γιατί έχουμε να κάνουμε με άγρια ζώα. Η στενή επαφή με τον άνθρωπο από μόνη της αρκεί για να δημιουργήσει προβλήματα. Είναι μια κατάσταση τελείως αφύσικη και πολύ αγχωτική για εκείνα ικανή να τα οδηγήσει ακόμη και στο θάνατο.

Συμπερασματικά λοιπόν, ΔΕΝ αρκεί να προσπαθούμε να βοηθήσουμε από μόνοι μας. Πολλές φορές το καλύτερο είναι να παραδώσουμε το ζώο σε κάποιον που μπορεί πραγματικά να το κάνει.

Δεν πρόκειται να σας πουν τα ίδια πώς αισθάνονται και πού πονάνε. Αυτό μπορεί να το διαπιστώσει μόνον κάποιος που έχει εμπειρία σε ανάλογα περιστατικά. Μην βγάζετε μόνοι σας συμπεράσματα για την κατάσταση του ζώου ή του πτηνού γιατί μπορεί να είναι λάθος.

Να ξέρετε ότι υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες δεν ισχύουν καν τα όσα προανέφερα και που χρειάζονται ειδικό χειρισμό!

Σημαντικό, τέλος, είναι σε όλες τις περιπτώσεις να τηρούνται επιμελώς οι βασικοί κανόνες υγιεινής. Δηλαδή να πλένουμε καλά τα χέρια μας πριν και αφού χειριστούμε το ζώο και να απολυμάνουμε αν χρειαστεί τις επιφάνειες όπου ακούμπησε. Επίσης δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να φέρνουμε σε επαφή ένα άγριο ζώο με τα οικόσιτα που διατηρούμε. Για την υγιεινή και την ασφάλεια και των δύο.

Πριν ανταποκριθείτε σε τροχαίο ατύχημα άγριου ζώου, βεβαιωθείτε ότι είναι ασφαλές να σταματήστε και να βγείτε από το όχημά σας.

Φορέστε το γιλέκο σας ασφαλείας και τοποθετήστε τρίγωνο ασφαλείας σε απόσταση.

Η ασφάλειά σας είναι ύψιστης σημασίας, οπότε προσέξτε πολύ τις συνθήκες κυκλοφορίας κατά τη διάρκεια ενός τέτοιου ατυχήματος.

·       Προσεγγίστε οποιοδήποτε τραυματισμένο ζώο με εξαιρετική προσοχή (παράγρ. 1).

·       Μια κουβέρτα, μια πετσέτα ή ένα παλτό πάνω από το κεφάλι ενός ζώου θα το ηρεμήσει. (παράγρ.1)

·       Εάν βρείτε ένα τραυματισμένο ή ορφανό ζώο, ζητήστε βοήθεια από ειδικούς το συντομότερο δυνατό (παράγρ.2).

·       Μην ταΐζετε το ζώο, αλλά κρατήστε το ζεστό και ήσυχο σε ένα κουτί ή σε σκοτεινό μέρος (παράγρ.3).

1. Τα τραυματισμένα ζώα μπορεί να σε τραυματίσουν με νύχια και δόντια. Πετώντας μια πετσέτα πάνω από το κεφάλι τους θα ηρεμήσουν. Πάντα να θυμάστε ότι τα ζώα έχουν πολύ ισχυρά πίσω πόδια και ότι τα νύχια ενός ζώου μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές ζημιές.

2. Ανάλογα με τον τραυματισμό και την κατάσταση, το ζώο μπορεί να πρέπει να συλληφθεί επί τόπου, γι’ αυτό να ζητήσετε βοήθεια, εάνείναι δυνατόν. Να έχετε πάντοτε μαζί σας τους αριθμούς έκτακτης ανάγκης οργανώσεων Διάσωσης και Περίθαλψης (όπως ΑΝΙΜΑ: 6972664675, ΔΡΑΣΗ:697 991 4852 , ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ: 6957834668)

Τυλίξτε το ζώο σφιχτά και/ ή τοποθετήστε το σε ένα σάκο ή κουτί, καλά ασφαλισμένο, ή βάλτε το στον χώρο αποσκευών του αυτοκινήτου. Θυμηθείτε, αν το ζώο βγει ενώ οδηγείτε, μπορεί να προκαλέσετε ένα τροχαίο ατύχημα.

Μεταφέρετε το ζώο σε Κέντρο Διάσωσης ή κτηνίατρο το συντομότερο δυνατό, για θεραπεία.

Μετά το ατύχημα:

Τα νεαρά ζώα δεν μπορούν να παράγουν αρκετή θερμότητα για να διατηρηθούν ζεστά, οπότε αυτό πρέπει να παρέχεται από θερμοφόρες, μπουκάλια ζεστού νερού κ.λπ. έως 28-32 βαθμούς C. Μην τοποθετείτε τα μωρά απευθείας σε πηγές θερμότητας - μπορεί να καούν ή να υποστούν θερμικό στρες.

Εξαιρέσεις σε αυτόν τον κανόνα είναι τα νυχτερίδες και τα ερπετά, που πρέπει να παραμείνουν δροσερά. Τα πουλιά πρέπει να τοποθετούνται σε κουτί από χαρτόνι και να κρατηθούν στο σκοτάδι για να αποφευχθεί το στρες και ο περαιτέρω τραυματισμός στα φτερά και τα πόδια. Οι νεοσσοί πρέπει να ζεσταθούν. Αυτό γίνεται καλύτερα χρησιμοποιώντας μια λάμπα αναρτημένη πάνω από ένα κουτί(στυλ επωαστήρα) με αρκετό χώρο για να απομακρυνθεί το πουλί εάν ζεσταθεί πολύ.  Να είστε προσεκτικοί όταν χρησιμοποιείτε ηλεκτρικό ρεύμα!

3. Μην ταΐζετε ένα νεαρό ζώο. Καλέστε τον κτηνίατρο ή ένα Κέντρο Διάσωσης και θα σας δώσουν περαιτέρω οδηγίες. Η παροχή λανθασμένου τύπουτροφής μπορεί να αυξήσει το σοκ και να προκαλέσει διάρροια και περαιτέρω αφυδάτωση.

Οι μεγαλύτεροι δολοφόνοι νεαρών ζώων είναι σοκ, έκθεση και αφυδάτωση. Όσο πιο γρήγορα μπορείτε να μεταφέρετε το ζώο σε ειδικό για φροντίδα, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα επιβίωσης του.

Σημαντικές συμβουλές:

• ·       Η εγγενής άγρια ζωή πρέπει να αποκατασταθεί πίσω στο οικείο περιβάλλον της και να μην διατηρείται ως κατοικίδιο. Η απελευθέρωση ενός εξημερωμένου άγριου ζώου στην άγρια φύση, μπορεί να το οδηγήσει σε έναν φρικτό και μακρόχρονο θάνατο από πείνα ή τραυματισμό.
• ·       Τα ζώα φέρουν παράσιτα και ασθένειες, που μπορούν να προκαλέσουν βλάβη στον άνθρωπο. Τραυματισμοί όπως δαγκώματα ή γρατζουνιές πρέπει να αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά και άμεσα. Πλύνετε τα χέρια μετά το χειρισμό ζώων.
• ·       Τα φίδια πρέπει να χειρίζονται από ειδικούς. Στην Ελλάδα τα μόνα δηλητηριώδη φίδια είναι οι οχιές.
• ·       Σε περίπτωση που το ζώο είναι νεκρό καλό είναι να το σύρετε στην άκρη του δρόμου για να μην δημιουργηθούν περεταίρω ατυχήματα. Αναφέρετέ το στο: paratiro.gr . Το «paratiro.gr» είναι μια πρωτοβουλία, που στόχο έχει να εγκαθιδρύσει ένα πανελλήνιο, αξιόπιστο σύστημα καταγραφής και παρακολούθησης των αιτιών θνησιμότητας της άγριας ζωής από ανθρωπογενή αίτια με την εφαρμογή της Επιστήμης των Πολιτών.

Η διάσωση της άγριας πανίδας είναι εξειδικευμένη ενέργεια και δεν πρέπει να γίνεται από οποιονδήποτε που δεν έχει λάβει την κατάλληλη εκπαίδευση.  Η διάσωση προϋποθέτει εκπαίδευση και γνώση, χωρίς την οποία το ζώο συχνά οδηγείται στο θάνατό του.

Θ.Μ-Π./ 2020

VIDEO: Η ανάγκη για διάσωση της άγριας ζωής (wildlife)